Zapowiadana opcja w pracach nad zmianami do dyrektywy CSRD pozwalająca na zwolnienie spółek (które znajdą się poniżej nowych progów) z raportowania pod ESRS za 2025 raczej nie będzie mogła być wykorzystana ze względu na dość powolne tempo prac ze strony Parlamentu Europejskiego. Jeśli zostaną one ostatecznie wyłączone z obowiązku raportowania, to będą patrzeć na standard VSME, a docelowo na jego zmodyfikowaną wersję nazwaną w projekcie zmian do CSRD jako „dobrowolne standardy raportowania zrównoważonego rozwoju”, które KE wyda w przyszłości. A największe spółki, które pozostaną w zakresie CSRD, powinny równolegle wnikliwie patrzeć na to, co się dzieje na forum UE w odniesieniu do upraszczania standardów ESRS. Trwają bowiem publiczne konsultacje uproszczonej wersji ESRS, która ma całkowicie zastąpić obecne pełne standardy. One też mogą być rozważone przy dobrowolnej sprawozdawczości – w końcu wielu emitentów ma już doświadczenia z najtrudniejszą wersją ESRS.

Konsultacje to najlepsza okazja dla spółek do wskazania ekspertom EFRAG oraz Komisji Europejskiej, nie tylko czy zaproponowane uproszczenia są satysfakcjonujące, ale chyba przede wszystkim, czy treść tych wymogów, które pozostały w ESRS – a czasem zostały przeformułowane – nie budzi już wątpliwości interpretacyjnych. Zwłaszcza że te uproszczone ESRS mają być tymi docelowymi, ostatecznymi i „lepiej” opracowanymi niż obecnie obowiązujące oraz mają być znacząco łatwiejsze w zastosowaniu. Spółki mogą to ocenić jedynie na podstawie angielskiej wersji projektów 12 standardów, projektu niewiążących wytycznych implementacyjnych i wielu dodatkowych dokumentów, opracowanych przez EFRAG jako wsparcie w procesie konsultacji.

Aby ułatwić polskim spółkom giełdowym aktywny udział w konsultacjach EFRAG, które trwają do 29 września, Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych organizuje 3 września webinarium pod hasłem „Konsultacje uproszczonych ESRS”, w ramach którego zainteresowane osoby będą mogły dowiedzieć się, co i w jakim stopniu zostało uproszczone w ESRS. Poznanie szczegółów systemowych zmian ułatwi późniejszą analizę poszczególnych „nowych” standardów. Zostaną m.in. omówione zmiany w fundamencie raportowania, czyli dotyczące analizy podwójnej istotności oraz nowa zasada dotycząca „nadmiernego kosztu lub wysiłku”, która ma w ocenie EFRAG i KE stanowić istotne narzędzie do ograniczenia nadmiernych kosztów raportowania, a o kluczowym jej znaczeniu świadczy fakt, iż ma ona być stosowana na wielu poziomach – poczynając od identyfikacji istotnych wpływów, ryzyk i szans, przez zakres danych z łańcucha wartości, aż po obliczanie mierników. Jeśli dany aspekt raportowania może prowadzić do nadmiernego kosztu lub niewspółmiernego wysiłku w przypadku danej spółki/grupy, to będzie możliwość uniknięcia danego wymogu przez spółkę. Z pewnością takie rozwiązanie będzie mieć pewne zalety, ale i wady w postaci dyskusyjnych przypadków w praktyce, kwestii podejścia ze strony biegłych rewidentów i ewidentnych negatywnych skutków dla porównywalności danych pomiędzy raportującymi podmiotami. Eksperci poruszą także kwestie wagi ujawnień specyficznych dla jednostki w kontekście decyzji KE o braku sektorowych ESRS oraz nowych dodatkowych ułatwień, a z innych systemowych aspektów – zmianę z minimalnych wymogów ujawnieniowych (MDR) na ogólne wymogi ujawnieniowe (GDR). Jednym z trudniejszych tematów będzie przedstawienie wymogów dotyczących „fair presentation” (rzetelnej prezentacji), które zostały jeszcze bardziej wzmocnione w projekcie uproszczonych ESRS. Udział w webinarium może zwiększyć szanse na pozyskanie przez SEG opinii spółek na temat propozycji uproszczonych ESRS, które SEG (w tym Komitet Zrównoważonego Rozwoju) mogłoby po analizie przekazać zbiorczo jako opinię organizacji reprezentującej wiele spółek objętych dotychczasowym zakresem dyrektywy CSRD. Zachęcamy także do przekazywania indywidualnych opinii do EFRAG – im więcej odpowiedzi, tym większa szansa na uwzględnienie uwag przez EFRAG. Aby ułatwić emitentom udział w ankiecie EFRAG, opracowaliśmy zakładkę na stronie SEG z koncepcją zmian w podziale na 12 standardów.

Nie sposób nie zauważyć, że europejski system raportowania ESG to nadal jest plac budowy – najpierw w ekspresowym tempie postawiono wysoki drapacz chmur, a kiedy stwierdzono, że może on stanowić zagrożenie (Komisja ogólnikowo i bez konkretnych analiz powołała się na zagrożenie dla zewnętrznej konkurencyjności UE), to w równie ekspresowym tempie przerabia się go teraz na bardziej zwykły 10-piętrowy blok z szeregiem ułatwień w dostępności. W listopadzie i grudniu będziemy w ramach kolejnych webinariów starać się omówić projekty uproszczonych ESRS, które przeszły konsultacje i po ewentualnych dalszych modyfikacjach będą oficjalnie przekazane przez EFRAG do KE, a zatem będą prawie ostateczną wersją uproszczonych ESRS, które Komisja powinna wydać w trakcie 2026 roku. Mam wielką nadzieję, że po tym dynamicznym/trudnym procesie spółki faktycznie ocenią, że to zmiana na dobre.