Mec. Sławomir Jakszuk, Prof. Marek Wierzbowski i Partnerzy Adwokaci i Radcowie Prawni
Przy tym kary wykazują tendencję wzrostową, nawet gdy nakładane są na osoby fizyczne. Przykładowo wykaz nałożonych przez KNF w 2024 r. pokazuje kary w wysokości 1 950 000 zł, 1 800 000 zł, 1 600 000 zł nałożone na osoby fizyczne. Najniższa kara w tym wykazie wynosi 45 000 zł. Z doniesień prasowych wynika, że w 2023 r. prezes UOKiK-u wydal 52 decyzje stwierdzające nadmierne opóźnianie się ze spłacaniem świadczeń pieniężnych i nałożył w sumie 41 mln zł kar. Przy tym najwyższe sankcje w 2023 r. wyniosły 7,5 mln i 4,7 mln zł. Nie są to jedyni regulatorzy mający prawo nakładania kar. Przy tym patrząc na kontrolę sądową decyzji administracyjnych, większe szanse na istotne obniżenie kary strona ma przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów (tam się odwołujemy od decyzji prezesa UOKiK-u) niż sądem administracyjnym.
Zakres karania również ulega rozszerzeniu. Objęcie instytucji pożyczkowych nadzorem KNF-u pociąga za sobą możliwość nakładania kar pieniężnych. Dla członka zarządu instytucji pożyczkowej kara może wynosić do 150 tys. zł, zaś dla samej instytucji pożyczkowej 15 mln zł. Oprócz wymienionych kar pieniężnych ustawa przewiduje ponadto możliwość nakładania kar określonych jako „opłata sankcyjna” oraz surowych grzywien orzekanych w postępowaniu karnym.
Na tle tych kar pojawia się obecnie jeden element optymistyczny. Mianowicie znowelizowana ustawa o nadzorze nad rynkiem finansowym zawiera przepisy o „układzie w sprawie warunków nadzwyczajnego złagodzenia kary”. To nowe oryginalne rozwiązanie, które o ile wiemy, nie znalazło jeszcze praktycznego zastosowania, natomiast w KNF trwają prace nad jego wcieleniem w życie. Ustawa przewiduje, że Komisja może wydać postanowienie o możliwości zawarcia układu w sprawie warunków nadzwyczajnego złagodzenia sankcji, jeżeli uzna, że przyczyni się to do przyspieszenia postępowania lub w inny sposób do realizacji celów nadzoru nad rynkiem finansowym. W ramach zawieranego układu Komisja może obniżyć wysokość kary pieniężnej o nie mniej niż 20 proc. (w pewnych przypadkach 30 proc.) i nie więcej niż 90 proc. w stosunku do kary pieniężnej, która zostałaby nałożona bez zawarcia układu, lub złagodzić dolegliwość innej sankcji. Co więcej, „w przypadku zaistnienia nadzwyczajnych okoliczności łagodzących” układ może przewidywać całkowite odstąpienie od nałożenia sankcji.
Niewykonanie zobowiązań podjętych w ramach układu podlega karze pieniężnej 1 mln zł w przypadku osoby fizycznej i 10 mln zł w przypadku jednostki organizacyjnej. W przypadku zawarcia układu Komisja wydaje decyzję zawierającą ustalenia układu, która jest ostateczna i prawomocna – nie może więc być skarżona, ani w trybie instancyjnym, ani do sądu administracyjnego.
