Biznes zasypuje lukę w finansowej wiedzy

Coraz więcej firm – na czele z bankami – podejmuje działania, które przybliżają Polakom świat ekonomii, w tym finansów.

Publikacja: 14.04.2019 09:00

Biznes zasypuje lukę w finansowej wiedzy

Foto: Adobestock

Tylko niespełna co dziesiąty Polak określa swoją wiedzę finansową jako dobrą albo bardzo dobrą. Pięciokrotnie więcej, bo prawie połowa, ocenia już dużo bardziej krytycznie, przyznając, że o finansach wie mało albo bardzo mało – wynika z badania przeprowadzonego w marcu br. na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości i Fundacji Giełdy Papierów Wartościowych. – Widać, że jest tutaj duże pole do poprawy, a prowadzone już działania edukacyjne są potrzebne i wymagają dalszego rozwoju – mówił Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich, komentując wyniki sondażu podczas III Kongresu Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości.

Uniknąć Amber Gold

Opinię szefa ZBP potwierdza Marcin Matyja, psycholog ekonomiczny z Akademii Leona Koźmińskiego. Twierdzi, że chociaż poziom wiedzy finansowej Polaków stopniowo rośnie (w czym pomagają zajęcia z przedsiębiorczości w szkołach), to wciąż nie jest z nią najlepiej. Dowodzą tego choćby problemy frankowiczów czy afera Amber Gold.

Wprawdzie w badaniu WIB i Fundacji GPW 75 proc. Polaków twierdzi, że czyta albo stara się czytać dokładnie zapisy w umowach, ale – jak zaznacza Matyja – nie zawsze czytamy je z pełnym zrozumieniem. – Produkty finansowe są skomplikowane i wymagają dużo większej świadomości niż np. kupno telewizora. Zaciągając kredyt hipoteczny na 30 lat czy kredyt konsumpcyjny na siedem–dziesięć lat, nie zwracamy często uwagi na wpisane tam wskaźniki np. WiBOR ani nie bierzemy pod uwagę zmian, jakie mogą się w tym czasie wydarzyć – wyjaśnia psycholog. Według niego trzeba edukować zarówno młodzież, jak i dorosłych Polaków, którzy z większą beztroską niż reszta mieszkańców Unii podchodzą do spraw cyberbezpieczeństwa.

GG Parkiet

Coraz częściej zdają sobie jednak sprawę ze związanych z tym zagrożeń. Uczestnicy badania WIB i Fundacji GPW twierdzą, że najbardziej brakuje im wiedzy o cyberbezpieczeństwie oraz kredytach i pożyczkach. W wyrównaniu tej luki pomaga realizowany od połowy 2016 r. z inicjatywy ZBP program sektorowy „Bankowcy dla edukacji" (BdE), który koordynuje Warszawski Instytut Bankowości. Jak podkreślał podczas kongresu Waldemar Zbytek, wiceprezes WIB, w działania edukacyjne zaangażowało się ponad 800 instytucji, w tym ok. 200 banków (zwłaszcza spółdzielczych.)

Jedną z najnowszych inicjatyw BdE jest wspólna akcja edukacyjna banków w zakresie cyberbezpieczeństwa, w której obok ZBP i WIB uczestniczy ponad 20 banków. Jej trzonem są filmy na temat bezpieczeństwa (już 30) dostępne w sieci i pokazywane podczas zajęć w szkołach i na uczelniach. – Prawie 200 banków wyznaczyło ponad 1000 wyszkolonych pracowników wolontariuszy, którzy uczestniczą w spotkaniach w szkołach i na uczelniach – zaznacza Zbytek i zwraca uwagę, że również tegoroczne badanie poziomu wiedzy finansowej Polaków pokazało, iż nie da się jej przekazać wyłącznie poprzez e-learning. Największa grupa (68 proc.) badanych preferuje bezpośrednie spotkania, które wygrywają z poradnikami (55 proc.) czy filmami edukacyjnymi i platformami e-learningowymi (53 proc.).

