Jednakże w burzliwych czasach wiele kwestii jest o wiele trudniejszych, ale zarazem o wiele łatwiejszych. To właśnie w burzliwych czasach następują kluczowe zmiany czy generowane są lub tworzone są fundamenty pod ponadprzeciętne stopy zwrotu czy też podwaliny pod nowy układ ekonomiczny na następne dziesięciolecia.
To właśnie w burzliwych czasach Chopin stworzył Etiudę Rewolucyjną, zaś Adele skomponowała „Someone Like You". To właśnie w burzliwych czasach praca zdalna okazała się możliwa czy też oczekiwana przez pracodawcę, co w poprzednich latach często było traktowane z dystansem. To właśnie w marcu/kwietniu 2020 r. inwestorzy indywidualni założyli ponad 50 tys. rachunków maklerskich, wpływając na zachowanie sWIG80 czy NewConnect Index. Zapewne burzliwe czasy weryfikują/sprzyjają zmianie dotychczasowych przyzwyczajeń czy sposobu postrzegania świata, ale też to w czasach niepewności Rothschildowie zgromadzili fortunę czy wykazali się innowacyjnością.
Trudnością dla uczestników rynku jest to, że pewność jest ryzykowna, natomiast ryzyko – pewne. Jednak nie ryzykując, trudno o ponadprzeciętne stopy zwrotu, natomiast wybierając bezpieczeństwo, możemy zwiększać ryzyko utraconych korzyści, ale może i w większym stopniu ryzyko utraty realnej wartości aktywów. Po tych dość długich rozważaniach zwróciłbym uwagę na historycznie wysoką dysproporcję w zachowaniu spółek wzrostowych (growth) wobec wartościowych (value). Ta sytuacja dotyczy głównie rynku amerykańskiego, ale ma swoje odzwierciedlenie i na polskim rynku kapitałowym w bardzo mocnym zachowaniu WIG Gry (+50 proc. od początku roku) i fatalnym zachowaniem WIG-Banki (-40 proc. od początku roku). Oczywiście nic nie trwa wiecznie, więc wydaje mi się, że punkt przegięcia zdaje się być relatywnie blisko, choć tak jak mówi giełdowe powiedzenie: byki wchodzą schodami, natomiast niedźwiedzie wypadają oknem. Ostatecznie boję się pewności na rynku kapitałowym i mam też na uwadze, że ryzyko jest często z nawiązką wynagradzane. Niemniej jednak wiele strategii może być skutecznych, przy czym timing jest kluczem do sukcesu oraz utrzymania pozycji dłużej niż rynek się myli, choć inwestowanie z trendem jest przyjemne mentalnie. Właśnie następuje nowe rozdanie na rynku kapitałowym, przy czym pewność jest ryzykowna, natomiast ryzyko jest pewne. ¶
