Maciej Trybuchowski, prezes KDPW: Przygotowujemy rynek na nowe potrzeby i usługi

WYWIAD | MACIEJ TRYBUCHOWSKI z prezesem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych rozmawia Przemysław Tychmanowicz

KDPW obchodzi swoje 25-lecie. Jak pan dzisiaj zdefiniuje prowadzoną przez siebie firmę? Wielu osobom KDPW kojarzy się wciąż przede wszystkim z przechowywaniem i rozrachunkiem papierów wartościowych.

Rynek kapitałowy dziś a ten sprzed 25 lat to dwa zupełnie inne światy. W latach 90. startowaliśmy od zera. Nie było żadnych instytucji rynkowych, regulacji, fachowców, podaży kapitału... A obecnie Polska zaliczana jest do rynków rozwiniętych, obok takich parkietów jak Frankfurt, Londyn czy Paryż. To niebywały skok, jaki udało się wykonać przez ten okres.

Jeśli spojrzeć na sam Krajowy Depozyt, to usługi z zakresu rejestracji papierów wartościowych i obsługi rozliczeń i rozrachunku transakcji KDPW świadczy od początku istnienia rynku kapitałowego w Polsce, czyli od 1991 r. I te podstawowe funkcje wykonujemy do dzisiejszego dnia. Już od pierwszej sesji istniała potrzeba sprawnego, bezpiecznego i terminowego rozliczenia zawartych transakcji, a także prowadzenia rejestru papierów wartościowych. W 1994 r. zostaliśmy samodzielną spółką i przez ostatnie 25 lat przeszliśmy długą drogę od podmiotu świadczącego usługi depozytowe i rozliczeniowo-rozrachunkowe do najbardziej rozwiniętej instytucji w tej części Europy, która poza podstawowymi usługami, jakie świadczą centralne depozyty i izby rozliczeniowe, oferuje rynkowi cały pakiet rozwiązań dodatkowych. A są wśród nich m.in. usługi repozytorium transakcji, ARM, agencji numerującej, nadającej kody LEI, ISIN, CFI, FISN. Odważnie wkraczamy w obszary nowych technologii i cały czas poszerzamy i unowocześniamy pakiet usług.

Ostatnio bardzo często podkreślacie, że Krajowy Depozyt coraz bardziej przypomina firmę technologiczną. W czym to się objawia?

Naszym nadrzędnym celem jest dostarczanie szerokiego wachlarza usług posttransakcyjnych z zapewnieniem bezpieczeństwa i zgodności z regulacjami, a to jest możliwe przede wszystkim dzięki zastosowaniu zaawansowanych systemów IT oraz bezpiecznej komunikacji elektronicznej. Nasze usługi oparte są na rozwiązaniach technologicznych opracowanych w większości przez specjalistów IT pracujących w KDPW. Pozwala nam to na dostosowanie rozwiązań do wymagań klientów operujących na polskim rynku, ale także uniezależnia od globalnych dostawców i wysokich kosztów związanych z licencjami.

Czy to właśnie w obszarze technologicznym w najbliższym czasie upatrujecie największych wyzwań, ale także szans na rozwój? Dużo w ostatnim czasie mówi się choćby o technologii blockchain.

Obszar usług posttransakcyjnych rozwija się oparciu o dwa podstawowe czynniki: regulacje i technologię. Najnowszym przykładem innowacyjnych działań technologicznych jest stworzona przez KDPW Platforma Blockchain dla Rynku Kapitałowego. Ale rozwijamy się w różnych obszarach, nie tylko opartych na technologii blockchain. Warto wspomnieć także o nowych, bo działających od 1 lipca br., rozwiązaniach informatycznych w obszarze obsługi rejestracji niepublicznych papierów wartościowych. Stworzona przez nas aplikacja pozwala na ich rejestrację w mniej niż 24 godziny. Pracujemy także nad uatrakcyjnieniem interfejsów dostępowych dla klientów poszczególnych usług Grupy Kapitaowej KDPW, jak również nowym, spójnym modelem uwierzytelniania i autoryzacji.

