Kierunki rozwoju sektora life & sciences pharmaceuticals

Tegoroczne badania dostarczają interesującego spojrzenia na kierunki rozwoju sektora life sciences & pharmaceuticals, wskazując zarówno globalne, jak i lokalne priorytety strategiczne.

Publikacja: 10.09.2025 06:00

Kierunki rozwoju sektora life & sciences pharmaceuticals

Foto: Adobe Stock

Wnioski mają szczególne znaczenie również dla rynku polskiego, stanowiącego dynamicznie rozwijający się obszar inwestycji w sektorze farmacji, biotechnologii i medycyny cyfrowej, zarówno dla inwestorów krajowych, jak również zagranicznych.

Wyniki raportu „C-suite barometer” pokazują że liderzy branży w perspektywie najbliższych pięciu lat koncentrują się na inwestycjach w nowe technologie, cyfryzację procesów i rozwój nowoczesnych terapii, w szczególności w dziedzinach takich jak onkologia, immunologia czy choroby metaboliczne. W branży utrzymuje się wysoki poziom konkurencyjności, który jest dodatkowo kształtowany przez rygorystyczne i ewoluujące otoczenie regulacyjne. Jedną z efektywnych strategii umożliwiających stałą ekspansję może być systematyczne zwiększanie skali działalności. Coraz więcej przedsiębiorstw podejmuje decyzje o rozszerzaniu portfolio istniejących produktów, co wymaga dysponowania silnym zapleczem badawczo–rozwojowym (R&D) oraz dostępem do zaawansowanych narzędzi analitycznych i klinicznych.

Instrumenty podatkowe wspierające innowacyjność w Polsce

W związku ze stale rosnącą potrzebą wzmacniania innowacyjności, Polska oferuje atrakcyjne otoczenie dla rozwoju nowoczesnych technologii, zapewniając szeroki wachlarz instrumentów wsparcia dedykowanych przedsiębiorcom. Szczególną rolę w tym zakresie odgrywa ulga na działalność badawczo–rozwojową, umożliwiająca dodatkowe odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych ponoszonych w związku z realizacją prac B+R. Do odliczanych wydatków zaliczyć można m.in. wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w projekty badawcze, zakup specjalistycznego sprzętu i aparatury, nabycie materiałów i surowców wykorzystywanych w eksperymentach, a także koszty odpłatnego korzystania z infrastruktury naukowo–badawczej. Katalog kosztów kwalifikowanych może być szerszy i obejmować inne wydatki związane z prowadzeniem działalności badawczo–rozwojowej, jednak każdorazowo warunkiem ich uwzględnienia pozostaje bezpośredni związek z prowadzonymi pracami B+R oraz właściwe i rzetelne udokumentowanie ich charakteru i celu. Oprócz ulgi B+R polegającej na obniżeniu zobowiązania w CIT ustawodawca wprowadził także komplementarną wobec niej ulgę na innowacyjnych pracowników, opartą na odliczeniach od zaliczek na PIT pobranych przez pracodawcę – instrument „skrojony pod” podatników osiągających niskie dochody lub nawet straty, co w przypadku sektora, np. medycznego, może z uwagi na długotrwałe procesy rozwoju produktów trwać latami.

Warto podkreślić, że w Polsce zainteresowanie ulgami proinnowacyjnymi systematycznie rośnie. Tylko w 2023 roku przedsiębiorcy odliczyli w ramach ulgi B+R ponad 9 miliardów zł kosztów kwalifikowanych, co wiąże się z rosnącą świadomością możliwości jej zastosowania wśród podatników. Warto zaznaczyć, że rozwiązania takie jak ulga IP Box, ulga na robotyzację, ulga na prototyp czy ulga na ekspansję uzupełniają katalog proinnowacyjnych zachęt podatkowych, odpowiadając na potrzeby przedsiębiorców wdrażających innowacje, w tym również w sektorze life science. Mimo iż instrumenty te cieszą się największą popularnością w branży IT, dynamiczny rozwój obszaru farmacji, biotechnologii i medycyny cyfrowej czyni je równie wartościowymi narzędziami wsparcia również dla przedsiębiorców z tego sektora, którzy inwestują w badania i rozwój nowych rozwiązań i technologii.

Na uwagę przedsiębiorców z omawianego sektora zasługuje również system Polskiej Strefy Inwestycji (PSI), który umożliwia uzyskanie zwolnienia z podatku dochodowego w ramach wsparcia dla nowych projektów inwestycyjnych. W zależności od lokalizacji, wielkości przedsiębiorstwa oraz skali inwestycji, możliwe jest uzyskanie preferencji podatkowych nawet na okres 15 lat, przy czym wysokość zwolnienia może sięgać do 70 proc. wartości inwestycji lub dwuletnich kosztów pracy nowo zatrudnionych pracowników. Rozwiązanie to stanowi istotny atut Polski jako lokalizacji dla działalności produkcyjnej, laboratoriów badawczo–rozwojowych oraz centrów usług wspólnych i jest dostępne dla firm realizujących nowe inwestycje produkcyjne lub usługowe na terenie całego kraju, o ile spełnią wymagania jakościowe i ilościowe przewidziane w przepisach. W praktyce ze wsparcia można korzystać, tworząc centra badawczo–rozwojowe nawet w dużych miastach, z uwagi na ułatwione spełnienie kryteriów uzyskania decyzji o wsparciu dla podmiotów prowadzących usługowo działania B+R.

