PKB Łotwy spadł o 19,6 procent

Recesja w drugim kwartale okazała się lekko łagodniejsza od prognoz. Wciąż jednak była katastrofalna i głęboka

Łotewska gospodarka skurczyła się w drugim kwartale o 19,6 proc. To wstępne dane ryskiego urzędu statystycznego, które mogą zostać jeszcze zrewidowane w dół. Jednakże spadek ten, choć bardzo duży i świadczący o załamaniu gospodarki nadbałtyckiej republiki, okazał się mniejszy od prognoz. Większość analityków przewidywała bowiem, że łotewska gospodarka skurczy się o 22 proc. Najwięksi pesymiści mówili o 28-proc. spadku.

Łotewska recesja nie okazała się również najgorszą w Unii Europejskiej. W drugim kwartale spadek PKB sąsiedniej Litwy wyniósł aż 22,4 proc.

[srodtytul]Załamanie się pogłębia[/srodtytul]

Mniejszy spadek PKB od prognozowanego nie jest oczywiście żadnym pocieszeniem dla Łotyszy. Recesja jeszcze się pogłębiła – w pierwszym kwartale PKB zmniejszył się o 18 proc. – Nie widzieliśmy dotąd takich spadków w Europie Zachodniej. No, chyba że w czasie wojny – wskazuje Morten Hansen, wykładowca Stockholm School of Economics w Rydze.

O skali załamania gospodarczego świadczą również inne dane. Sprzedaż detaliczna w drugim kwartale zmniejszyła się o 28,5 proc. Produkcja przemysłowa spadła zaś o 18,7 proc. Wiele wskazuje, że Łotwa jeszcze przez wiele kwartałów nie wyjdzie z recesji.

[srodtytul]Trudne oszczędności[/srodtytul]

– W drugiej połowie roku możemy mieć do czynienia ze stabilizacją sytuacji na Łotwie. Dane o PKB prawdopodobnie będą lepsze, ale głównie dlatego, że będzie się je porównywać z pogarszającymi się wynikami sprzed roku – twierdzi w rozmowie z „Parkietem” Lars Christensen, główny ekonomista Danske Bank.

Czynnikiem, który może w następnych kwartałach pogorszyć sytuację gospodarczą, jest polityka zaciskania pasa forsowana przez rząd pod naciskiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Władze w Rydze zgodziły się na nią, by uzyskać od Funduszu i UE kolejne transze pomocy finansowej wartej łącznie 7,5 mld euro. By pomoc płynęła, rząd musiał przeforsować cięcia budżetowe warte 500 mln łatów (około 1 mld USD lub 2,9 mld zł).

W ramach cięć rząd zdecydował się m.in. obniżyć pensje w budżetówce i emerytury, zmniejszyć subwencje, zamknąć część szkół i szpitali, zredukować armię. Środki te, choć uporządkują finanse publiczne, nie pozwolą na ożywienie popytu wewnętrznego. Rząd spodziewa się więc, że spadek PKB wyniesie w tym roku 18 proc. Będzie on największy od odzyskania niepodległości w 1991 r.

[srodtytul]Bałtyckie problemy[/srodtytul]

W podobnie złej sytuacji znajdują się inne kraje bałtyckie: Litwa i Estonia. Kraje te ucierpiały w ostatnich dwóch latach z powodu spadku zamówień eksportowych, pęknięcia bańki na rynku nieruchomości oraz ograniczenia akcji kredytowej przez skandynawskie banki. Wszystkie one mają również waluty narodowe powiązane z euro w ramach ERM2. Nie pozwala to im przeprowadzić dewaluacji, która mogłaby ulżyć eksporterom.Estonia nie opublikowała jeszcze danych o PKB z drugiego kwartału. Analitycy oceniają jednak, że spadł on wtedy o kilkanaście procent.

Gwałtownie pogarsza się sytuacja na Litwie. Wileński rząd jeszcze na początku roku spodziewał się skurczenia gospodarki w 2009 r. o 4,9 proc. Obecnie przewiduje spadek PKB o 19,3 proc. Oznacza to, że nasz północno-wschodni sąsiad zostanie dotknięty najgorszą recesją w UE.– O ile w Europie Zachodniej widać już oznaki złagodzenia kryzysu, to w krajach bałtyckich jeszcze długo nie będą one widoczne. Do wzrostu gospodarczego może dojść najwcześniej w 2010 r. Ożywienie będzie jednak małe i powolne – wyjaśnia Christensen.

Rządy Litwy, Łotwy i Estonii spodziewają się, że gospodarki ich krajów wyjdą z recesji dopiero w 2011 r. – Pierwszego stycznia 2010 r. wyłączony zostanie reaktor atomowy w Ignalinie, główna litewska elektrownia. Można się spodziewać, że bardzo negatywnie wpłynie to na PKB zarówno Litwy, jak i Łotwy – dodaje Christensen.