Dlatego też część banków organizuje bezpośrednie spotkania w ramach własnych programów edukacyjnych. W najnowszym raporcie „Odpowiedzialny biznes w Polsce. Dobre praktyki", wydawanym przez Forum Odpowiedzialnego Biznesu, znalazło się kilka takich, w tym Finansiaki – realizowany od dwóch lat projekt Santander Bank Polska skierowany do dzieci poniżej 13. roku życia. Obejmuje on m.in. zajęcia, które w przedszkolach i szkołach prowadzą pracownicy banku w ramach wolontariatu kompetencyjnego (na podstawie materiałów opracowanych przez psychologa zajmującego się edukacją ekonomiczną dzieci), ale osią projektu jest odświeżony niedawno portal internetowy Finansiaki. Z kilkudziesięcioma przystępnymi materiałami (m.in. grami planszowymi, opowiadaniami, quizami, animacjami) do nauki zarządzania pieniędzmi – dla rodziców i nauczycieli. – Zależało nam na tym, aby materiały na portalu były atrakcyjne dla całej rodziny. Dawały przestrzeń do wspólnego spędzania czasu i jednocześnie miały wartość edukacyjną – podkreśla Katarzyna Teter, menedżer ds. społecznej odpowiedzialności biznesu w Santander Bank Polska, przypominając, że według najnowszych badań przeprowadzonych na zlecenie banku tylko 47 proc. rodziców dzieci w wieku 5 –14 lat rozmawia z nimi o finansach, oszczędzaniu i planowaniu zakupów. Ponad jedna trzecia rodziców popełnia przynajmniej jeden z błędów wskazywanych przez psychologów, np. płaci dzieciom za pomoc w pracach domowych czy dobre oceny.

Nauka z grywalizacją

Programy skierowane do dzieci rozwijają też inne banki, np. Millennium zainwestowało w Finansowy Elementarz – autorski program edukacji przedszkolaków, w który angażują się wolontariusze-pracownicy banku. W czterech edycjach programu podczas ponad 1300 warsztatów przeszkolili prawie 33 tys. dzieci. W edukację finansową najmłodszych angażują się nie tylko banki – Artur Czepczyński, prezes i właściciel rodzinnej spółki ABC Czepczyński, od trzech lat realizuje na własny koszt projekt ABC Ekonomii, w którym przybliża podstawy ekonomii i finansów dzieciom ze szkół podstawowych i przedszkoli. Jak ocenia, z podręczników i warsztatów ABC Ekonomii korzysta już ponad 200 szkół i przedszkoli w całej Polsce.

Na edukację młodzieży stawia z kolei bank Citi Handlowy, który we współpracy z Fundacją Młodzieżowej Przedsiębiorczości realizuje programy „Moje finanse" i „Być przedsiębiorczym", a dodatkowo oferuje grę internetową „Pierwszy milion", która pomaga zwiększyć umiejętności zarządzania finansami osobistymi.

Na naukę przez grywalizację stawia też platforma Kapitalni.org – inicjatywa edukacyjna firmy pożyczkowej Wonga, która w maju wprowadza fabularną grę edukacyjną „Pre.Kapitalni" z dziedziny finansów. – Pracowaliśmy nad nią dwa lata. Edukowanie stało się częścią naszej strategii biznesowej, a nasz cel to „odczarowanie" postrzegania edukacji finansowej jako trudnej i nudnej – podkreśla Agnieszka Szczepanik, dyrektor departamentu edukacji w Wonga Polska. Zaznacza, że Kapitalni.org, który ma już ponad milion unikalnych użytkowników, to bardzo rozbudowany portal wiedzy finansowej i bezpieczeństwa cyfrowego – dostępny nie tylko dla klientów firmy, która chce wypełnić luki w edukacji finansowej. Wskazują na nią także badania, jakie już dwukrotnie (w 2017 i 2018 r.) zorganizowała firma Maison&Partners na zlecenie Kapitalni.org. Ich uczestnicy nie tylko oceniali swoją wiedzę i umiejętności w tej dziedzinie, ale też weryfikowali je w teście z 27 pytaniami dotyczącymi m.in zarządzania budżetem domowym, oszczędzania, kredytów, pożyczek i zadłużenia.

