Fundusze venture capital (VC) od kilku lat dynamicznie rozwijają się w Polsce. Wiele z nich to połączenie kapitału prywatnego i publicznego pochodzącego z różnych programów realizowanych na szczeblu centralnym i lokalnym. W związku ze strategią realizowaną przez Polski Fundusz Rozwoju oraz Narodowe Centrum Badań i Nauki w ciągu najbliższych kwartałów zostanie utworzonych kolejnych kilkadziesiąt funduszy. Przed zespołami zarządzającymi do odrobienia jest zadanie w zakresie wyboru formy prawnej dla planowanego funduszu. Zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych i alternatywnych funduszach inwestycyjnych sprowadzają się one do wyboru pomiędzy działaniem w formie alternatywnej spółki inwestycyjnej (ASI) lub formie alternatywnego funduszu inwestycyjnego (AFI), którym jest Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (FIZAN). Do tego dochodzi jeszcze możliwość działania pod polską lub zagraniczną jurysdykcją.
FIZAN może być utworzony tylko przez licencjonowane przez Komisje Nadzoru Finansowego TFI, a następnie TFI zleca zarządzanie częścią aktywów wyspecjalizowanemu w inwestycjach venture podmiotowi. Żeby zobrazować te relacje, wyobraźmy sobie TFI jako laboratorium, które ma licencję na prowadzenie badań, a Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Aktywów Niepublicznych (FIZAN) wyobraźmy sobie jako projekt badawczy.
W ten sposób należy postrzegać zależność pomiędzy TFI i zespołem zarządzającym FIZAN o polityce venture capital. To zarządzający dostaje finansowanie na prowadzenie badań, czyli utworzenie funduszu. W tej relacji zarządzający gra pierwszoplanową rolę, a TFI zajmuje się obsługą infrastruktury. Tak jak w prawdziwym laboratorium zespół badawczy samodzielnie podejmuje decyzje w projekcie badawczym, tak równie samodzielnie działa podmiot zarządzający FIZAN realizujący strategię inwestycyjną opartą na inwestycjach venture capital. Zarządzający decyduje, w jaki projekt badawczy warto zainwestować, oraz postanawia, kiedy i komu go sprzedaje.
Rola TFI-laboratorium w takiej konfiguracji to nadzór nad całością procesu, troska o przestrzeganie przepisów, rozliczanie projektu oraz działanie w interesie podmiotów, które finansują badania, czyli inwestorów. To także raportowanie do nadzoru, gromadzenie dokumentacji i wspomaganie zespołu zarządzającego w realizacji projektu. Natomiast rolą TFI jest płynne wprowadzenie zarządzającego do laboratorium i przekazanie mu wszelkich kluczowych informacji.
Zarządzający swoim wizerunkiem firmuje cały projekt, w tym daje nazwę funduszu. To zarządzający odbiera nagrody w blasku reflektorów, kiedy fundusz odnosi sukces, a nie TFI-laboratorium, w którym prowadzi się fundusz.
