Jak składać zlecenia giełdowe, żeby akcje kupić na korzystnych warunkach

Inwestor, który zamierza kupić lub sprzedać akcje, musi złożyć w swoim biurze maklerskim odpowiednie zlecenie. Rozróżniamy ich dwa podstawowe typy: z limitem ceny lub bez niego.

Aktualizacja: 14.02.2017 15:36 Publikacja: 16.11.2012 12:00

Giełda to platforma transakcyjna, która kojarzy sprzedających i kupujących instrumenty finansowe.

Giełda to platforma transakcyjna, która kojarzy sprzedających i kupujących instrumenty finansowe.

Foto: Fotorzepa, Radek Pasterski RP Radek Pasterski

Samodzielne kupno akcji nie jest operacją skomplikowaną. Ale inwestor, który po raz pierwszy składa zlecenie na giełdzie, może się pogubić, kiedy musi podać kilka parametrów, by przeprowadzić transakcję, a do wyboru ma różne rodzaje zleceń. Niezrozumiała może być dla niego nawet sama terminologia związana z przeprowadzeniem takiej operacji.

Giełda to platforma transakcyjna, która kojarzy sprzedających i kupujących instrumenty finansowe. Sprzedającym zależy na tym, aby za dany walor otrzymać jak najwyższą cenę, a kupującym – najniższą. W tym celu składają propozycje kupna i sprzedaży np. akcji lub innych instrumentów finansowych. Sposobem komunikacji są zlecenia. Dlatego składając je w biurze maklerskim należy określić, co chcemy kupić lub sprzedać, jaką ilość (wolumen), po jakiej cenie oraz podać termin ważności zlecenia. Jeśli warunki transakcji dla obu stron będą satysfakcjonujące, to transakcja dojdzie do skutku.

Różne typy zleceń

Zlecenia można podzielić na dwa główne typy: bez limitu ceny i z limitem ceny.

W pierwszej grupie są trzy rodzaje zleceń: po cenie rynkowej (PCR), po cenie rynkowej na otwarcie (PCRO) oraz zlecenie po każdej cenie (PKC). To ostatnie ma pierwszeństwo realizacji i musi być zrealizowane w całości. Jest stosowane wówczas, gdy inwestorowi zależy na szybkim zawarciu transakcji i akceptuje cenę ustaloną przez rynek.

Inwestor, który złoży zlecenie PKC na zakup np. 100 akcji, kupi je po cenach dostępnych w danym momencie na rynku. Jeśli jednak w tym czasie byłoby wystawionych mniej niż 100 akcji, to zlecenie PKC zostanie w całości odrzucone.

Innym rodzajem zleceń bez limitu ceny jest PCR (po cenie rynkowej). Może być zrealizowane tylko w części, ale po najlepszej dostępnej w danym momencie cenie. Jeśli po najkorzystniejszym kursie będzie można kupić tylko 20 papierów ze 100, to reszta zlecenia (80?akcji) będzie niezrealizowana i stanie się zleceniem oczekującym z limitem ceny (najkorzystniejszej). Natomiast zlecenie PCRO jest przyjmowane przez giełdę tylko w fazach sesji związanych z procedurą fiksingu.

Zlecenie z limitem ceny to najpopularniejsze zlecenie giełdowe, używane przez początkujących inwestorów. Pozwala kupić walory po cenie nie wyższej niż wpisany w zleceniu limit lub sprzedać nie taniej niż wyznaczony poziom. Może być zrealizowane tylko w części.

Załóżmy, że chcemy kupić 100 akcji spółki X po 30 zł. Składamy zlecenie z limitem ceny wynoszącym 30 zł, co oznacza, że papiery kupimy nie drożej niż po 30 zł. Trzeba również pamiętać, że w pierwszej kolejności są wykonywane zlecenia z najwyższą ceną kupna i najniższą sprzedaży (po najlepszej cenie). Dlatego jeśli wystawimy zbyt niską cenę kupna, zlecenie może zostać niezrealizowane w danym momencie.

Kiedy cena jest ważna

Analitycy radzą nie przywiązywać się do określonych limitów ceny przy zakupie akcji, jeśli inwestujemy na podstawie analizy fundamentalnej i planujemy na danej spółce zarobić 15–20 proc., ponieważ kupno akcji o pół procenta taniej nie będzie miało większego wpływu na ostateczny wynik naszej inwestycji. Natomiast cena niższa o pół procenta jest ważna, jeśli inwestujemy krótkoterminowo na podstawie analizy technicznej.

