Internet dużo daje i odbiera

Czy dostęp do internetu powinien być gwarantowany jako prawo człowieka? W części krajów UE to już rzeczywistość. Ale internet to więcej wyzwań, to także – dezinformacja, cyberbezpieczeństwo, usługi cyfrowe i… nowe uzależnienia.

Internet, wskazywali eksperci panelu w studiu „Rzeczpospolitej” podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu, przynosi zarówno szanse związane z cyfryzacją, pole do nowych inwestycji dla operatorów, szanse dla edukacji, obronności… jak i ryzyka – podobnie, zarówno dla społeczeństwa jak i obronności kraju.

Ponad 5 mld ludzi ma dostęp do Internetu

– Nigdy w naszej historii w konflikcie zbrojnym technologie cyfrowe nie miały takiego znaczenia jak dziś – zauważył Krzysztof Szubert, z Rady Wysokiego Szczebla ds. Współpracy Cyfrowej.

Zdaniem Jeana Marca Hariona, prezesa spółki Play Polska, wojna w Ukrainie pokazała kluczową wagę komunikacji, inną niż dotychczas.

– Dostęp do internetu był kluczowy we wspieraniu armii, ludności, ich oporu. Bez solidnej sieci komunikacji Ukraina prawdopodobnie nie byłaby w stanie tak się opierać Rosji – mówił podczas debaty.

Według danych Organizacji Narodów Zjednoczonych po pandemii już 5 mld osób ma dostęp do internetu, ale nadal 3 mld osób funkcjonują bez tego. Dlatego wśród priorytetów ONZ wskazuje dowolnie świadczony dostęp do sieci, wiarygodne usługi świata cyfrowego oraz – umiejętność korzystania z internetu i cyberbezpieczeństwo.

W Polsce z internetu korzysta już 29 mln obywateli, wśród studentów praktycznie wszyscy.

– Gdybyśmy chcieli zrobić rewolucję, powiedzmy młodym ludziom, że za chwilę nie będą mieli dostępu do internetu – mówił podczas debaty prof. Piotr Wachowiak, rektor SGH. Wskazuje, że dostęp do informacji i możliwość wyrażania opinii oraz poszukiwania informacji jest w art. 19 deklaracji praw człowieka.

Uwaga na dezinformację i bezpieczeństwo w sieci

Paneliści za bardziej palący problem niż sam dostęp do internetu, który w Polsce już przeważnie jest, uważają – dezinformację i bezpieczeństwo świata cyfrowego. Od wybuchu wojny w Ukrainie ogromnie skoczyła liczba ataków na polską infrastrukturę krytyczną, a także – akcje dezinformacyjne. – Ważnym i trudnym zadaniem jest zadbanie, by to powszechne prawo do informacji nam nie zagrażało, przykładem jest ruch antyszczepionkowy – mówił prof. Wachowiak.

Zapotrzebowanie na internet rośnie i zmienia się z czasem, także obecni w studiu goście przyznawali, że podwyższają swoje wymagania.

– W aukcji 5G wpisaliśmy dobre parametry dostępu do sieci. Chcemy wymagać dobrych parametrów i rekomendować coraz lepsze – mówił Marcin Kubarek, dyrektor Centralnego Ośrodka Elektroniki. Dla operatorów oznacza to – potrzebę kolejnych inwestycji.

– Bez wątpienia Internet staje się tak podstawowym prawem człowieka, jak dostęp do bieżącej wody czy prądu. Jako operatorzy widzimy rosnące zapotrzebowanie, ale ono też wymaga rosnących inwestycji, to są wyzwania na następne lata – mówił Harion. Jego zdaniem, jest też kolejne nowe zapotrzebowanie – na nowe kompetencje pracowników. – Wszystko jest dziś oparte na algorytmach, więc AI też jest wykorzystywana do tworzenia algorytmów, dlatego warunkiem przeżycia jest, by rozumieć i dogadywać się z algorytmami – mówił Harion. Z tego powodu Play wspiera darmową szkołę kodowania Warszawa 42 i zachęca do rekrutacji.

Wskazówki na przyszłość

Harion wskazał, że Polska powinna uwolnić wolę do inwestowania ze strony przedsiębiorców. Zachęcić regulatorów do dzielenia infrastruktury. – Nie cały biznes ciągle rośnie – zauważył.

Jacek Oko, prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, wskazał na nadchodzącą rewolucję na poczcie i rozwój e-usług, a także na potrzebę odbudowania zaufania do e-usług, nadszarpniętego przez ostatnią dymisję ministra zdrowia. – To początek rewolucji w rynku pocztowym, czyli e-doręczenia.

Ta rewolucja musi nastąpić, tak szybko, jak się da – mówił Oko. Podkreślał, że obywatele muszą wierzyć, że dostęp do ich danych jest odpowiednio zabezpieczony i wykorzystywany przez uprawnione osoby. Rektor SGH wskazał na walkę z dezinformacją i naukę odróżniania informacji prawdziwych od fake newsów, edukację cyfrową. Wszyscy choć różnymi słowami, wskazywali na cyberbezpieczeństwo.

– Trudno jest odróżnić dzieła sztucznej inteligencji, trzeba więc będzie do niej podchodzić jak do innych wyzwań cyberbezpieczeństwa – mówił Marcin Kubarek, dyrektor Centralnego Ośrodka Elektronik. Wyjaśnił, że te same narzędzia, które służą do generowania zagrożeń, np. fake newsów, mogą posłużyć do zwalczania części zagrożeń.