Eliza Dąbrowska, Noble Securitie: PPK nie odebrały blasku IKE i IKZE

Choć koniunktura na GPW jest w tym roku wyraźnie słabsza niż w ub.r., nie wystraszyła długoterminowych inwestorów. Liczba maklerskich rachunków IKE i IKZE ciągle rośnie – mówi Eliza Dąbrowska z domu maklerskiego Noble Securities.

W 2021 r. padł rekord, jeśli chodzi o liczbę nowych rachunków IKE i IKZE w domach maklerskich. Czy w tym roku ten rekord zostanie podbity?

Dane Komisji Nadzoru Finansowego po pierwszym półroczu sugerowały, że to jest możliwe. Mamy o co walczyć.

Tradycyjnie największe zainteresowanie takimi rachunkami jest pod koniec roku. Inwestorzy chcą bowiem wykorzystać dostępne na dany rok limity. Z drugiej strony, ten rok był znacznie gorszy od minionego, jeśli chodzi o koniunkturę na warszawskiej giełdzie. Od połowy października główne indeksy GPW wyraźnie wzrosły, ale wciąż są zdecydowanie poniżej poziomów z początku br. To nie jest coś, co zniechęca Polaków do inwestowania na giełdzie, także poprzez IKE i IKZE?

Zobaczymy, jak będzie wyglądała końcówka roku, czy wystąpi tzw. rajd św. Mikołaja. Ale niezależnie od tego, pamiętajmy, że IKE i IKZE przyciągają inwestorów w dużej mierze za sprawą korzyści podatkowych. Koniunktura na GPW na te korzyści nie wpływa. My zaś tradycyjnie w ostatnich miesiącach roku zwiększamy swoją aktywność, jeśli chodzi o szkolenia dotyczące systematycznego oszczędzania, odkładania na emeryturę.

I widać teraz większe zainteresowanie klientów tymi produktami. Pod koniec ub.r. daliśmy naszym klientom możliwość otworzenia rachunków IKE i IKZE elektronicznie, bez konieczności wizyty w POK-u. To może się przełożyć na wzrost popularności tych rachunków.

Wspomniała pani o korzyściach podatkowych z tytułu oszczędzania w IKE i IKZE. W przypadku IKZE te korzyści nieco zmalały za sprawą obniżki podatku dochodowego w ramach Polskiego Ładu. To jest istotna zmiana, ograniczająca atrakcyjność IKZE?

W przypadku IKZE można odpisać wpłaconą kwotę od przychodu, czyli podstawy opodatkowania. Obniżenie stawki podatku może zmniejszać atrakcyjność tej ulgi. Kwoty odpisów będą nieco mniejsze. Nie sądzę jednak, żeby to była zmiana zniechęcająca do posiadania IKZE.

Z czego wynika wzrost popularności IKE/IKZE w ostatnich latach, szczególnie w domach maklerskich, które nie są kojarzone z oszczędzaniem na emeryturę?

Niewątpliwie przyczyniło się do tego raptowne odbicie na giełdzie wiosną 2020 r., niedługo po rozpoczęciu epidemii Covid-19. To zwiększyło ogólnie zainteresowanie rachunkami maklerskimi. Poza tym nasze społeczeństwo coraz bardziej zdaje sobie sprawę z tego, że emerytura z ZUS wielu osobom nie wystarczy i trzeba samodzielnie myśleć o tym, jak inaczej oszczędzać na starość.

Wszystkie instytucje finansowe, które mają możliwość oferowania rozwiązań w ramach III filara, wykazują dużą aktywność w zakresie działań edukacyjnych. I myślę, że ten przekaz do ludzi dociera. Kilka tygodni temu byłam w szkole średniej, spotkałam się z maturzystami. I ku mojemu zaskoczeniu, nawet tak młodzi ludzie mieli świadomość, że muszą sami zadbać o swoje emerytury.

Już od kilku lat Polacy mogą odkładać na emeryturę także w ramach pracowniczych planów kapitałowych (PPK), które za sprawą dopłat od pracodawców i rządu wydają się bardziej atrakcyjne niż IKE i IKZE. Dlaczego pojawienie się PPK nie zmniejszyło popularności IKE i IKZE?

To są dość różne produkty. Nie powiedziałabym, że PPK stały się jednoznacznie bardziej atrakcyjne niż IKE i IKZE. O rosnącej popularności tych pierwszych przesądza m.in. automatyczny zapis, który co jakiś czas będzie ponawiany. Ale jeśli poważnie myślimy o oszczędzaniu na emeryturę, warto te oszczędności dywersyfikować, odkładać w różnych formatach.

Choć popularność IKE/IKZE rośnie, to mimo wszystko jest to wciąż produkt niszowy. Łącznie takich rachunków nawet po tym roku będzie maksymalnie 1,5 mln. Dlaczego więcej Polaków nie korzysta z tej formy dodatkowego odkładania na emeryturę? Co można jeszcze zrobić, żeby zwiększyć skłonność do takiego oszczędzania?

To prawda, biorąc pod uwagę to, że w Polsce pracuje ponad 16 mln osób, liczba IKE i IKZE jest zadziwiająco niska. Potencjał do popularyzacji tej formy oszczędzania jest ogromny. A jak to zrobić? Dobre pytanie, mogłabym też zapytać o to pana jako przedstawiciela mediów (śmiech). My staramy się prowadzić możliwie dużo szkoleń, webinarów itp. Na pewno ważne jest, żeby docierać do jak największej liczby ludzi, szczególnie tych młodych.

Jaki jest profil inwestorów, którzy otwierają rachunki IKE i IKZE w domach maklerskich? To są osoby, które faktycznie myślą o emeryturze, czy raczej chcą korzystać z pewnych zalet tych rachunków w codziennych inwestycjach?

Pieniądze można przecież wypłacić przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Wiąże się to wprawdzie z rezygnacją z korzyści podatkowych, ale inwestorzy mogą widzieć sens w odroczeniu tych podatków.

Osobiście nie znam nikogo, kto by się zdecydował na wypłatę środków z IKE/IKZE przed terminem, chociaż na pewno takie sytuacje się zdarzają. Z moich rozmów z klientami wynika, że w dziewięciu przypadkach na dziesięć argumentem na rzecz otwarcia IKZE jest korzyść podatkowa, to, że można sobie odliczyć od uzyskanego przychodu wpłaty na ten rachunek. Inne zalety są na drugim planie. Jeśli chodzi o IKE, to z reguły to jest rachunek, który otwierany jest później, gdy ktoś przyzwyczai się do IKZE i regularnego odkładania.

Jak inwestują posiadacze maklerskich IKE i IKZE? Na ile są aktywni w porównaniu z posiadaczami tradycyjnych rachunków maklerskich?

Tym, co się rzuca w oczy, jest to, że IKE i IKZE coraz częściej interesują się młodzi ludzie. To mnie bardzo cieszy. Jeśli zaś chodzi o aktywność, to nie jest to grupa inwestorów, która się wyróżnia. Specyfika tych programów jest taka, że sprzyja raczej długoterminowemu inwestowaniu.