Realizacja transakcji może być uzależniona od dodatkowych warunków, jak np.: minimalnej wielkości wykonania zlecenia tzw. Wmin.

Jeśli inwestor chce, aby zlecenie było zrealizowane w całości albo w części, ale nie mniejszej niż określona w zleceniu, wpisuje parametr Wmin. Na przykład może być to 50, co oznacza, że zostanie kupionych co najmniej 50 akcji z odpowiednim limitem lub zlecenie zostanie odrzucone.

Ustawiaj stopy

Innym bardzo przydanym rodzajem zleceń są zlecenia z limitem aktywacji, czyli tzw. zlecenia  stop. Składając tego typu zlecenie inwestor określa dwa limity, czyli limit realizacji kupna/sprzedaży oraz limit aktywacji zlecenia. Zlecenie z limitem aktywacji stanie się aktywne, jeśli cena osiągnie poziom aktywacji.

Są dwa rodzaje zleceń obronnych: stop limit oraz stop loss. Pierwsze z nich to zlecenie z limitem ceny, w którym jest podany limit aktywacji. Drugie to zlecenie PKC (po każdej cenie), w którym określony jest limit aktywacji.

[email protected]

Odpowiednie określenie terminu ważności zlecenia może być pomocne w znalezieniu dobrej okazji inwestycyjnej

Zle­ce­nia ma­kler­skie moż­na po­dzie­lić na zle­ce­nia: z okre­ślo­nym ter­mi­nem waż­no­ści lub bez okre­ślo­ne­go ter­mi­nu waż­no­ści. Ter­min waż­no­ści to kon­kret­na da­ta, do któ­rej zle­ce­nie jest waż­ne. Zle­ce­nie mo­że być też waż­ne do koń­ca se­sji, na któ­rą zo­sta­ło zło­żo­ne (Dzień). Na­to­miast wśród zle­ceń bez okre­ślo­ne­go ter­mi­nu wy­róż­nia­my zle­ce­nie waż­ne bez­ter­mi­no­wo tzw. DOM (do koń­ca grudnia danego roku), waż­ne do pierw­sze­go wy­ko­na­nia (WiN), al­bo zle­ce­nie ty­pu „wy­ko­naj" lub „anu­luj" (WuA). Zle­ce­nie waż­ne do pierw­sze­go wy­ko­na­nia obo­wią­zu­je do mo­men­tu za­war­cia pierw­szej trans­ak­cji. Zle­ce­nie jest re­ali­zo­wa­ne na­tych­miast po wpro­wa­dze­niu i mo­że zo­stać zre­ali­zo­wa­ne czę­ścio­wo. Je­że­li bę­dzie zre­ali­zo­wa­ne czę­ścio­wo, nie­zre­ali­zo­wa­na część tra­ci waż­ność. Zle­ce­nie z ozna­cze­niem waż­no­ści „wy­ko­naj" lub „anu­luj" waż­ne jest do mo­men­tu za­war­cia pierw­szej trans­ak­cji. Zle­ce­nie jest re­ali­zo­wa­ne na­tych­miast po wpro­wa­dze­niu, ale wy­łącz­nie w ca­ło­ści – nie mo­że być zre­ali­zo­wa­ne czę­ścio­wo.

Je­śli in­we­sto­ro­wi za­le­ży, że­by da­ne ak­cje ku­pić po atrak­cyj­nej ce­nie, to mo­że wy­sta­wić zle­ce­nie z li­mi­tem ce­ny niż­szym niż ak­tu­al­ny kurs i po­dać dłuż­szy ter­mi­n waż­no­ści, li­cząc na to, że kurs kie­dyś zbli­ży się do te­go po­zio­mu.

