Wiemy, które firmy audytorskie rozdają karty na giełdzie

Liczba audytorów badających sprawozdania spółek z GPW systematycznie spada. Czołówkę nadal tworzą firmy z grona tzw. wielkiej czwórki. Ale z coraz większymi sukcesami rywalizują z nimi także Grant Thornton, BDO, UHY ECA i PKF Consult.

Pełny Ranking Firm Audytorskich Badających Spółki na GPW

Na rynku głównym warszawskiej giełdy jest notowanych 410 spółek o łącznej wartości przekraczającej 1,5 bln zł. Dodatkowe niemal 360 firm jest na rynku alternatywnym NewConnect. Jak co roku sprawdzamy, którzy audytorzy przodują w badaniu ich sprawozdań finansowych. Po dwóch latach, z taką samą kolejnością na podium, w 2024 r. zaszły przetasowania.

Pobierz i przeczytaj dodatek specjalny „Ranking audytorów spółek giełdowych”

Parkiet

Rankingowe roszady

W latach 2022–2023 pierwsze było PwC, a za nim plasowały się EY i KPMG. Teraz PwC obroniło pozycję lidera, natomiast KPMG dogoniło firmę EY i ex aequo mają drugie miejsce.

W efekcie na podium awansował Grant Thornton, wskakując z zeszłorocznego czwartego miejsca na trzecie. Jeszcze większy skok odnotowało BDO: w zeszłym roku było szóste, a teraz zajęło pozycję numer cztery. W 2023 r. przybyło mu liczne grono giełdowych klientów.

Na piątym miejscu jest UHY ECA, a na szóstym PKF Consult, który odnotował wyraźny awans z miejsca dziewiątego. W pierwszej dziesiątce są też: Deloitte, Mazars, KPW oraz Moore Polska.

Jeśli policzylibyśmy udziały, bazując na poszczególnych kategoriach, to pod względem przychodów i aktywów badanych firm prym zdecydowanie wiedzie wielka czwórka, czyli PwC, EY, KPMG i Deloitte. Ale pod względem liczby przebadanych spółek błyszczą audytorzy średniej wielkości na czele z UHY ECA.

JZP, czyli jednostki zainteresowania publicznego (m.in. spółki giełdowe), to szczególny segment klientów.

– Jest on bardzo atrakcyjny i jednocześnie najtrudniejszy. Stanowi dla każdej firmy audytorskiej wyzwanie. Dotyczy to przede wszystkim konieczności posiadania odpowiednich kompetencji, i to nie tylko audytorskich, ale też podatkowych, prawnych oraz z zakresu szeroko rozumianego biznesu – mówi Jan Letkiewicz, partner zarządzający w Grant Thorntonie. Jest to też wyzwanie związane z dysponowaniem odpowiednimi zespołami oraz z wdrożeniem i utrzymaniem wewnętrznego systemu zarządzania ryzykiem. Co w zamian za poradzenie sobie z tymi wyzwaniami otrzymuje audytor? – Satysfakcję z pracy z największymi organizacjami biznesowymi w Polsce, ale oczywiście też odpowiednie do wysiłku wynagrodzenie. Z każdym rokiem mniej firm audytorskich podejmuje te wyzwania pomimo korzyści z badania JZP – mówi Letkiewicz.

Statystyki to potwierdzają: zgodnie z ostatnim dostępnym sprawozdaniem Polskiej Agencji Nadzoru Audytowego z monitorowania rynku za rok 2022 nastąpił spadek liczby firm audytorskich badających JZP aż o 13 proc.

– Jest to segment atrakcyjny raczej wyłącznie dla większych firm audytorskich, które są w stanie zapewnić wysoką jakość i sprostać wymogom regulacyjnym. Widoczne jest zacieranie się różnic między największymi firmami (wielka czwórka) a tzw. challenger firms z pierwszej dziesiątki – mówi Małgorzata Pek-Kocik, partner w dziale audyt & advisory Mazars Polska.

Praktyka pokazuje, że wielka czwórka obsługuje głównie największe spółki, w tym wchodzące w skład WIG20. Ale nie jest to regułą, o czym świadczy symboliczna zmiana audytora największej krajowej spółki: Orlenu. Wcześniej był nim Deloitte, ale w związku z zawirowaniami związanymi z decyzją PANA (nałożyła na Deloitte trzyletni zakaz badania sprawozdań w związku z GetBackiem; sąd wstrzymał wykonanie tej decyzji) Orlen zmienił audytora. Nowym został Mazars.