Co to wszystko oznacza dla uczestników rynku? Czego mogą się spodziewać po KDPW w przyszłości, zarówno jeśli chodzi o stronę „produktową", jak i tę bardziej związaną z opłatami, jakie pobiera KDPW? Inwestorzy indywidualni czekają np. na możliwość zdalnego głosowania na walnych zgromadzeniach. Z kolei brokerzy pewnie chętnie widzieliby kolejną obniżkę opłat...

Jeśli chodzi o możliwość zdalnego głosowania na WZA, to... ona jest już dostępna. Od 30 września na wspomnianej już Platformie Blockchain dla Rynku Kapitałowego uruchomiona została aplikacja eVoting. Już teraz dzięki temu rozwiązaniu spółki mogą zaoferować swoim akcjonariuszom zdalne głosowanie nad uchwałami podejmowanymi przez walne zgromadzenie. To jedno z pierwszych tego typu rozwiązań na świecie. Od 1 lipca platforma zapewnia także obsługę procesu sporządzania oraz udostępniania emitentom wykazu osób uprawnionych do udziału w walnym zgromadzeniu.

W kwestii opłat mogę zapewnić, że prowadzimy i będziemy prowadzić elastyczną politykę w zakresie ich kształtowania. Dzięki realizowanym projektom rozwojowym systematycznie obniżamy opłaty pobierane od swoich uczestników, a także wprowadzamy czasowe obniżki opłat w celu pobudzenia wybranych segmentów rynku. W drugiej połowie 2019 r. o 25 proc. obniżone zostały opłaty za przeprowadzenie rozrachunku transakcji zawartej w obrocie zorganizowanym. Do końca tego roku obowiązują obniżone opłaty z tytułu rejestracji niepublicznych papierów wartościowych oraz stawki opłaty pobieranej z tytułu rejestracji certyfikatów strukturyzowanych. Dbając o rozwój rynku kapitałowego w Polsce, Krajowy Depozyt realizuje politykę opłat tak, by być jak najmniejszym obciążeniem na poziomie kosztów uczestnictwa na rynku. Uwzględnia ona infrastrukturalny charakter spółek Grupy KDPW przy jednoczesnym zachowaniu najwyższego poziomu bezpieczeństwa i jakości oferowanych usług dla wszystkich grup klientów.

W ostatnich kilkunastu miesiącach dużo się mówi o problemach rynku kapitałowego w Polsce. Czy te problemy w sposób bezpośredni lub pośredni odczuwane są także w KDPW?

Jesteśmy jednym z kluczowych podmiotów infrastruktury rynku kapitałowego w Polsce, zatem także GK KDPW, jak każdy podmiot działający na nim, odczuwa mniejszą skalę obrotu.

Panuje opinia, że w odbudowę zaufania do rynku kapitałowego powinny się włączyć wszyscy jego uczestnicy. Jak pan to widzi z perspektywy KDPW?

W odbudowę zaufania do rynku muszą się włączyć wszyscy jego uczestnicy. Tylko w ten sposób osiągniemy poprawę sytuacji. Dlatego GK KDPW również oferuje rozwiązania, które powinny to zaufanie zwiększyć. Mam tu na myśli przede wszystkim usługi, które wprowadziliśmy w związku z wejściem w życie ustawy o wzmocnieniu nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów. Od 1 lipca nie tylko przyjmujemy informacje o każdej nowej emisji obligacji, ale jednocześnie prowadzimy rejestr zobowiązań emitentów. Każdy inwestor może wejść na naszą stronę i sprawdzić, jakie jest zadłużenie danego podmiotu oraz czy emitent spłaca swój dług terminowo.

Innym przykładem naszych działań jest umożliwienie udziału w walnych zgromadzeniach w oparciu o usługę eVoting – to będzie budowało relacje na linii akcjonariusz–spółka.

