Konsumpcja wchodzi w stagnację, post wygrał z karnawałem

Październikowe wyniki sprzedaży detalicznej wyznaczają początek stagnacji konsumpcji, spowodowanej spadkiem siły nabywczej dochodów gospodarstw domowych i obawami o stabilność zatrudnienia.

Publikacja: 23.11.2022 21:00

Konsumpcja wchodzi w stagnację, post wygrał z karnawałem

Foto: Adobe Stock

Sprzedaż detaliczna wzrosła w październiku realnie (czyli w cenach stałych) o zaledwie 0,7 proc. rok do roku, po zwyżce o ponad 4 proc. w poprzednich dwóch miesiącach – podał w środę GUS. To najsłabszy wynik od lutego 2021 r., gdy handel paraliżowały jeszcze antyepidemiczne restrykcje. Najwięksi pesymiści spośród ekonomistów ankietowanych przez „Parkiet” nie liczyli się z tak ostrym wyhamowaniem wzrostu sprzedaży. Przeciętnie spodziewali się wyniku na poziomie 3,2 proc.

Szacunki ekonomistów uwzględniały to, że dynamikę sprzedaży w ujęciu rok do roku wspiera od lutego znaczący wzrost populacji Polski związany z napływem uchodźców z Ukrainy. W poprzednich dwóch miesiącach sprzedaż – po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych – solidnie rosła jednak także w ujęciu miesiąc do miesiąca, czego nie dało się wyjaśnić zmianami populacji. W październiku jednak tak liczona sprzedaż tąpnęła o 1,3 proc., najbardziej od czerwca. – W pierwszej połowie roku konsumpcja była finansowana przez zmniejszenie stopy oszczędności, ale ta spadła już prawie do zera i nie ma już miejsca na dalszy ruch w dół – zauważyli ekonomiści z Santander Bank Polska.

parkiet.com

Strach zamyka portfele

Do zakupów Polaków zniechęca najwyższa od ponad ćwierćwiecza inflacja. Z jednej strony eroduje ona siłę nabywczą dochodów, z drugiej zaś wpływa negatywnie na nastroje gospodarstw domowych i ich skłonność do konsumpcji. W październiku przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wzrosło o 13 proc. rok do roku, co oznacza, że w ujęciu realnym zmalało o niemal 5 proc., najbardziej od co najmniej 1997 r. Fundusz płac – miara wynagrodzeń ogółu pracujących w sektorze przedsiębiorstw – zmalał w mniejszym stopniu, o 2 proc. rok do roku. Pomijając kilka miesięcy pandemicznego 2020 r., to najgorszy wynik od 2010 r. A pewność zatrudnienia wśród konsumentów w ostatnich miesiącach malała, co tłumi skłonność do konsumpcji niezależnie od tego, jak faktycznie zmienia się sytuacja na rynku pracy.

Świąteczne ożywienie

Spadek siły nabywczej dochodów konsumentów i ich minorowe nastroje przejawiają się spadkiem zainteresowania dobrami trwałego użytku. Sprzedaż samochodów zmalała w październiku realnie o 5,5 proc. rok do roku (po 2,9 proc. we wrześniu), a sprzedaż mebli oraz sprzętu RTV i AGD o 5 proc. (po 4,3 proc. we wrześniu). Aż o 20,5 proc. r./r., podobnie jak we wrześniu, zmalała sprzedaż paliw (także stałych, jak opał, i gazowych).

Solidnie rośnie wciąż sprzedaż dóbr pierwszej potrzeby, w dużej mierze w związku ze wzrostem populacji kraju. I tu jednak widać sygnały słabnięcia popytu. Sprzedaż żywności i napojów wzrosła w październiku realnie o 2,4 proc. rok do roku, po 7–8 proc. w poprzednich miesiącach, a sprzedaż kosmetyków i farmaceutyków o 8,4 proc. rok do roku, po zwyżkach o ponad 11 proc. w poprzednich miesiącach. W sklepach odzieżowych i obuwniczych sprzedaż wzrosła o 14,3 proc. rok do roku, po zwyżce o ponad 25 proc. we wrześniu. – Popyt wytraca odporność na spadającą siłę nabywczą gospodarstw domowych. Zwracamy jednak uwagę, że gospodarstwa domowe posiadają wciąż pewną przestrzeń do zwiększenia wydatków konsumenckich, tym bardziej, że nadal obowiązują tzw. wakacje kredytowe. Oznacza to, że popyt w okresie świąteczno-noworocznym może się nieco poprawić – ocenia Andrzej Kamiński, ekonomista z Banku Millennium.

Analitycy z BOŚ uważają, że w listopadzie i grudniu sprzedaż będzie rosła nieco szybciej (rok do roku) niż w październiku. Później zacznie prawdopodobnie spadać. Póki co ekonomiści powszechnie oceniają, że konsumpcja w szerokim ujęciu, czyli z uwzględnieniem usług i towarów kupowanych w mniejszych sklepach (wyniki sprzedaży detalicznej dotyczą jednostek zatrudniających co najmniej dziesięć osób), czeka raczej stagnacja niż spadek. W ocenie ekonomistów z Credit Agricole Bank Polska w najbliższych pięciu kwartałach (z bieżącym włącznie) dynamika konsumpcji nie przekroczy 0,5 proc. rok do roku.

Gospodarka krajowa
Problemów rolnictwa nie da się zasypać pieniędzmi
Gospodarka krajowa
Mariusz Zielonka, Konfederacja Lewiatan: Polski eksport zaraz złapie zadyszkę
Gospodarka krajowa
Co nam dała Unia, co jeszcze można poprawić
Gospodarka krajowa
MFW: Polaryzacja światowej gospodarki coraz większa, Polska zieloną wyspą
Materiał Promocyjny
Nowy samochód do 100 tys. zł – przegląd ofert dilerów
Gospodarka krajowa
Nie ma chętnych do władz PFR?
Gospodarka krajowa
Zagraniczne firmy już lepiej oceniają Polskę