Opinie

Nowy system giełdowy – nowe rodzaje zleceń - Michał Kołata, makler DM Raiffeisen Banku

Wraz z wprowadzeniem nowego systemu giełdowego – termin ma być wkrótce ogłoszony – pojawi się kilka zmian dotyczących samych zleceń. Ciekawe z punktu widzenia uczestnika rynku będzie z pewnością zlecenie typu peg. Jest to zlecenie ze zmiennym limitem powiązanym z kursem referencyjnym. Kurs referencyjny to limit najlepszego zlecenia dostępnego na rynku po tej samej stronie, co zlecenie peg (limit najlepszego kupna dla kupna peg, limit najlepszej sprzedaży dla sprzedaży peg). Wraz ze zmianą najlepszych limitów zmienia się także limit zlecenia typu peg. Mamy zatem możliwość wprowadzenia zlecenia, które będzie podążało za rynkiem aż do jego realizacji. Aby uniknąć zbyt wysokiego kursu kupna lub sprzedaży,wprowadzono także limity maksymalne dla zlecenia kupna typu peg oraz limity minimalne dla zlecenia sprzedaży typu peg. Zlecenia typu peg będą specjalnie oznaczone w arkuszu (uwaga: nie każdy program do podglądu notowań będzie na początku w stanie taką informację pokazywać), co dodatkowo zwiększa możliwości tradingowe dla graczy.

Kolejną ciekawostką są dodatkowe opcje ważności zlecenia. Wraz z wprowadzeniem UTP inwestorzy będą mogli już do południa złożyć zlecenie, które uaktywni się na zamknięciu (valid for fixing). Może być to ciekawe rozwiązanie dla osób korzystających z niższych prowizji w przypadku daytradingu, które w końcówce sesji nie mają dostępu do rynku. Co prawda już dziś część brokerów udostępnia tzw. zlecenia warunkowe walidowane czasem, jednak system UTP ujednolici dostępną ofertę. Jak widać wprowadzenie nowego systemu giełdowego nie pozostanie bez wpływu na inwestorów indywidualnych. Wiele nowinek w zakresie zleceń nie tylko zmieni, ale i rozszerzy narzędzia inwestorów.

Zanim kupisz akcje, określ maksymalną stratę - Łukasz Bugaj, analityk DM BOŚ

W inwestowaniu na giełdzie ważne jest korzystanie ze zleceń stop loss, czyli takich, które ograniczają straty. Sposób ich ustawiania powinien wynikać z wybranej przez inwestora strategii inwestycyjnej. Już w momencie kupowania akcji (lub innego instrumentu finansowego) inwestor powinien określić poziom strat, który jest w stanie zaakceptować i na tym poziomie ustawić zlecenie stop loss. Dla inwestora długoterminowego, który akcje wybiera na podstawie analizy fundamentalnej, tym poziomem może być cena niższa od ceny zakupu np. o 15 proc. Dla inwestora krótkoterminowego korzystającego głównie z analizy technicznej maksymalna strata może być ustalona na poziomie 1–3 proc. Bardzo ważne jest również rozróżnienie zleceń obronnych. Mogą być one ustawione w ten sposób, że po spadku ceny poniżej limitu aktywacji zlecenie jest realizowane po każdej cenie (PKC) lub po cenie z limitem. Zleceń obronnych po każdej cenie (PKC) należy bardzo ostrożnie używać w przypadku instrumentów mało płynnych (np. akcji spółek o małej kapitalizacji). Ryzyko jest takie, że walory mogą być automatycznie sprzedane po bardzo niekorzystnej dla nas cenie. Takie zlecenia ograniczające straty z PKC lepiej stosować tylko przy płynnych instrumentach np. akcjach z WIG20. Natomiast w przypadku akcji mało płynnych lepiej ustawiać zlecenia obronne z limitem ceny. Przykładowo, jeśli zlecenie aktywowało się na poziomie 20 zł, ale limit ceny wynosi 19 zł, to oznacza, że nie sprzedamy taniej niż po 19 zł.

Inwestycje
Goldman Sachs podniósł prognozę ceny złota
Inwestycje
Złoto nie traci apetytu na rekordy. Napięcie na Bliskim Wschodzie wspiera notowania kruszcu
Inwestycje
Słabnie „Barbiemania”, Europa wraca do łask inwestorów
Inwestycje
Ropa naftowa po 100 USD za baryłkę? Goldman Sachs: raczej nie w tym roku
Inwestycje
Skąd się wziął nagły wzrost ceny złota?
Inwestycje
Polscy inwestorzy głosują tak, by nie szkodzić swoim inwestycjom