Wiedza finansowa Polaków pod lupą

Zasady funkcjonowania GPW są słabo znane. Rośnie jednak ogólna samoocena wiedzy ekonomicznej. Najbardziej znanym sposobem oszczędzania na emeryturę są PPK.

Wyniki badania „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2022", opublikowanego przez Warszawski Instytut Bankowości i Fundację GPW, wskazują na rosnący poziom wiedzy finansowej w społeczeństwie. Około 30 proc. badanych ocenia pozytywnie swoją wiedzę w tym zakresie. Dla porównania rok wcześniej było to 12 proc. Jednocześnie 36 proc. jest negatywnego zdania na ten temat, a rok wcześniej było to 49 proc.

Jest lepiej

– Istotne jest to, że pod wpływem różnych kampanii, debat i działań edukacyjnych prowadzonych przez różne środowiska wielu respondentów stwierdziło, że ich poziom wiedzy jest istotnie wyższy czy satysfakcjonujący w porównaniu z poprzednim rokiem – mówił podczas telekonferencji Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich. Dodał, że źródłami wiedzy o finansach i ekonomii są przede wszystkim źródła internetowe, takie jak blogi i portale (55 proc.) czy podcasty (19 proc.). Nadal wysoko utrzymuje się pułap wiedzy otrzymywanej z mediów (44 proc.), a także banków i innych instytucji finansowych (41 proc.). Blisko jedna czwarta czerpie swoją wiedzę także od instytucji publicznych czy szkół i uczelni.

– Wiele osób, aby lepiej rozumieć to, co się dzieje wokół, zainteresowało się zjawiskami ekonomicznymi, ale też szuka wiedzy na temat tego, jak w takiej sytuacji należy zadbać o swoje finanse. Z tym większą determinacją powinniśmy zarówno jako sektor bankowy, jak i szereg innych instytucji – od publicznych, przez uczelnie i szkoły, po media – aktualizować i rozwijać prowadzone działania edukacyjne o nowe tematy związane z inflacją, stopami procentowymi, cyberbezpieczeństwem, w tym dezinformacją oraz zrównoważonym rozwojem – skomentował Waldemar Zbytek, prezes Warszawskiego Instytutu Bankowości.

Znajomość giełdy

Aż 58 proc. respondentów uważa, że pandemia Covid-19 wpłynęła na ich gotowość do długoterminowego oszczędzania lub inwestowania na giełdzie. Przeciwnego zdania jest nieco ponad jedna trzecia badanych.

– Cieszy tendencja wzrostowa, choćby niewielka, świadomości wagi oszczędzania długookresowego, a także zwiększająca się rozpoznawalność dostępnych instrumentów w tym zakresie. Z pewnością zawirowania ostatnich trzech lat, a także obecna wojna w Ukrainie, mogą się przyczyniać do zwiększonego zainteresowania sytuacją ekonomiczną – komentuje wyniki badań Piotr Krygiel, prezes Fundacji GPW.

Jednocześnie badani nisko oceniają swoją wiedzę na temat zasad funkcjonowania Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Jedynie 6 proc. uważa, że ich wiedza jest raczej duża, a aż 61 proc. – że jest bardzo lub raczej niska. Istotnie niżej swoją wiedzę o GPW oceniają najmłodsi i najsłabiej wykształceni, a wyżej osoby w wieku 45–54 i 55–64 lata oraz ci z wyższym wykształceniem. Ponadto aż 81 proc. respondentów nie rozważa w najbliższym czasie możliwości samodzielnego inwestowania.

Jak oszczędzać?

Spośród znanych sposobów długookresowego oszczędzania na emeryturę respondenci najczęściej wymieniają pracownicze plany kapitałowe (86 proc.). Nieco rzadziej wskazywane są indywidualne konta emerytalne (72 proc.). Prawie połowa wskazuje PPE, a tylko 23 proc. – IKZE. W przypadku IKZE to tylko o 1 pkt proc. więcej niż rok wcześniej.

Jak przyznał Wojciech Nagel, przewodniczący rady nadzorczej Fundacji GPW, niespodzianką jest wynik wiedzy o IKZE.

– IKZE to jedyny produkt finansowy, który ma możliwość odliczenia w PIT. W tym roku jest to około 6 tys. zł odliczenia. A jeżeli ktoś przystąpił do IKZE w 2014 r., to jeżeli wykorzystywał ten kroczący poziom, który jest waloryzowany co roku, to w tym roku po rozliczeniu podatkowym może liczyć na to, iż jego indywidualnym zasobem emerytalnym jest ok. 60 tys. zł. Ludzie tego nie doceniają i zastanawiam się, jak dotrzeć do nich z tą wiedzą – mówił Nagel.