Raportowanie zrównoważonego rozwoju. Przygotowania – czas start!

Przedsiębiorstwom, które dotąd nie podlegały obowiązkowi raportowania niefinansowego, ale na mocy unijnych regulacji zostaną nim objęte w najbliższych latach, może się wydawać, że perspektywa przygotowania pierwszych raportów uwzględniających czynniki ESG jest dość odległa. Zegar jednak już tyka.

Dyrektywa o raportowaniu przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD) weszła w życie 5 stycznia 2023 r. Zarządy spółek, które na bieżąco śledzą zmiany w europejskich przepisach dotyczących raportowania niefinansowego, zdając sobie sprawę ze skali wyzwań związanych z nowymi regulacjami, ze znaczącym wyprzedzeniem rozpoczynają odpowiednie przygotowania.

Dla pozostałych nowe przepisy mogą okazać się niemałym zaskoczeniem.

Zgodnie z nową regulacją raportowanie niefinansowe, które dotychczas było obowiązkiem stosunkowo nielicznej grupy dużych przedsiębiorstw w Polsce, stanie się wkrótce obligatoryjne dla wszystkich przedsiębiorstw notowanych na rynkach regulowanych, a także dużych przedsiębiorstw przekraczających dwa z trzech kryteriów: średnioroczne zatrudnienie 250 osób, roczne przychody netto ze sprzedaży 40 mln euro, suma bilansowa 20 mln euro.

Co istotne, w kolejnych latach przepisy obejmą również notowane małe i średnie przedsiębiorstwa, dla których nowe regulacje będą prawdziwą rewolucją.

Celem wdrożenia CSRD jest wymuszenie na przedsiębiorstwach większej transparentności w zakresie działań dotyczących zrównoważonego rozwoju, w tym wpływu na klimat, środowisko, pracowników czy społeczności lokalne. Dyrektywa ma również stanowić jednolity europejski standard raportowania danych niefinansowych, tak aby inwestorzy i inni interesariusze mogli w łatwy sposób pozyskiwać porównywalne dane z obszaru ESG (ang. Environmental, Social, Governance).

Obowiązkowe uwzględnienie niefinansowych informacji w sprawozdaniach rocznych w przypadku dużych przedsiębiorstw niepodlegających dzisiaj NFRD wchodzi w życie w 2025 r., co oznacza, że w raporcie rocznym publikowanym w 2026 r. konieczne będzie uwzględnienie informacji za minione 12 miesięcy. W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw notowanych na giełdzie analogiczny obowiązek wchodzi w życie w roku 2026. Co warto podkreślić, zgodnie z CSRD sprawozdania niefinansowe będą musiały podlegać zewnętrznej weryfikacji.

ESRS jako podstawowe wytyczne raportowania

Ewentualny nadmierny optymizm związany z możliwością łatwego dostosowania się do nowych regulacji studzi fakt, że wejściu w życie nowej dyrektywy towarzyszyć będzie wprowadzenie Europejskich Standardów Raportowania Zrównoważonego Rozwoju (tzw. ESRS), które będą stanowiły najważniejsze wytyczne w zakresie raportowania informacji dotyczących wpływu przedsiębiorstw w obszarach środowiskowym, społecznym oraz ładu korporacyjnego.

Co prawda prace nad ESRS jeszcze trwają, ale już dzisiaj wiemy, że w opracowaniu jest 12 standardów, w tym: dwa przekrojowe, pięć środowiskowych, cztery społeczne i jeden dotyczący ładu korporacyjnego. Co warto zauważyć, o ile przedsiębiorstwa są przyzwyczajone do raportowania retrospektywnego, co znajduje odzwierciedlenie w raportach finansowych, gdzie prezentowane są głównie dane historyczne, w przypadku raportów niefinansowych zgodnych z CSRD oczekiwane jest raportowanie zarówno danych historycznych, jak i informacji o planach, strategiach i celach przedsiębiorstwa w zakresie zrównoważonego rozwoju, w ujęciu jakościowym i ilościowym i z uwzględnieniem krótko-, średnio- i długoterminowych horyzontów czasowych.

