Niechaj narodowie wżdy postronni znają...

Krajowy rynek sztuki wymaga nowych regulacji. Anachroniczne prawo i procedury utrudniają lub uniemożliwiają sprzedaż polskich dzieł za granicę.

Tracimy nie tylko pieniądze. Są też straty niewymierne – polska sztuka w świecie, jeśli jest obecna, buduje wizerunek naszego kraju.

Dziś prawo przewiduje, że np. obrazy wykonane w technice olejnej, których wiek przekracza 50 lat, a cena 40 tys. zł, wymagają specjalnego zezwolenia na stały wywóz z kraju. Kwota 40 tys. zł została ustalona w 2010 r. Z danych portalu Artinfo.pl wynika, że obroty na aukcjach sztuki w 2021 r. wyniosły 634 mln zł, rok wcześniej 380 mln zł. Warto więc rozważyć inną granicę cenową, np. równowartość 150 tys. euro.

Od lat zamieszczam w „Moich Pieniądzach” alarmistyczne teksty na ten temat. Z praktyki wynika, że uzyskanie zgody na stały wywóz dzieła sztuki może trwać rok lub dłużej. Żaden światowy nabywca nie będzie tyle czekał! Odmowne decyzje mają zwykle charakter uznaniowy.

Senat RP ostatnio zwrócił się do Stowarzyszenia Antykwariuszy i Marszandów Polskich o konsultację proponowanych przez parlamentarzystów zmian ustawy regulującej funkcjonowanie rynku sztuki.

Przy okazji tej konsultacji stowarzyszenie powinno zwrócić uwagę ustawodawcy na konieczność urealnienia zasad wywozu oraz wprowadzenia innych niezbędnych zmian.

Powinna zostać zmieniona również granica czasowa zezwalająca na wywóz dzieła sztuki bez pozwolenia – np. 70 lat. Mamy w kraju mnóstwo obrazów powojennych polskich klasyków, dzieła te mają więcej niż 50 lat, np. prace Henryka Stażewskiego czy Erny Rosenstein. Dlaczego nie zgodzić na wywóz dzieł wielkiego artysty Andrzeja Wróblewskiego? W naszych muzeach są najbardziej reprezentatywne dzieła powojennych klasyków.

W wielu krajach właściciel, któremu odmówiono zgody na wywóz dzieła sztuki, dostaje finansową rekompensatę, państwo zaś wykupuje zatrzymane dzieło po rynkowej cenie. U nas też przydałaby się taka zasada.

Co zrobić, żeby międzynarodowi klienci chcieli kupować polskie dzieła? Potrzebna jest skuteczna strategia przy organizowaniu międzynarodowych wystaw muzealnych i sprzedażnych. Polscy antykwariusze powinni stale brać udział w międzynarodowych targach, ale do tego potrzebna jest liberalizacja rygorystycznego prawa.

więcej na pieniadze.rp.pl