Banki od początku pandemii i wprowadzenia wakacji kredytowych (czasowego zawieszenia spłaty rat) obawiały się ich wpływu na rezerwy.
Kluczowa utrata pracy
Od marca do końca września klienci – indywidualni i firmy – mogli składać wnioski o tzw. bankowe wakacje kredytowe, czyli zaoferowane dobrowolnie przez sektor. Klienci nie musieli spełniać warunków, wakacje były przyznawane niemal wszystkim. Banki objęły nimi 927 tys. umów klientów indywidualnych o wartości 80 mld zł (plus około 20 mld zł dotyczących firm). Dzięki porozumieniu z nadzorcami i otrzymanym wytycznym kredyty objęte bankowymi wakacjami nie były od razu klasyfikowane do tzw. koszyka trzeciego, gdzie są kredyty bardziej ryzykowne i obciążone większymi rezerwami. Banki wskazują, że po wygaśnięciu tego rodzaju wakacji około 95 proc. kredytów jest normalnie spłacana.
Jednak od lipca w ramach tarczy antykryzysowej 4.0 dostępne są też tzw. ustawowe wakacje kredytowe. Podejście do rezerw jest w tym przypadku inne. Wakacje te dotyczą tylko klientów indywidualnych, którzy utracili pracę lub inne główne źródło dochodów – to kluczowa zmiana. Panel składający się z nadzorców, audytorów i banków, prowadzony przez Komisję Nadzoru Finansowego, wydał interpretację w sprawie rezerw. Uznano, że skoro warunkiem do skorzystania z wakacji ustawowych jest utrata pracy, a identyfikowane jest to przez nadzorców jako bardzo istotny czynnik wyższego ryzyka kredytowego, to skorzystanie z wakacji ustawowych powinno skutkować niemal automatyczną reklasyfikacją takiego kredytu do tzw. trzeciego koszyka.
– Poziom tzw. obrezerwowania kredytów w poszczególnych koszykach jest różny w zależności od banku, ale różnice te nie są wielkie. Na przykład w samym ING Banku Śląskim rezerwy w koszyku pierwszym stanowią dużo poniżej 1 proc. wartości bilansowej kredytu, w drugim 4–5 proc., a w trzecim są już kredyty ze stwierdzoną utratą wartości i obrezerwowanie sięga 50–70 proc. To oznacza, że reklasyfikacja do koszyka trzeciego skutkuje skokowym wzrostem rezerw – wyjaśnia Łukasz Jańczak, analityk Ipopemy Securities.
