Słabe praktyczne umiejętności finansowe Polaków

Polacy mają niską wiedzę o finansach, a mimo to nie są zainteresowani jej pogłębianiem. Sporo z nas nie rozpoznaje nawet różnicy między zyskiem brutto a netto.

Badanie wiedzy finansowej Polaków, przygotowane przez firmę Maison & Partners dla Kapitalni.org pokazuje, że nasza znajomość tej tematyki jest niewielka. Polacy zaliczyli test z wiedzy na 3- (do zdobycia było 27 punktów, średnia wyniosła 13,5 pkt). Blisko co drugi badany (47 proc.) nie jest w stanie udzielić dobrych odpowiedzi na połowę zadanych pytań, a 14 proc. respondentów udziela błędnych odpowiedzi na ponad 75 proc. pytań. – Średnia z testu wiedzy finansowej wyniosła 13,45 pkt, co oznacza, że ledwo go zaliczyliśmy, uzyskując ocenę 3 z minusem. Nikomu nie udało się odpowiedzieć poprawnie na wszystkie zadane pytania. Ten wynik pokazuje, jak bardzo potrzebne są skuteczne i długofalowe działania z zakresu edukacji finansowej. Mamy wiele do nadrobienia w tym zakresie, a co niepokojące – jak pokazuje raport – Polacy nie są chętni, by pogłębiać swoją wiedzę o finansach – mówi Marcin Borowiecki, prezes Wonga w Polsce.

Test zawierał 27 pytań z zakresu praw konsumenta, gospodarowania budżetem domowym, pożyczania i zadłużenia, a także oszczędzania i ochrony danych.

– Mimo deklarowanego przez trzy czwarte badanych poczucia wysokich kompetencji z zakresu finansów osobistych, wyniki testu pokazują, że większość Polaków wykazuje się nieznajomością zasad zarządzania domowym budżetem – mówi dr hab. Dominika Maison, profesor UW, psycholog i partner zarządzający w firmie Maison & Partners.

Największy problem badanym sprawiło pytanie dotyczące opłacalności nabywania produktów w wielopakach. Wyniki testu pokazały, że 72 proc. Polaków nie zdaje sobie sprawy, że kupowanie ich nie zawsze musi być opłacalne. Wykazujemy się także brakiem wiedzy na temat mądrego planowania wydatków. Aż 67 proc. z nas nie jest świadoma, ile wynosi rekomendowana wartość poduszki finansowej.

– Inne obszary, z którymi mamy kłopoty, mimo deklarowanej wysokiej wiedzy na ten temat, to pożyczki, kredyty i zadłużenia. Ponad połowa badanych ma problem z udzieleniem poprawnych odpowiedzi na 50 proc. pytań testowych z tego zakresu. Słabo wypadamy także w pytaniach dotyczących oszczędzania, chociaż połowa Polaków ocenia dobrze swoją wiedzę w tym temacie, to rzeczywista wiedza jest zdecydowanie niższa – mówi dr hab. Dominika Maison. Test z tego zakresu okazuje się trudny dla większości badanych. Aż 89 proc. Polaków nie jest w stanie określić kwoty należnej im po wygaśnięciu lokaty – nie pamiętamy, że od dochodów kapitałowych płacimy podatek. Co ciekawe, dość dobrze radzimy sobie z pytaniami dotyczącymi ochrony danych osobowych.

– Alarmujący jest fakt, że blisko co piąty badany Polak deklaruje, że nie ma wiedzy na tematy dotyczące systemu emerytalnego, a także podatków czy wychodzenia z długów. To obszary, które są niezwykle ważne i z którymi mamy do czynienia na co dzień, dlatego dziwi tak niska wiedza badanych w tym zakresie – mówi Agnieszka Szczepanik, kierownik projektu Kapitalni.

Raport pokazuje także niepokojącą tendencję. Mimo że słabo wypadamy w praktycznym teście wiedzy na temat finansów i widać, że mamy spore braki w tym zakresie, to nie jesteśmy zainteresowani zmianą tej sytuacji. Dodatkowo, osoby, które mają najniższą wiedzę – nie chcą jej pogłębiać. Blisko 60 proc. badanych Polaków przyznaje, że informacji z zakresu finansów szuka sporadycznie lub wcale. Większość respondentów odpowiada, że większa wiedza finansowa nie jest im potrzebna – 40 proc. wskazało na bezcelowość edukacji w tym zakresie. Blisko 20 proc. osób uważa, że wiedza o finansach jest potrzebna tylko ludziom bogatym.