Co CSRD oznacza w praktyce – historia Spółki X

Z pomocą w zrozumieniu skali wyzwania, przed jakim stoją przedsiębiorstwa objęte nowym obowiązkiem raportowym wynikającym z CSRD, przychodzi przypadek fikcyjnej „Spółki X”.

Historycznie podmiot ten nie był objęty obowiązkiem raportowania danych niefinansowych i nie przygotowywał dobrowolnych raportów poświęconych zagadnieniom ESG. W wyniku wprowadzenia CSRD stan ten – ze względu na spełnienie dwóch z trzech opisanych powyżej kryteriów – ulegnie zmianie i Spółka X będzie zmuszona dostosować swoje procesy raportowe do spełnienia nowych wymogów regulacyjnych.

Spółka będzie zatem zobowiązana do raportowania w ramach czterech głównych kategorii:

¶ Ładu korporacyjnego (informacje nt. procesów zarządczych i monitorujących),

¶ Strategii (informacje nt. zależności pomiędzy strategią i modelem biznesowym spółki a istotnymi dla niej zagadnieniami zrównoważonego rozwoju),

¶ Zarządzania wpływem, szansami i zagrożeniami (informacje nt. procesów identyfikacji i mechanizmów zarządzania istotnymi dla spółki zagadnieniami ESG),

¶ Wskaźników i celów (m.in. informacje nt. sposobu mierzenia przez spółkę postępów działań w zakresie wyznaczonych celów).

W ramach powyższych kategorii część informacji na temat zagadnień ESG musi być obowiązkowo uwzględniona w raporcie. Dotyczy to np. danych dotyczących śladu węglowego Spółki X w zakresach 1, 2 i 3 czy planów ograniczania emisji gazów cieplarnianych. W przypadku innych zagadnień zrównoważonego rozwoju ich ujawnienie niekoniecznie będzie wymagane od Spółki X, jednak zanim zarząd podejmie decyzję o ich nieuwzględnieniu w raporcie rocznym, będzie musiał przeprowadzić proces oceny ich istotności.

Kiedy należy zacząć przygotowania do stworzenia pierwszego raportu zgodnego z wymogami CSRD?

Spółka X zobowiązana będzie do przedłożenia w 2026 roku raportu za poprzedni rok. W związku z tym przez cały rok 2025 spółka będzie musiała pozyskiwać wymagane dane z obszaru ESG w wystarczająco dobrej formie i zakresie, by było możliwe opracowanie raportu, który uzyska pozytywną ocenę weryfikatora.

Z uwagi na to, że pozyskanie danych z organizacji często jest procesem pracochłonnym, czasochłonnym i angażującym szereg komórek organizacyjnych, w praktyce oznacza to, że Spółka X powinna już dzisiaj zacząć przygotowania na nadejście nowych regulacji. Rok 2023 to czas m.in. na przeprowadzenie oceny istotności poszczególnych zagadnień zrównoważonego rozwoju, opracowanie strategii, planów i wyznaczenie celów. Rok 2024 to z kolei czas na ustalenie procesów wewnętrznych w spółce, wdrożenie odpowiednich narzędzi oraz przypisanie ról i odpowiedzialności w zakresie pozyskiwania, kompilacji i weryfikacji danych, a także opracowanie pierwszego raportu w ramach „próby generalnej”. Jak widać, mimo że perspektywa obowiązkowego raportowania niefinansowego wydaje się dość odległa, zegar już tyka.

Autorami są eksperci EY Polska:

fot. mat. prasowe

Dominika Sudomir menedżerka w EY Polska, ekspertka transformacji biznesowej i zrównoważonego rozwoju

fot. mat. prasowe

Piotr Pilarowski starszy konsultant w EY Polska

Materiał Partnera: EY Polska

parkiet.com