Kosztowne dziedziczone akcje

Przy zbywaniu odziedziczonych akcji koszt uzyskania przychodu uznawany jest za zerowy, dlatego nie można go odliczyć od dochodu. Spadkobiercy muszą więc oddać fiskusowi 19 proc. tego, co zarobili w wyniku transakcji

Przychód ze sprzedaży odziedziczonych papierów wartościowych podlega 19-proc. opodatkowaniu PIT. Przepisy takie obowiązują w stosunku do obligacji od 1 stycznia 2003 r., natomiast dla akcji od 1 stycznia 2004 r. Jeżeli spadkodawca nabył papiery wartościowe przed tymi datami, to miał prawo sprzedać je bez podatku, korzystając ze zwolnienia. W opinii prawników uprawnienie to przechodzi na spadkobiercę. Jednak od zysku ze wszystkich papierów wartościowych kupionych odpowiednio po 1 stycznia 2003 r. i po 1 stycznia 2004 r. już trzeba zapłacić podatek. Rzecz w tym, że w przypadku dziedziczenia za cenę nabycia zbywanego papieru wartościowego przyjmuje się kwotę zero złotych.

Niesprawiedliwe rozwiązanie

Przed 2007 rokiem trzeba było płacić podatek podwójnie - od spadku, a potem jeszcze od sprzedaży akcji. Teraz jednak, jeśli spadkobiercą jest osoba najbliższa zmarłego i w ciągu miesiąca poinformuje urząd skarbowy o nabyciu praw do spadku, to jest zwolniona z podatku od spadku. Dotyczy to zarówno nieruchomości, gotówki, jak i papierów wartościowych.

Kiedy odziedziczymy po najbliższych krewnych akcje czy np. jednostki funduszu inwestycyjnych, co prawda nie płacimy podatku od spadku, ale już gdy chcemy spieniężyć te walory, musimy przygotować się na duże koszty.

Jest tak właśnie dlatego, że przy spadku koszt uzyskania przychodu jest uznawany za zerowy. Przykładowo: jeżeli założymy, że dziedziczymy milion złotych w akcjach i po otwarciu spadku uda nam się je sprzedać za 1,2 mln zł, to musimy zapłacić podatek od tej sumy. Natomiast, jeśli odziedziczymy milion w gotówce, zakupimy za tę kwotę akcje i sprzedamy je za 1,2 mln zł, nasza sytuacja będzie zupełnie inna. Płacimy podatek od 200 tys. zł, ponieważ milion zaliczany jest do kosztów uzyskania przychodów.

Jest wyjście z sytuacji

- Rozwiązaniem niekorzystnej dla spadkobiercy sytuacji byłoby uznanie za koszt uzyskania przychodu ze zbywanych akcji ich wartości z dnia odziedziczenia - mówi Marek Kolibski, doradca podatkowy z kancelarii Ożóg i Wspólnicy. Takie wyjście stosowane jest w przypadku umarzania odziedziczonych akcji. - Gdy umarza się papiery wartościowe, za koszt uzyskania przychodu uznaje się właśnie wartość z dnia darowizny lub odziedziczenia - dodaje Marek Gadacz, ekspert firmy doradczej PwC.

Zdaniem Kolibskiego równie dobrym rozwiązaniem niekorzystnej sytuacji byłoby uznanie, że kosztem ze zbycia odziedziczonych akcji są wydatki na zakup akcji, jakie poniósł spadkodawca.

Zmiany nieprędko

Resort finansów w najbliższym czasie nie przewiduje modyfikacji zasad opodatkowania przychodów ze zbycia papierów wartościowych, które zostały odziedziczone. - W Sejmie jest wystarczająco zmian w PIT, VAT i CIT - usłyszeliśmy w resorcie. Sam minister Jan-Vincent Rostowski wielokrotnie podkreślał, że nie zamierza likwidować podatku giełdowego. - Obecne przepisy są rażąco niesprawiedliwe - komentuje Konrad Smok ze Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych. Dodaje, że zapisy te znajdą się w przygotowywanym przez SII spisie problemów inwestorów.

Komentarz:

Piotr Wysocki

Doradca podatkowy w kancelarii Baker&McKenzie

Koszty poniesione przez darczyńcę powinny być liczoneWarto rozważyć rozwiązanie pozwalające na uznanie za koszty uzyskania przychodu w przypadku sprzedaży akcji nabytych w drodze spadku lub darowizny wydatków faktycznie poniesionych przez zmarłego lub darczyńcę na nabycie. W obecnej praktyce w przypadku nabycia akcji od najbliższej rodziny przy zastosowaniu zwolnienia z podatku od spadków opodatkowaniu podlega cała kwota otrzymana ze sprzedaży (po pomniejszeniu o dodatkowe koszty związane z transakcją). Prowadzi to do zróżnicowania wyniku podatkowego w sytuacji, gdyby darczyńca sprzedał akcje (PIT liczony od dochodu ustalonego z uwzględnieniem kosztów nabycia przez darczyńcę), a następnie darował obdarowanemu pieniądze (brak podatku) oraz w sytuacji, gdy darczyńca daruje akcje (brak podatku), a obdarowany je sprzedaje (podatek liczony od dochodu ustalonego bez kosztów nabycia).