Co tak naprawdę może technologia w audycie

Przyspieszenie technologiczne w firmach audytorskich staje się faktem i może być ciekawą inspiracją, w jakim kierunku zmierza automatyzacja procesów, także dla innych branż

Piotr Michalczyk, partner w PwC, odpowiedzialny za klientów i rynki

materiały prasowe

Coraz więcej zastosowań nowych technologii oznacza jedno – przebieg audytu w kolejnych latach będzie się istotnie zmieniać. Technologie już dzisiaj używane w procesie audytowym umożliwiają m.in. eliminację prostych, ludzkich błędów. Dzięki kompleksowemu – a nie punktowemu – podejściu i analizie ogromnych zbiorów danych ograniczamy do minimum ryzyko przeoczenia istotnych informacji. Co więcej, możemy analizować nie tylko to, co jest tu i teraz, ale na podstawie głębokiej analizy danych historycznych i uwzględnienia kontekstu biznesowego oraz makroekonomicznego, audytorzy mogą z dużym prawdopodobieństwem prognozować, jak badana spółka będzie radziła sobie w przyszłości. Czy taka prognoza, albo weryfikacja prognozy przygotowanej przez spółkę, stanie się częścią pracy audytorów? Jest to bardzo prawdopodobne. Interesariusze spółek są bowiem dużo bardziej zainteresowani tym, co przyniesie przyszłość, niż oceną przeszłych zdarzeń.

Dane w pracy audytora były, są i będą najważniejsze. Dotarcie do niezbędnych i pewnych informacji, ich agregowanie i analiza są podstawą naszej pracy. Jeszcze kilka lat temu niemożliwe byłoby przeanalizowanie całych zbiorów danych – kierując się zasadą istotności, w procesie audytu badane były zatem obszary zidentyfikowane jako te o największym ryzyku wystąpienia nieprawidłowości.

Na rynku istnieje już wiele narzędzi, które wspierają audytorów w ich pracy: dając pełniejszy obraz sytuacji badanej spółki w krótkim czasie i uwalniając część czasu audytorów, którzy mogą się skupić na dodatkowych czynnościach, takich jak monitorowanie ryzyka czy trendów.

Jednym z nich jest Alteryx, w tym momencie jedno z najważniejszych narzędzi w naszej pracy. Pozwala na łatwe przygotowanie i łączenie danych do analizy, automatyzujące najbardziej czasochłonne do niedawna procesy. Jeśli pojawienie się Excela możemy nazwać przełomem, rozwiązania takie jak Alteryx są po prostu rewolucją. Dzięki Alteryx ilość analizowanych danych nie jest już wyzwaniem, przeciwnie – pozwala jeszcze lepiej zrozumieć zachodzące zjawiska czy zmiany w czasie rzeczywistym.

W trakcie realizacji badania sprawozdania finansowego dla jednej ze spółek z branży energetycznej Alteryx pomógł nam w krótkim czasie przygotować uzgodnienie rozległych i kompleksowych raportów sprzedażowych do zestawienia obrotów i sald. To, co wcześniej polegało na żmudnym i ręcznym sumowaniu różnych kolumn z wielu osobnych, przeciążonych plików Excel, teraz zajęło zaledwie kilka godzin. Z kolei w projekcie dla grupy z branży chemicznej wykorzystaliśmy Alteryx do automatyzacji wyboru próby do testowania przy zastosowaniu odpowiednich kryteriów – opracowując tzw. workflow dla jednej spółki z grupy, mogliśmy w szybki sposób powtórzyć tę samą czynność w automatyczny sposób dla wielu pozostałych spółek w grupie. Oprócz oszczędności czasu, to także eliminacja potencjalnych ludzkich błędów – na podstawie określonych filtrów i parametrów Alteryx sam liczy threshold (dopuszczalne odchylenie), na którego bazie wybierana jest próba oraz analizowane są odchylenia. To może stwarzać miejsce dla innych, do tej pory marginalnie traktowanych lub wręcz niedostrzeganych przez regulację zagadnień, które stanowią istotną wartość dla inwestorów. Ale też umożliwiać wejście w całkiem nowe obszary wspomagające transformację przedsiębiorstw.

Przykładem nowoczesnych rozwiązań stosowanych przez PwC na świecie w obszarze audytu są narzędzia, które stworzyli nasi eksperci – GL.ai czy Cash.ai, wykorzystujące algorytmy sztucznej inteligencji. GL.ai analizuje transakcje księgi głównej, aby sprawdzić prawidłowość danych i wyłapać ewentualne nieprawidłowości. Z kolei Cash.ai automatycznie odczytuje, analizuje i testuje dokumenty związane z przepływami pieniężnymi i kondycją płynnościową spółek.

Autorskim rozwiązaniem PwC Polska jest narzędzie XBRL Reporter, wspierające emitentów w przygotowaniu jednolitego, elektronicznego formatu raportowania ESEF, który od 2020 r. stanowi nową formę raportowania rocznych skonsolidowanych sprawozdań finansowych spółek notowanych na rynkach regulowanych Unii Europejskiej. XBRL Reporter umożliwia użytkownikom tworzenie sprawozdań finansowych w formacie iXBRL przy użyciu programu MS Word poprzez tagowanie poszczególnych pozycji raportu finansowego znacznikami zdefiniowanymi w taksonomii ESEF i zapewnia pełną zgodność z tymi wymogami.

Towarzyszące rozwojowi nowych technologii pytanie o to, czy maszyny zastąpią ludzi, pojawia się też bardzo często w kontekście audytu. Czy audytor i audytorka to zawód, który za kilka lat przestanie istnieć? Pewne jest, że jej lub jego zadania mogą znacząco różnić się od tych wykonywanych wcześniej i dzisiaj. Zespoły audytu coraz częściej zatrudniają ekspertów od najnowocześniejszych rozwiązań. W Polsce pracuje u nas już ponad 1000 specjalistów od technologii, a zespoły dedykowane wyłącznie do rozwijania cyfrowych narzędzi w audycie cały czas się powiększają. To trend, który będzie bardzo mocno zyskiwał znaczenie, wprost proporcjonalnie do skali transformacji cyfrowej w gospodarce.

Katarzyna Podgórna, partnerka w PwC

Piotr Michalczyk, partner w PwC, odpowiedzialny za klientów i rynki