Podatki i edukacja pomogą oszczędzać

Jak skłonić Polaków do oszczędzania na emeryturę??Eksperci są zdania, że pomocne są zachęty podatkowe, ale trzeba też tłumaczyć, że dwa filary emerytalne to za mało

Dotychczasowe zachęty do oszczędzania na emeryturę nie sprawdziły się, bo zarówno liczba oszczędzających na indywidualnych kontach emerytalnych, jak i w ramach pracowniczych programów emerytalnych jest niska – oceniają eksperci. Ich zdaniem zapowiedziana ulga dla oszczędzających na indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego – możliwość odliczania wpłat od podstawy opodatkowania – może się okazać dobrym krokiem.

[srodtytul]Co wspierać[/srodtytul]

Zdaniem Ryszarda Petru, przewodniczącego Towarzystwa Ekonomistów Polskich, państwo powinno sobie jednak odpowiedzieć na pytanie, co chce właściwie wspierać. – Jeśli wprowadzamy istotną ulgę w III filarze emerytalnym, to inne powinny być zlikwidowane. Nie łudźmy się: zachęty podatkowe oznaczają podwyżkę VAT czy akcyzy – tłumaczy Petru.

– Zachęty sztucznie zmieniają preferencje. Aby mieć wyższe dochody na starość, musimy dłużej pracować i dodatkowo oszczędzać. Zastanówmy się, ile chcemy dzisiejszego dochodu przenieść na przyszłość. Ale nie po to, by uciec od podatków – tłumaczy Marek Góra, prof. SGH. Jego zdaniem reforma systemu emerytalnego zahamowała wzrost składki emerytalnej. – Bez tej zmiany dziś wyniosłaby ona grubo ponad 50 proc. – tłumaczy Góra. Składka emerytalna stanowi 19,52 proc. podstawy wynagrodzenia.

Piotr Dziewulski, były dyrektor Departamentu Długu Publicznego w resorcie finansów, przywołuje zaś przykład zachęt dla kupujących obligacje skarbowe wprowadzonej w latach 90. – Wprowadziliśmy ulgę podatkową na dwa lata. Ludzie ustawili się w kolejce po obligacje skarbowe do biur maklerskich. Tu chodzi o zbudowanie nawyku. Nie znajdzie się silniejszego środka niż ulga – uważa Dziewulski.

Odliczanie składki od podstawy opodatkowania proponuje jednak większość krajów. Według Joanny Owczarek z SGH tak jest m.in. w Austrii, we Francji, w Hiszpanii czy Wielkiej Brytanii. – Zachęty mogą kreować nowe oszczędności, ale powodują także przesunięcie już istniejących. Badania pokazują, że osoby bardziej zamożne z reguły dokonują przesunięcia oszczędności, ale osoby o wyższych dochodach zbliżające się do wieku emerytalnego kreują dodatkowe oszczędności. Z kolei osoby o najniższych i średnich dochodach oszczędzają, rezygnując z konsumpcji, czyli zwiększają ogólne oszczędności – wyjaśnia Owczarek.

[srodtytul]Musimy dostrzec, że mamy problem[/srodtytul]

– Ważna jest rola edukacyjna państwa. Trzeba tłumaczyć Polakom, że emerytura z I i II filara nie będzie wysoka. Ostatnia dyskusja na temat systemu emerytalnego wprowadziła zamęt – ocenia Ryszard Petru. Według niego na świecie ludzie dodatkowo oszczędzają, kiedy spodziewają się niskich emerytur z publicznego systemu. Im więcej państwo obiecuje, tym niższą skłonność mają ludzie do oszczędzania indywidualnego. – Ważne jest zaś, by Polacy mieli świadomość przyszłej emerytury i sami z siebie podejmowali decyzje – mówi Ryszard Petru.

Rafał Matusiak, prezes TFI SKOK, uważa, że edukacja powinna być realizowana siłami instytucji finansowych, ale punkt ciężkości powinien być po stronie państwa.

– Zapytałem studentów, dlaczego społeczeństwo nauczyło się korzystać z prywatnych usług dentystycznych, a ludzie nie oszczędzają? Diagnoza była krótka. Jak boli, to biegnę do dentysty. I podobnie jest, jeśli chodzi o oszczędzanie. Musimy dostrzec, że mamy problem – mówi Marcin Dyl, prezes Izby Zarządzających Aktywami i Funduszami.

[[email protected]][email protected][/mail]