Inflacja najniżej od niemal dwóch lat. Pomógł „cud na stacjach paliw”

Wrzesień przyniósł prawdopodobnie spadek cen towarów i usług konsumpcyjnych w stosunku do sierpnia. Dzięki temu w ujęciu rocznym inflacja wyhamowała do 8,5 proc. z 10,1 proc. w sierpniu – szacują ekonomiści.

Tzw. szybki szacunek inflacji we wrześniu GUS opublikuje w piątek o godz. 10. Ankietowani przez „Parkiet” ekonomiści przeciętnie sądzą, że pokaże on wzrost wskaźnika cen konsumpcyjnych (CPI) o 8,5 proc. rok do roku, po zwyżce o 10,1 proc. w sierpniu.

Taki wynik oznaczałby, że inflacja zmalała najbardziej od maja (wtedy obniżyła się o 1,7 pkt proc.) i znalazła się najniżej od listopada 2021 r. Tak gwałtownego spadku inflacji pozwala oczekiwać m.in. wysoka baza odniesienia sprzed roku, gdy w ciągu miesiąca CPI podskoczył o 1,6 proc. Tymczasem we wrześniu br. CPI prawdopodobnie był stabilny lub nawet zmalał, do czego w dużej mierze przyczyniły się obniżki cen paliw.

Działania administracyjne trudno oszacować

Szacunki ekonomistów są jednak mocno zróżnicowane. Optymiści sądzą, że inflacja zmalała do 8,1 proc., pesymiści zaś liczą się z wynikiem powyżej 9 proc. Niepewność wynika z tego, że do spadku inflacji przyczyniły się działania administracyjne, których przełożenie na CPI trudno precyzyjnie oszacować.

- Źródłem niepewności dla odczytu wrześniowej inflacji jest skala wpływu czynników regulacyjnych, a w szczególności obniżka cen energii elektrycznej oraz wprowadzenie programu darmowych leków dla seniorów i dzieci – tłumaczą analitycy z Banku Millennium.

Do spadku inflacji we wrześniu w stosunku do sierpnia w największym stopniu przyczyni się jednak „cud na stacjach paliw”. W sierpniu paliwa do prywatnych środków transportu podrożały o 1,9 proc. w stosunku do lipca, przez co roczny spadek ich cen wyhamował do 6,1 proc. z 15,5 proc. miesiąc wcześniej. – Ceny paliw na stacjach w Polsce znacząco obniżyły się we wrześniu i podążają w odmiennym kierunku od cen ropy naftowej czy cen paliw w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Od dołka z sierpnia cena baryłki Brent wzrosła o 12 proc., natomiast w analogicznym okresie ceny paliw w Polsce spadły o blisko 6 proc. wobec wzrostów o ok. 2-3 proc. w Czechach czy na Węgrzech – pisali w cotygodniowym raporcie analitycy z Citi Handlowego.

Wojna z inflacją wciąż nie została wygrana

Ekonomiści przyznają jednak, że dezinflacja ma wciąż szeroki zakres. Jak przeciętnie oczekują, tzw. inflacja bazowa – nie obejmująca cen energii, paliw i żywności – zwolniła we wrześniu do 9 proc. rok do roku z 10 proc. w sierpniu. Tymczasem od szczytu w marcu do sierpnia inflacja bazowa zmalała tylko o 2,3 pkt proc., a maksymalny miesięczny spadek wynosił 0,7 pkt proc.

Mimo to, większość ekonomistów uważa, że wojna z inflacją wciąż nie została wygrana. W ankiecie makroekonomicznej NBP przeciętnie szacują, że nawet w 2025 r. tempo wzrostu cen będzie przewyższało cel inflacyjny tej instytucji (2,5 proc.), a nawet górną granicę pasma dopuszczalnych odchyleń od tego celu (3,5 proc.). Szybki spadek inflacji dobiegnie końca prawdopodobnie już w najbliższych miesiącach. Na koniec roku, jak przeciętnie oczekują ekonomiści, będzie ona w okolicy 6-7 proc., ale na takim poziomie utrzyma się też przez niemal cały 2024 r.

- Dezinflacja skupia się w kategoriach towarów, podczas gdy w usługach inflacja pozostaje uporczywa - wskazują ekonomiści z Banku Millennium. Szybki wzrost płac i odbicie popytu konsumpcyjnego pozwalają przypuszczać, że w 2024 r. presja na wzrost cen usług będzie wciąż silna. Jednocześnie większość prognostów zakłada, że rząd będzie musiał wycofać się z kosztownego mrożenia cen energii elektrycznej oraz podwyższyć VAT na żywność, obniżony w ramach tarczy antyinflacyjnej w lutym 2022 r.