Kolejnym rozwiązaniem, które będzie je wzmacniało, jest umożliwienie spółkom publicznym identyfikacji ich akcjonariuszy. Trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o ofercie i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu, która ma na celu m.in. wprowadzenie do polskiego porządku prawnego odpowiednich przepisów w tym zakresie. Zgodnie z projektowaną ustawą po otrzymaniu żądania od spółki w sprawie udzielenia informacji o akcjonariuszach Krajowy Depozyt ma je niezwłocznie przekazać uczestnikom prowadzącym rachunki papierów wartościowych. Po otrzymaniu stosownych informacji od pośredników KDPW będzie je udostępniał spółce przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Taki proces powinien być dostępny dla emitentów od 3 września 2020 r.

Czy strategia rozwoju rynku kapitałowego może tchnąć w rynek nowe życie? Jakie są jej mocne i słabe strony?

Na ten dokument czekał cały rynek i bardzo dobrze, że został już oficjalnie przyjęty przez rząd. Strategia zawiera bardzo dobrą diagnozę kluczowych problemów i barier rozwoju rynku. Zaproponowano w niej wiele rozwiązań, które powinny się przyczynić do poprawy obecnej sytuacji. Wśród najważniejszych wymieniłbym zapewnienie przewidywalnego i skutecznego nadzoru, usprawnienie procesu legislacyjnego w zakresie regulacji rynku kapitałowego, unikanie gold-platingu, wzmacnianie i przestrzeganie standardów ładu korporacyjnego. W SRRK mowa jest także o zachętach podatkowych dla emitentów oraz inwestorów. To również pokrywa się z oczekiwaniami rynku. Pewien niedosyt czuję natomiast w kwestii konkurencji międzynarodowej i znaczenia ponadlokalnego naszego rynku.

Oczywiście z okazji święta KDPW nie może zabraknąć pytania o przyszłość. Jak pan widzi Krajowy Depozyt w kolejnych latach?

Determinantą rozwoju Krajowego Depozytu był, jest i będzie rynek, jego oczekiwania i potrzeby naszych klientów. Wszystkie realizowane przez Grupę Kapitałową KDPW projekty rozwojowe zawsze miały i mają na celu wzmocnienie pozycji polskiego rynku finansowego w Europie oraz wspieranie potencjału lokalnych firm inwestycyjnych, banków, emitentów i innych podmiotów. Myślimy o przyszłości, analizujemy trendy regulacyjne i biznesowe w otoczeniu gospodarczym i z odpowiednim wyprzedzeniem staramy się przygotować polski rynek na nowe potrzeby i usługi – czy to usprawniające pracę naszych uczestników, czy wprowadzające rozwiązania wynikające z międzynarodowych standardów lub regulacji. Liczymy, że nasze wysiłki i przyjęte wysokie standardy bezpieczeństwa będą wpływały na wzrost zainteresowania polskim rynkiem kapitałowym i jego ofertą oraz zwiększały jego skalę i znaczenie dla rozwoju gospodarczego Polski.

Najważniejsze wydarzenia dla KDPW w ostatnich 10 latach

3 sierpnia 2009 – uruchomienie systemu depozytowo-rozliczeniowego kdpw_stream

1 lipca 2011 – wydzielenie izby rozliczeniowej KDPW_CCP ze struktur KDPW

7 listopada 2013 – rejestracja przez ESMA repozytorium transakcji w KDPW

6 października 2016 – zmiana cyklu rozrachunkowego z T+3 na T+2

21 grudnia 2016 – globalna akredytacja GLEIF dla KDPW w zakresie nadawania kodów LEI

3 stycznia 2018 – rozpoczęcie świadczenia usługi ARM

1 lipca 2019 – aplikacja do rejestracji obligacji

30 września 2019 – aplikacja eVoting do zdalnego głosowania na WZA dostępna na Platformie Blockchain dla Rynku Kapitałowego

CV

Maciej Trybuchowski jest prezesem Krajowego Depozytu Papierów Wartościowy od września 2018 r. Od ponad 20 lat związany z polskim rynkiem kapitałowym. W latach 90. pracował w Ministerstwie Finansów, a także jako asystent na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1995 r. do 2018 r. związany z branżą maklerską – był m.in. dyrektorem w CDM Pekao, dyrektorem BM Banku BGŻ, a w ostatnich latach prezesem m.in. DM Banku BPS i PGE DM.