Jak zwraca uwagę Sylwia Drejer-Cichucka, członek zarządu Wonga Polska, według badania samoocena Polaków w dziedzinie finansów rośnie. Również praktyczny test dowodzi jej poprawy – ubiegłoroczny egzamin z finansów zaliczyło 57 proc. badanych, czyli o 4 punkty proc. więcej w porównaniu z 2017 r. Najlepiej wypadły odpowiedzi na pytania dotyczące gospodarowania budżetem domowym i oszczędności. Najsłabiej sobie radzimy w obszarze pożyczek, kredytów i zadłużenia. – Polacy nie tylko nie znają definicji niektórych pojęć ekonomicznych, np. debetu, ale również nie wiedzą, jakie prawa im przysługują w przypadku odmowy udzielenia kredytu lub zadłużenia. Taka wiedza jest potrzebna, by świadomie korzystać z produktów finansowych dostępnych na rynku – tłumaczy Agnieszka Szczepanik z Kapitalni.org.

Anna Alamończyk-Mochel prezes Fundacji GPW

Wyniki badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2019" pokazują, jak ważne są działania edukacyjne poszerzające świadomość Polaków na temat inwestowania i funkcjonowania rynku kapitałowego. Fundacja GPW realizuje to zadanie za pomocą prowadzonych programów kierowanych nie tylko do młodzieży, ale również do nauczycieli, inwestorów, a także profesjonalistów. Cieszy fakt, że Polacy wiedzę na temat finansów czerpią nie tylko z internetu czy mediów, ale też z wykładów, szkoleń i konkursów, takich jak Szkoła Giełdowa czy Szkolna Internetowa Gra Giełdowa prowadzone przez naszą fundację. Opinie respondentów pokazują, że podstawowym zadaniem giełdy oraz Fundacji GPW w najbliższych latach nadal będzie zachęcanie do inwestowania osób dzisiaj do tego nieprzekonanych. Naszym celem jest pokazanie, że inwestowanie nie jest wiedzą tajemną – każdy z nas może bowiem być aktywny na giełdzie, o ile odpowiednio się do tego przygotuje.

Przemysław Barbrich dyr. zespołu komunikacji i PR, Związek Banków Polskich

Program Bankowcy dla Edukacji został uruchomiony w połowie 2016 r. jako odpowiedź sektora bankowego na realne potrzeby edukacji finansowej społeczeństwa i wyzwania rozwojowe kraju. Celem programu jest podnoszenie wiedzy Polaków na temat finansów, cyberbezpieczeństwa, gospodarki elektronicznej i przedsiębiorczości. Chodzi nam o to, aby zarówno uczniowie w szkołach, jak i studenci byli najlepiej przygotowani do korzystania z usług finansowych, żeby rozumieli rolę instytucji finansowych i banków w społecznej gospodarce rynkowej. Budowanie wiedzy i świadomości finansowej Polaków pomaga im podejmować trafne decyzje w zarządzaniu codziennym budżetem i relacjach z instytucjami finansowymi w dorosłym życiu. Do tej pory w zajęciach w ramach programu wzięło udział ponad 400 tys. uczniów i studentów. Nie zapominamy też o seniorach – grupie najbardziej narażonej na wykluczenie finansowe.

Parkiet PLUS
Prezes Tauronu: Los starszych elektrowni nieznany. W Tauronie zwolnień nie będzie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Parkiet PLUS
Czy bitcoin ma szansę na duże zwyżki w nadchodzących miesiącach?
Parkiet PLUS
Jak kryptobiznes wygrał wybory prezydenckie w USA
Parkiet PLUS
Impuls inwestycji wygasł, ale w 2025 r. znów się pojawi
Materiał Promocyjny
Cyfrowe narzędzia to podstawa działań przedsiębiorstwa, które chce być konkurencyjne
Parkiet PLUS
Szalona struktura polskiego wzrostu
Parkiet PLUS
Warszawska giełda chce być piękniejsza i bogatsza