Perspektywy prawnej rewolucji rynków kryptoaktywów

Obecnie projekt rozporządzenia w sprawie rynków kryptoaktywów znajduje się na początkowym etapie unijnej legislacji.

Z końcem września 2020 r. opublikowany został pierwszy projekt rozporządzenia unijnego dotyczącego rynku kryptoaktywów. Wraz z trzema innymi wnioskami prawodawczymi, dotyczącymi: 1) systemu pilotażowego na potrzeby infrastruktur rynkowych w oparciu o technologię rozproszonego rejestru (DLT), 2) operacyjnej odporności cyfrowej oraz 3) zmiany niektórych przepisów w zakresie unijnych usług finansowych, wchodzi w skład tzw. pakietu regulacyjnego dotyczącego finansów cyfrowych.

Jak sama nazwa wskazuje, nowe rozporządzenie dotyczyć będzie zagadnień związanych z kryptoaktywami. Pojęcie to pomimo powszechnego posługiwania się nim w praktyce rynkowej do tej pory nie znajdowało odzwierciedlenia w regulacjach prawnych. Stan ten zmieni się wraz z uchwaleniem analizowanego rozporządzenia, które przewiduje, że kryptoaktywami są cyfrowe odzwierciedlenia wartości lub praw, które można przenosić i przechowywać w formie elektronicznej z wykorzystaniem technologii rozproszonego rejestru lub podobnej technologii. Głównym motywem ukształtowania definicji w tak szeroki sposób było objęcie jej zakresem maksymalnie dużego katalogu kryptoaktywów, które pojawiły się w obrocie rynkowym. Samo rozporządzenie wyróżnia zresztą takie rodzaje kryptoaktywów jak chociażby tokeny powiązane z aktywami, tokeny będące pieniądzem elektronicznym czy też tokeny użytkowe.

Michał Synowiec Associate w kancelarii Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy

materiały prasowe

Niezależnie od przedstawionych kwestii terminologicznych projektowane przepisy poruszają tematykę postrzeganą dotychczas jako bardzo newralgiczną. W ostatnich latach budziła ona spore kontrowersje nie tylko na samym rynku finansowym. Od dłuższego czasu pojawiają się bowiem pytania, jak powinny kształtować się ramy prawne dla części rynku zajmującej się wydawaniem kryptoaktywów oraz ich obrotem. Z jednej strony wyzwaniem pozostaje zapewnienie odpowiedniego poziomu ochrony uczestników rynku – w tym konsumentów – a z drugiej brak tworzenia prawnych barier dla dalszego rozwoju tego sektora, który w istocie bazuje na finansowych rozwiązaniach innowacyjnych (FinTech) podlegających dynamicznym zmianom i nieustannemu rozwojowi.

Przyjęcie rozporządzenia docelowo stanowić ma kluczowy krok w kierunku ujednolicenia ram prawnych emisji oraz obrotu kryptoaktywami na szczeblu UE. Z uwagi na bezpośrednią skuteczność przepisów rozporządzenia zastąpione zostaną szczątkowe regulacje prawne przyjmowane w poszczególnych państwach członkowskich na potrzeby załatania występującej systemowo luki prawnej w zakresie usług powiązanych z kryptoaktywami. Nowe regulacje mają przy tym zmierzać do zapewniania pewności prawa, wspierania innowacyjności, zapewniania odpowiedniego poziomu ochrony konsumentów i inwestorów oraz zagwarantowania stabilności finansowej rynku.

Zgodnie z aktualnym projektem rozporządzenie znajdzie zastosowanie do emitentów kryptoaktywów rozumianych – zgodnie z projektowanymi założeniami – jako osoby prawne dokonujące oferty publicznej jakiegokolwiek rodzaju kryptoaktywów lub ubiegające się o dopuszczenie takich kryptoaktywów do obrotu na dedykowanej do tego celu platformie.

Drugą kluczową grupę adresatów rozporządzenia tworzyć będą dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów. Będą nimi wszystkie osoby, których działalność zawodowa lub gospodarcza polegać będzie na profesjonalnym świadczeniu na rzecz podmiotów trzecich co najmniej jednej z usług w zakresie kryptoaktywów. Usługami takimi będą w szczególności przechowywanie kryptoaktywów i zarządzanie nimi w imieniu osób trzecich, prowadzenie platformy obrotu kryptoaktywami oraz wymiana kryptoaktywów na walutę fiat lub inne kryptoaktywa. Projekt wymienia łącznie dziewięć kategorii działalności, których wykonywanie będzie kwalifikowane na gruncie rozporządzenia jako świadczenie usług w zakresie kryptoaktywów.

Prowadzenie działalności polegającej na świadczeniu usług w zakresie kryptoaktywów, podobnie jak działalność wykonywana przez emitentów kryptoaktywów w zakresie publicznego oferowania tokenów powiązanych z aktywami lub ubiegania się o dopuszczenie takich aktywów do obrotu na dedykowanej platformie – co do zasady – wymagać będzie uzyskania stosownego (niekiedy dodatkowego względem już posiadanego) zezwolenia organu nadzoru. Jak można przypuszczać, w Polsce organem wydającym takie zezwolenia zostanie Komisja Nadzoru Finansowego. Z perspektywy podmiotów zainteresowanych uzyskaniem takich zezwoleń istotny pozostaje fakt, że zezwolenia uzyskane w jednym państwie członkowskim będą skuteczne w całej Unii Europejskiej, przez co nie będą obowiązane do licencjonowania swojej działalności w każdym z państw członkowskich, w których mają zamiar prowadzić biznes.

Założenia przyszłego rozporządzenia obejmują również uregulowanie wymogów w zakresie przejrzystości i ujawniania informacji dotyczących emisji i dopuszczenia do obrotu kryptoaktywami, w tym określenia zawartości oraz formy tzw. dokumentu informacyjnego dotyczącego emitowanych kryptoaktywów. Ponadto prawodawca europejski planuje wprowadzić przepisy odnoszące się do zasad ochrony konsumentów korzystających z usług w zakresie kryptoaktywów oraz środków zapobiegania przypadkom nadużyć na rynku kryptoaktywów.

Już teraz warto jednak śledzić dalsze losy prac nad tym aktem. Niewątpliwie przepisy regulujące zasady wydawania i obrotu kryptoaktywami będą stanowić jedną z kluczowych regulacji prawnych dla szeroko pojmowanego rynku finansowego, która w najbliższym roku ujrzy światło dzienne.