OFE. Przez suwak jeszcze więcej pieniędzy odpłynie do ZUS

Aż 6,3 mld zł ma wynieść w 2018 r. różnica pomiędzy transferami otwartych funduszy emerytalnych do ZUS z tytułu suwaka a wpływami z tytułu składek.

Wpływ środków z OFE do ZUS z tytułu suwaka w 2018 r. ma wynieść 9,5 mld, a składki przekazane z ZUS do OFE 3,2 mld – szacuje Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych (IGTE). To skutek obniżenia wieku emerytalnego w październiku 2017 r. do 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet.

– Trwałą zmianą jest to, że kwoty transferowane do ZUS będą dwukrotnie przekraczały wielkość składek wpłacanych do funduszy (1,4 mld zł w porównaniu z 0,7 mld zł). Oznacza to kwartalny bilans netto na poziomie ok. -0,7 mld zł – mówi Michał Marczak z DM mBanku.

To będzie trudny rok

OFE odprowadzają oszczędności klientów w ramach suwaka do ZUS od reformy w 2014 r. Mechanizm ten polega na tym, że OFE stopniowo przekazują pieniądze ubezpieczonego do ZUS, a cały proces rozpoczyna się dziesięć lat przed osiągnięciem przez niego wieku emerytalnego. W 2014 r. OFE przekazały z tego tytułu do ZUS 3,7 mld zł, a w kolejnych latach odpowiednio 4,1 i 3,5 mld zł.

W 2017 r. transfer pieniędzy do ZUS z tytułu suwaka wyniósł 6,1 mld zł, z czego 1,5 mld zł jednorazowo w związku z obniżeniem wieku emerytalnego. W ujęciu kwartalnym suwak transferował z OFE średnio 1,053 mld zł, a przepływy z ZUS do OFE (które od 2015 r. są niższe) wyniosły średnio 862 mln zł.

– Warto zwrócić przy tym uwagę, że OFE Nationale Nederlanden ze względu na strukturę wiekową członków, a przede wszystkim to, że aż 25 proc. członków funduszu nadal odprowadza składki w ramach II filara ubezpieczeń do funduszu, a nie do ZUS (wynik reformy OFE z 2014 r., średnia dla wszystkich OFE to 16 proc.), odnotowało w tym okresie dodatni bilans przepływów na poziomie 66 mln zł kwartalnie – podaje Michał Marczak. – Oznacza to, że dla pozostałych OFE negatywy bilans wynosił 257 mln zł kwartalnie.

Jak tłumaczy Marcin Materna, dyrektor działu analiz Millennium DM, w 2017 r. z nawiązką ten ubytek zrekompensowały dywidendy i wzrost wartości aktywów.

– W tym roku nie będzie już tak dobrze – dywidendy zapowiadają się słabsze, zwłaszcza z mniejszych spółek, przewidujemy, że koniunktura na GPW także będzie gorsza niż w ubiegłym roku – mówi Materna. – Biorąc pod uwagę ograniczone możliwości inwestycyjne OFE (regulacyjne i płynnościowe trudności z lokowaniem w papiery dłużne), fundusze nie mają zbyt dużych możliwości manewru. Sadzę, że portfel inwestycyjny nie zmieni się znacząco w ciągu roku, spodziewam się jedynie niewielkiego spadku udziału akcji w portfelu i zwiększenia ekspozycji zagranicznej – dodaje.

Niepewna przyszłość

Branżę OFE czeka pracowity rok. Niebawem ma ruszyć proces legislacyjny pracowniczych planów kapitałowych (PPK), którymi PTE chciałyby zarządzać.

– Zbliżająca się reforma to w zasadzie powielenie OFE, z tym że odbędzie się tym razem kosztem podatnika i jego pracodawcy, którzy poniosą koszty składek, a nie – jak poprzednio – będzie tylko polegała na większym zabezpieczeniu i zdywersyfikowaniu środków, które już są płacone na emeryturę – uważa Marcin Materna.

Wkrótce potem, zgodnie z zapowiedziami, oczekujemy rozpoczęcia prac nad przekształceniem PTE w TFI i transferem 75 proc. aktywów OFE do IKZE.

– Bez względu na procedowanie obu komponentów reformy i konieczność dostosowania działalności OFE do tych procesów, fundusze będą starały się uzyskać jak najlepsze stopy zwrotu dla swoich członków – podkreśla Małgorzata Rusewicz, prezes IGTE.

Pierwotny kształt reformy OFE został zaprezentowany w 2016 r. Według ówczesnych założeń 25 proc. aktywów OFE miało być transferowane do Funduszu Rezerwy Demograficznej, zarządzanego przez ZUS. W chwili przedstawienia koncepcji ok. 25 proc. aktywów OFE stanowiły inne aktywa niż akcje polskich spółek. Obecnie udział polskich akcji stanowi 80 proc., co oznacza, że jeżeli rząd podtrzyma wcześniejszy 75-proc. próg, fundusze będą musiały albo oddać do FRD pakiet akcji z warszawskiej giełdy, albo je sprzedać, aby uzyskać gotówkę. Nie jest jednak pewne, czy rząd zdecyduje się na takie działanie.

[email protected]