Pułapki nowych obowiązków podatkowych

Wprowadzając do porządku prawnego instytucję schematów podatkowych, nasz ustawodawca wprowadził także istotne sankcje za niewywiązanie się z obowiązków nałożonych przepisami MDR.

Od początku roku przedsiębiorcy musieli się zapoznać z wieloma zmianami wprowadzonymi przez ustawodawcę nie tylko w zakresie funkcjonowania ich przedsiębiorstw w otoczeniu gospodarczym. Przede wszystkim chodzi o zmiany obejmujące ustawy podatkowe w zakresie, w jakim nakładają one nowe obowiązki przy rozliczaniu z fiskusem.

Warto zwrócić szczególną uwagę na nową instytucję wprowadzoną do ordynacji podatkowej, która na pierwszy rzut oka może dotyczyć pozornie wąskiej grupy podmiotów. Ale tylko pozornie.

1 stycznia w życie weszły bowiem przepisy nakładające na określone podmioty obowiązek raportowania o schematach podatkowych (tzw. przepisy MDR). Jednak oprócz nowych obowiązków z zakresie raportowania schematów podatkowych przepisy nakładają także obowiązek posiadania w określonych przypadkach wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.

W aspekcie nowych obowiązków z zakresu przepisu MDR trudno nie zgodzić się ze słowami Alberta Einsteina, iż do podatków nie wystarczy umysł matematyka, tutaj potrzebny jest filozof... bowiem samo raportowanie schematów podatkowych to niejedyny obowiązek, który należy wypełniać w związku z przepisami MDR. A może on dotyczyć podmiotów, które nie są tego świadome, jeśli pozostaną tylko przy matematycznym, a nie filozoficznym, podejściu do przepisów MDR.

Zgodnie z nowym art. 86l ordynacji podatkowej osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej:

a) będące promotorami,

b) zatrudniające promotorów lub

c) faktycznie wypłacające im wynagrodzenie,

których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość 8 mln zł, mają obowiązek wprowadzić i stosować wewnętrzną procedurę w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych (tzw. procedura wewnętrzna MDR).

Sęk w tym, że status promotora może uzyskać praktycznie każdy podmiot, który nawet nie będzie świadom, iż w aspekcie danego schematu podatkowego będzie pełnił taką funkcję, bowiem może nie mieć w ogóle takiego zamiaru. Czytając przepisy MDR pod kątem matematycznego podejścia, można dojść do wniosku, że promotorami mogą być podmioty świadczące usługi doradcze (np. firmy konsultingowe, kancelarie podatkowe itp.).

Jednak tylko takie matematyczne podejście może być złudne, gdyż status promotora został zdefiniowany od strony funkcjonalnej, tj. podmiotu, który opracowuje, oferuje, udostępnia lub wdraża uzgodnienie lub zarządza wdrażaniem schematu podatkowego.

W efekcie bardzo łatwo stać się promotorem nawet niezamierzenie, nie będąc podmiotem wyspecjalizowanym w świadczeniu usług obejmujących swoim zakresem doradztwo podatkowe. Łatwo bowiem sobie wyobrazić sytuację, gdy podmiot (np. spółka) w ramach uzyskanych opinii i rekomendacji czy też dostarczonych przez podmioty trzecie (np. kancelarii doradczych) gotowych koncepcji optymalizacyjnych przekazuje lub wprost przenosi taki pomysł optymalizacyjny, niezależnie czy wdrożył go u siebie, do podmiotów powiązanych czy też spółek córek. W takim przypadku ten podmiot stanie się promotorem już w momencie przekazania takiej koncepcji (następuje udostępnienie uzgodnienia) do podmiotu zależnego, bowiem wypełnia on funkcjonalną definicję promotora.

Natomiast patrząc na przepisy MDR, już w momencie udostępnienia takiej koncepcji, nawet w sposób nieformalny (np. na spotkaniu biznesowym, naradzie zarządów spółek powiązanych), taki podmiot powinien mieć oraz „wprowadzić i stosować" tzw. procedurę wewnętrzną MDR.

Regulacja art. 86l ordynacji podatkowej nie przewiduje żadnego okresu na wprowadzenie wspomnianej procedury, zakreślając przykładowo okres 14 dni od dnia udostępnienia na dopełnienie tego obowiązku. Literalnie czytając przepisy MDR, już w momencie udostępnienia schematu, a więc stania się de facto promotorem, taki podmiot powinien mieć i stosować wewnętrzną procedurę.

Wprowadzając do naszego porządku prawnego instytucję schematów podatkowych, nasz ustawodawca wprowadził także istotne sankcje za niewywiązanie się z obowiązków nałożonych przepisami MDR. O ile w przypadku braku raportowania samych schematów lub przekroczenia terminu ich raportowania podmiot może uchronić się od sankcji poprzez tzw. czynny żal, o tyle w zakresie posiadania procedury wewnętrznej MDR taka możliwość nie istnieje. Zgodnie z art. 86m ordynacji podatkowej szef KAS w drodze decyzji administracyjnej może nałożyć karę pieniężną w wysokości nie większej niż 2 mln zł (a także w pewnych przypadkach 10 mln zł).

Podsumowując, w zakresie przepisów MDR należy przyjąć podejście filozoficzne i zastanowić się, czy nie istnieje zagrożenie, iż nasz podmiot może w przyszłości stać się promotorem, a więc czy po to, by uchronić się przed wysokimi sankcjami finansowymi, nie powinien wdrożyć i stosować wewnętrznej procedury MDR. Takie podejście może okazać się nieocenione w przypadku weryfikacji naszych poczynań przez fiskusa.