Cyfryzacja zmodyfikowała procesy biznesowe, w tym również procesy księgowe

Profesja biegłego rewidenta uległa w ostatnich latach ogromnym zmianom. Są one związane z wszechobecną transformacją cyfrową i jej wpływem na gospodarkę i działalność przedsiębiorstw. Nowe technologie zmieniły kluczowe aspekty funkcjonowania firm, nawet takich, które dostarczają bardzo tradycyjne produkty i usługi. Cyfryzacja zmodyfikowała procesy biznesowe, w tym również procesy księgowe i metody ustalania istotnych szacunków.

Komentarz Partnera

Pojawiły się nowe ryzyka biznesowe związane z dostępem do informacji, jakością danych i bezpieczeństwem cyfrowym, które przekładają się na ryzyka zniekształcenia sprawozdania finansowego, które biegli rewidenci oceniają i uwzględniają podczas badania sprawozdania finansowego.

Zmiany te wpłynęły bezpośrednio na pracę biegłych rewidentów, proces przeprowadzania badania i innych usług świadczonych przez firmy audytorskie. Kompetencje zespołów zaangażowanych do przeprowadzania badania i innych usług muszą być obecnie znacząco wyższe niż wcześniej i nie mogą ograniczać się do znajomości rachunkowości i podatków. Firmy audytorskie zatrudniają obecnie specjalistów od systemów informatycznych i bezpieczeństwa IT, zaawansowanych analityków danych i ekspertów od modelowania matematycznego. Również narzędzia pracy zostały dostosowane do nowych modeli biznesowych.

Klienci firm audytorskich wykorzystują sztuczną inteligencję, złożone systemy informatyczne, narzędzia do selekcji i analizy danych oraz dążą do automatyzacji. Aby móc świadczyć usługi wysokiej jakości dostosowane do klientów, którzy przeszli proces transformacji cyfrowej, biegli rewidenci muszą posiadać odpowiednie technologie. Wiele firm audytorskich wdrożyło nowoczesne narzędzia informatyczne wspierające proces badania, proces analizy i oceny ryzyka oraz analizę dużych zbiorów danych.

Firmy audytorskie poniosły w ostatnim okresie ogromne nakłady inwestycyjne w ludzi i narzędzia, ale to nie koniec zmian. Przed biegłymi rewidentami pojawiły się kolejne wyzwania i konieczność rozwinięcia jeszcze szerszych, a w wielu przypadkach bardzo unikalnych kompetencji. Wynikają one ze skutków zmian klimatycznych i wymogów dotyczących zrównoważonego rozwoju oraz wymogów raportowania w tym zakresie.

Aspekty związane ze zrównoważonym rozwojem, szczególnie w odniesieniu do zmian klimatycznych i działań, które mają im przeciwdziałać, mają coraz większy wpływ na gospodarkę i badane przedsiębiorstwa. Ich konsekwencją są nowe ryzyka, w tym ryzyka zniekształcenia sprawozdań finansowych, które muszą być rozważone podczas badania sprawozdań finansowych i w odniesieniu do których biegli rewidenci muszą wykonać odpowiednie procedury badania. Zmiany klimatu mogą stanowić fizyczne zagrożenie dla funkcjonowania jednostek, co powinno znaleźć odzwierciedlenie w ich sprawozdaniach finansowych i w strategii badania tych sprawozdań, szczególnie w odniesieniu do kontynuacji działalności. Poza fizycznymi zagrożeniami istnieje wiele czynników powiązanych z kwestiami klimatycznymi i zrównoważonym rozwojem, które w sposób pośredni wpływają na działalność przedsiębiorstw i ich sprawozdawczość. Te czynniki to nowe przepisy i regulacje, branżowe trendy środowiskowe (na przykład nowe, przyjazne środowisku technologie), wymogi stawiane przez inwestorów i instytucje kredytowe, reputacja dostawców czy preferencje klientów. Wszystkie te elementy powinny być rozważone podczas badania sprawozdania finansowego pod kątem ich wpływu na badaną jednostkę i jej sprawozdanie finansowe. Wymaga to rozległej wiedzy eksperckiej i dostępu do rzetelnych źródeł informacji.

Dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) została przyjęta przez Unię Europejską w grudniu 2022 r. i weszła w życie 5 stycznia 2023 r. Dyrektywa ta miała na celu doprecyzowanie wymogów w odniesieniu do raportowania niefinansowego. Państwa członkowskie mają obowiązek zaimplementowania dyrektywy do krajowych porządków prawnych do 6 lipca 2024 r., a największe firmy będą zobowiązane przygotować raportowanie niefinansowe za rozpoczęty właśnie rok 2024. Dyrektywa CSDR nie tylko znacząco poszerza zakres podmiotów objętych obowiązkiem raportowania, ale wprowadza również obowiązek atestacji sprawozdań w zakresie sprawozdań zrównoważonego rozwoju.

Dla firm audytorskich, które będą przeprowadzać atestację sprawozdań ESG, oznacza to kolejne inwestycje w odpowiednie zasoby ludzkie, technologiczne i intelektualne. Rzetelne wykonanie usługi atestacyjnej wymaga specyficznej wiedzy i umiejętności, a złożoność wymagań prawnych i rozległość tematyki zrównoważonego rozwoju sprawiają, że na rynku jest niewielu ekspertów posiadających pełen zakres kompetencji niezbędnych do przeprowadzenia atestacji. Ze względu na różnorodność i specjalistyczny charakter informacji prezentowanych w sprawozdaniach ESG zespół wykonujący zlecenie powinien składać się z różnych ekspertów posiadających kompetencje z zakresu kwestii środowiskowych, społecznych i ładu korporacyjnego, jak również technik pomiaru i szacowania parametrów i wskaźników, aby na bazie ich specjalistycznej wiedzy można było wyciągnąć właściwy wniosek z przeprowadzonej atestacji.

Weryfikacja wybranych zagadnień z zakresu ESG, na przykład obliczenia śladu węglowego, może wymagać zaimplementowania w firmie audytorskiej dodatkowych narzędzi.

Atestacja raportowania zrównoważonego rozwoju jest niezwykle istotna, gdyż aspekty związane ze zrównoważonym rozwojem mają coraz większe znaczenie dla interesariuszy, w szczególności dla inwestorów i banków. Z tego względu niezwykle ważne jest, aby usługa atestacji miała wysoką jakość i była wykonana z odpowiednią starannością. Biegli rewidenci mają być gwarantem porównywalności, przejrzystości i wiarygodności przekazywanych przez firmy informacji na temat ich działań na rzecz zrównoważonego rozwoju oraz wpływu ich działalności na środowisko i społeczeństwo. Instytucje finansowe, inwestorzy i inni użytkownicy sprawozdań finansowych będą mogli porównywać raportowane informacje, oceniać firmy w kontekście tworzenia zrównoważonej wartości biznesowej i podejmować na tej podstawie racjonalne decyzje.