Wielu Europejczyków w złej sytuacji finansowej. Praca nie wyklucza biedy

48 proc. Polaków czuje się zagrożonych utratą bezpieczeństwa finansowego w krótkim okresie. Jest to jednak wynik o 8 pp niższy niż przed rokiem. Takie zagrożenie odczuwa tyle samo Europejczyków.

Europejski Barometr Ubóstwa i Niepewności Gospodarczej  Ipsos-Spf prowadzony jest drugi rok z rzędu. W tym roku badanie przeprowadzono ponownie w 6 krajach europejskich objętych badaniem w 2022 r.: Francji, Niemczech, Grecji, Włoszech, Polsce i Wielkiej Brytanii, i w czterech nowych: Portugalii, Serbii, Rumunii i Mołdawii.

Finansowe kłopoty

Siła nabywcza Europejczyków w 2023 r. w dalszym ciągu niepokoi. 55 proc. ankietowanych twierdzi, że w ciągu ostatnich trzech lat jego siła nabywcza spadła (deklaruje to 39 proc. Polaków). Sytuacja ta jest szczególnie dotkliwa w Grecji (64 proc.), Serbii (63 proc.) i Francji (60 proc.). Ten spadek siły nabywczej ma jasno określoną przyczynę. Spośród tych, którzy doświadczyli takiego spadku, 89 proc. obwinia rosnące ceny, o wiele więcej niż podających jako przyczynę spadek dochodów związany z prowadzoną działalnością (24 proc.) lub nowe wydatki (23 proc.).

W związku z bardzo gwałtownymi wzrostami cen w Europie od początku 2022 r. prawie jedna trzecia Europejczyków (29 proc.) twierdzi, że znajduje się obecnie w niepewnej sytuacji finansowej i materialnej. O ile już w skali kontynentu ten odsetek jest bardzo niepokojący, to rzeczywistość jest szczególnie ponura w Grecji (49 proc. deklaracji) i Mołdawii (46 proc.). W Polsce w takiej sytuacji jest co czwarta osoba (25 proc.). Oprócz osób znajdujących się w niepewnej sytuacji większość Europejczyków (56 proc.) radzi sobie dobrze, ale muszą zachować ostrożność, a tylko 15 proc. twierdzi, że jest w dobrej sytuacji.

 48 proc. Europejczyków uważa, że ​​istnieje duże ryzyko, że w ciągu najbliższych kilku miesięcy znajdzie się w niepewnej sytuacji. Tę obawę podziela taki sam odsetek Polaków. W krajach objętych już badaniem w 2022 r. liczba ta spadła w tym roku, ale pozostaje bardzo wysoka, szczególnie w Grecji (58 proc.).

80 proc. Europejczyków doświadczyło już przynajmniej jednego problemu ze względu na swoją sytuację finansową, a co drugiemu (51 proc.) przydarzyło się to w ostatnim czasie - najczęściej mieszkańcom Mołdawii (68 proc.) i Grecji (63 proc.). Jednak nawet w Niemczech, gdzie odsetek ten jest najniższy, 39 proc. respondentów doświadczyło przynajmniej jednej z takich sytuacji w ciągu ostatnich sześciu miesięcy. W Polsce wskaźnik ten sięga 50 proc.

Bez posiłku

Wśród najczęstszych sytuacji 62 proc. musiało już ograniczyć podróże (56 proc. w Polsce), a 46 proc. nie włączyło ogrzewania w domu, gdy było im zimno (43 proc. w Polsce). Co jeszcze bardziej niepokojące, prawie co trzeci Europejczyk (30 proc.) opuścił posiłek, gdy był głodny (26 proc. w Polsce). Odsetek ten jest szczególnie wysoki w Grecji i Mołdawii (38 proc. i 37 proc.).

Te trudne sytuacje dotykają także rodziców. Ponad jedna trzecia europejskich rodziców (36 proc.) znalazła się już w sytuacji, w której nie była w stanie zaspokoić podstawowych potrzeb swoich dzieci, a prawie co piąty (17 proc.) doświadczył takiej sytuacji w ciągu ostatnich sześciu miesięcy.

W ciągu ostatnich dwóch lat te trudne sytuacje stały się częstsze i wielu Europejczyków jest zmuszonych przyjąć określone strategie, aby poradzić sobie z inflacją i spadającą siłą nabywczą. Najczęstsze zachowania to poszukiwanie niskich cen (tak robi 85 proc.) i odwiedzanie twardych dyskontów (70 proc.). Jednak wiele osób ma większe problemy: 38 proc. nie je już trzech posiłków dziennie. A 31 proc. rodziców rezygnuje z posiłków pomimo głodu, aby nakarmić swoje dzieci (w Polsce 27 proc.).

Choć 64 proc. obecnie zatrudnionych Europejczyków ma dochody pokrywające wszystkie wydatki, to nie dotyczy to więcej niż jednej trzeciej (36 proc.) z nich (28 proc. w Polsce). Sytuacja osób pracujących jest zatem bardzo niepokojąca, zwłaszcza w Portugalii i Serbii, gdzie ta trudność dotyka co drugą osobę pracującą. Posiadanie pracy nie musi oznaczać możliwości radzenia sobie finansowo.

Inflacja wciąż groźna

Choć inflacja zaczęła spadać i w większości krajów Europy budzi nieco mniejsze obawy niż w 2022 r., to w dalszym ciągu pozostaje zagrożeniem dla wielu gospodarstw domowych. I tak 62 proc. Europejczyków wyraża obawy dotyczące możliwości poradzenia sobie z inflacją cen żywności (wobec 66 proc. w Polsce), 59 proc. w związku z możliwym nieoczekiwanym wydatkiem (wobec 61 proc. w Polsce), a 59 proc. w związku ze wzrostem cena gazu. Pracujący Polacy szczególnie martwią się o znalezienie nowej pracy w przypadku jej utraty (55 proc., + 3 punkty w porównaniu z 2022 r.).

– Poczucie niestabilności finansowej i rosnąca liczba pracujących biednych to niepokojące objawy zubożenia społecznego – podkreśla dr hab. Sergo Kuruliszwili, dyrektor ds. Projektów i Współpracy Międzynarodowej w Polskim Komitecie Opieki Społecznej

W większości krajów ponad połowa ankietowanych stwierdziła, że ​​obawia się takich sytuacji. Greccy respondenci, podobnie jak w 2022 r., są szczególnie zaniepokojeni swoją zdolnością do radzenia sobie z finansami.

W obliczu trudnej dla wielu Europejczyków sytuacji inflacji i ubóstwa większość ankietowanych twierdzi, że jest gotowa osobiście zaangażować się w pomoc osobom doświadczającym ubóstwa. Tak twierdzi 76 proc. Europejczyków, (73 proc. Polaków). Liczba ta jest szczególnie wysoka w krajach, w których najczęściej zgłaszane są problemy społeczne: w Grecji (84 proc.), Portugalii (84 proc.) i Serbii (84 proc.).