Reklama
Reklama

Nie tylko „prezenty” – wyzwania w podatkach

To, że polski ustawodawca zadbał o wiele korzystnych dla sektora ulg podatkowych, nie oznacza jednak braku wyzwań. Polski system podatkowy potrafi być wymagający i pozycja sektora Life Sciences nie jest tu wyjątkiem. Do nieoczywistych wyzwań można zaliczyć zróżnicowaną praktykę organów podatkowych w zakresie zwrotów podatku VAT, gdy jedne urzędy traktują takie zwroty jak zdarzenia „rutynowe”, zdarzają się i takie, które nie rozumieją specyfiki sektora (wymagającej niekiedy wieloletnich badań przed komercjalizacją ich wyników) i potrafią kwestionować prawo do zwrotu VAT w oparciu o rzekomy brak związku wydatków na badania z działalnością gospodarczą. Wreszcie, firmy należące do większych, międzynarodowych grup, muszą uważać na obszary stanowiące wyzwanie w rozliczeniach międzynarodowych z podmiotami powiązanymi, takie jak restrykcyjne podejście do podatku u źródła (opodatkowanie np. odsetek od pożyczek na finansowanie badań czy opłat licencyjnych) i szerzej rozumianych rozliczeń wewnątrzgrupowych. Niedawno płynące z Ministerstwa Finansów zapowiedzi intensyfikacji działań kontrolnych w cenach transferowych sygnalizują, że rozliczenia wewnątrzgrupowe będą wymagać wzmożonej uwagi podatników.

Fuzje i przejęcia w sektorze life science

Dynamika rynku w omawianym sektorze sprzyja również fuzjom i przejęciom. Duże firmy farmaceutyczne coraz częściej przejmują mniejsze podmioty biotechnologiczne, by uzupełniać portfolio produktów, szczególnie w obszarach o wysokim potencjale, takich jak leczenie chorób rzadkich czy zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego. Polska, z rosnącą liczbą startupów biotechnologicznych oraz dostępem do wysoko wykwalifikowanej kadry naukowej, może stać się ważnym punktem na europejskiej mapie tego typu transakcji.

W ostatnich pięciu latach na polskim rynku biotechnologicznym widoczna jest duża aktywność inwestorów finansowych. Inwestora tego typu pozyskał na przykład giełdowy producent leków, Celon Pharma. Ta firma podjęła w 2024 roku współpracę z amerykańską firmą inwestycyjną, Tang Capital Management, LLC, skupioną na branży life–science, z którą będzie wspólnie rozwijać lek na chorobę afektywną dwubiegunową. Tego typu inwestorów pozyskiwały jednak zwykle firmy mniejsze lub na wcześniejszych etapach rozwoju typu Auxilius Pharma, ExploRNA, Ingenix, Pure Biologics czy Urteste.

Z kolei Ryvu Therapeutics w 2022 roku z jednej strony uzyskała finansowanie dłużne z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a z drugiej weszła w alians z niemiecką firmą biotechnologiczną BioNTech SE, mający na celu rozwój portfela małych molekuł Ryvu. W tym samym roku inwestora strategicznego, firmę Qiagen, pozyskał także Blirt, producent enzymów, w tym białek rekombinowanych i odczynników wykorzystywanych w globalnej diagnostyce.

Bariery inwestycyjne i podatkowe dla firm z sektora life science

Równocześnie, jak wskazano w raporcie, dla długofalowego rozwoju sektor potrzebuje stabilności regulacyjnej i przewidywalności. Rozwój leków nowej generacji, inwestycje w automatyzację badań czy wykorzystanie sztucznej inteligencji w analizie klinicznej wymagają długoterminowego podejścia strategicznego. Krótkoterminowe decyzje polityczne oraz niestabilne otoczenie legislacyjne mogą spowalniać tempo innowacji i ograniczać gotowość firm do podejmowania ryzyka. Należy również pamiętać, że każda z wymienionych preferencji podatkowych wiąże się z koniecznością spełnienia szczegółowo określonych kryteriów dokumentacyjnych, dlatego przed ich wdrożeniem niezbędna jest rzetelna analiza działalności pod kątem zgodności z ustawowymi wymaganiami.

W kontekście wysoce restrykcyjnego otoczenia podatkowego w Polsce warto zwrócić uwagę na rosnące znaczenie zgodności z regulacjami podatkowymi, w szczególności w obszarze podatku u źródła (WHT) oraz cen transferowych. W ostatnich latach obserwujemy wyraźny wzrost liczby kontroli w obu tych obszarach, a nowe objaśnienia Ministerstwa Finansów (MF) dotyczące koncepcji rzeczywistego właściciela (beneficial owner) podkreślają, jak istotne są wymogi związane z dochowaniem należytej staranności. Uwagę organów przyciągają nie tylko wypłaty dywidend czy odsetek, lecz także płatności za licencje, usługi niematerialne oraz korzystanie z urządzeń przemysłowych. Ze względu na złożone struktury kapitałowe, w których często funkcjonują przedsiębiorcy również z branży life science, coraz większy nacisk kładzie się na właściwe udokumentowanie rynkowości rozliczeń dokonywanych między podmiotami powiązanymi, w szczególności w przypadku transakcji pożyczkowych oraz opłat licencyjnych. Zapowiedziane przez Ministerstwo Finansów działania, w tym utworzenie wyspecjalizowanych jednostek kontrolnych, podkreślają konieczność zachowania szczególnej staranności, zwłaszcza w zakresie przygotowywania rzetelnych i wiarygodnych analiz porównawczych.

Komentarze
Test europejskich wartości
Komentarze
Docelowa stopa wyżej?
Komentarze
Podwyżka CIT dla banków: szkodliwa, dyskryminująca i krótkowzroczna
Komentarze
Fundacja rodzinna po nowemu
Materiał Promocyjny
Jak sfinansować rozwój w branży rolno-spożywczej?
Komentarze
Odczyt inflacji wsparł nastroje
Komentarze
Generacja OZE pod presją
Reklama
Reklama