Parkiet

Presja narasta

Branża sygnalizuje, że segment JZP staje się coraz bardziej problematyczny i mniej atrakcyjny dla audytorów również ze względu na szczególny nadzór PANA nad tymi badaniami. Z jednej strony podejście PANA nie powinno dziwić: przecież biegli rewidenci zdają sobie świetnie sprawę, że badając JZP, biorą na siebie szczególną odpowiedzialność wobec inwestorów.

– Mamy tego pełną świadomość. Jednak część firm wycofuje się z badania JZP, a wpływ na to ma głównie charakter procedur kontrolnych, które polegają na sprawdzeniu w iście urzędniczy sposób kompletności udokumentowania przeprowadzonych procedur badania. Niezależnie od ich wpływu na wydaną opinię – mówi Lidia Skudławska, partner zarządzający Moore Polska. Dodaje, że środowisko biegłych rewidentów odczytuje również ostatnio podpisane porozumienie pomiędzy PANA a Komisją Nadzoru Finansowego jako kolejną chęć wzmocnienia nadzoru nad zawodem i de facto znalezienia kozła ofiarnego odpowiadającego za jakość sprawozdań finansowych.

– Nie uchylamy się od odpowiedzialności za naszą pracę. Ale nie jesteśmy jedyną stroną, która ma wpływ na jakość i rzetelność sprawozdań finansowych. Nie można pominąć roli zarządów, komitetów audytu i nadzoru finansowego – podsumowuje przedstawicielka Moore Polska.

PANA zobowiązała się do przekazywania KNF informacji dotyczących nieprawidłowości opisanych w raportach z przeprowadzonych kontroli. Będą także przekazywane informacje o wszczęciu i wynikach postępowań prowadzonych wobec podmiotów wykonujących audyt oraz o postępowaniach dyscyplinarnych. Z kolei KNF zobowiązała się do przekazywania informacji o działaniach wpływających na pracę firm audytorskich, o spotkaniach z ich przedstawicielami oraz komitetami audytu, a także o wytycznych dla branży. Przekazywane informacje mają też dotyczyć zidentyfikowanych przez KNF istotnych czynników ryzyka sektorowego w zakresie sprawozdawczości finansowej, a także kar zakazu pełnienia funkcji członka zarządu lub rady nadzorczej.

Metodologia rankingów

W rankingu audytorów spółek giełdowych „Parkietu” uwzględnione zostały następujące parametry:

¶ liczba badanych spółek – z wagą 35 proc.
¶ liczba badanych podwójnych sprawozdań (skonsolidowane i jednostkowe) – waga 5 proc.
¶ łączna wartość aktywów badanych spółek – waga 15 proc.
¶ łączna wartość przychodów badanych spółek – waga 15 proc.
¶ rynkowa wartość badanych spółek – waga 10 proc.
¶ przychody firmy z tytułu badania sprawozdań finansowych spółek giełdowych (na podstawie ankiety) – waga 20 proc.
W zestawieniu bierzemy pod uwagę firmy audytorskie, które przebadały raporty przynajmniej dwóch spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych według stanu na 31 grudnia 2023 r.
Uwzględnione zostały dane spółek za 2023 r., a w przypadku ich braku najnowsze opublikowane dane za cztery kolejne kwartały (dane narastające).

Ranking firm audytorskich „Rzeczpospolitej” powstaje na podstawie ankiet.

Uwzględniamy w nim osiem kryteriów:
¶ przychody stanowiące podstawę naliczenia opłaty z tytułu nadzoru w 2023 r. – z wagą 20 proc.
¶ przychody z wykonania innych usług atestacyjnych, które nie stanowią podstawy naliczenia opłaty z tytułu nadzoru – waga 5 proc.
¶ przychody z jednostek zainteresowania publicznego (JZP) stanowiące podstawę naliczenia opłaty z tytułu nadzoru w 2023 r. – waga 10 proc.
¶ liczba czynności rewizji finansowej przeprowadzonych w 2023 r. (obligatoryjnych i fakultatywnych) – waga 20 proc.
¶ liczba czynności rewizji finansowej przeprowadzonych w 2023 r. w JZP (obligatoryjnych i fakultatywnych) – waga 5 proc.
¶ przeciętna cena czynności rewizji finansowej – waga 10 proc.
¶ liczba biegłych rewidentów z polskimi licencjami zgłoszonych do PANA – waga 20 proc.
¶ zatrudnieni przy audycie – waga 10 proc.