Suwak podgryza OFE coraz bardziej

Nie ma szans na większy popyt otwartych funduszy emerytalnych. OFE płacą do ZUS o 1,5 mld zł więcej, niż dostają składek.

Jak wynika z szacunków „Parkietu", tylko w tym roku poprzez mechanizm suwaka otwarte fundusze emerytalne przekażą łącznie do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych około 4,1 mld zł. To więcej, niż przed wprowadzeniem mechanizmu prognozowali analitycy. Kalkulacje sprzed ponad roku wskazywały, że do ZUS trafi 3–3,5 mld zł. Najbliżej prawdy była Najwyższa Izba Kontroli, która wyliczyła, że w 2015 r. do ZUS przelane zostanie 4 mld zł.

Bilans ujemny

Suwak połknąłby jeszcze więcej oszczędności zgromadzonych w funduszach, gdyby nie bessa. Od początku roku WIG20 stracił niemal 20 proc., a indeks szerokiego rynku 10 proc. To przekłada się na słabe wyniki OFE, które niemal 80 proc. aktywów trzymają w akcjach. Niższe notowania jednostek rozrachunkowych to mniejsze kwoty przekazywane co miesiąc do FUS. W skali całego roku giełdowe spadki obniżyły transfery nawet o 200 mln zł.

Przypomnijmy, że wprowadzony w listopadzie ubiegłego roku mechanizm sprawia, że na dziesięć lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego środki z OFE są stopniowo w comiesięcznych transzach przenoszone do ZUS, skąd następuje ich natychmiastowy transfer do kieszeni obecnych emerytów. Klienci OFE otrzymują natomiast w zamian zapis księgowy na specjalnym subkoncie potwierdzający ich przyszłe prawo do tych kwot.

– Nie jesteśmy większymi transferami z tytułu mechanizmu szczególnie zaskoczeni. Szacowaliśmy, że wyniosą one w tym roku około 4 mld zł – mówi Krzysztof Zawiła, członek zarządu Generali PTE.

Odpływów suwakowych nie bilansują składki, które płyną do OFE od klientów. Jak wynika z danych ZUS, do 9 grudnia fundusze dostały 2,3 mld zł od ubezpieczonych. Na koniec roku będzie to około 2,5 mld zł. Co to oznacza? Że OFE oddają więcej, niż dostają. Znacznie więcej, bo różnica sięga 1,5 mld zł rocznie. A w przyszłości ten rozstrzał będzie jeszcze większy.

– Z czasem w mechanizm będą wciągane kolejne roczniki, dlatego do ZUS będą trafiały z OFE coraz większe kwoty – wskazuje wiceprezes Generali PTE. – Ponadto ewentualne obniżenie wieku emerytalnego spowoduje jednorazowy efekt zwiększenia transferu z tytułu mechanizmu suwaka – dodaje Zawiła. Według naszych szacunków może to być około 0,3 mld zł.

Z kolei do OFE przystępuje marginalna liczba osób wchodzących na rynek pracy, więc składek do funduszy będzie z miesiąca na miesiąc coraz mniej.

Niepewna przyszłość

Krzysztof Zawiła podkreśla, że z punktu widzenia samego zarządzania aktywami ten ujemny bilans przepływów i kwoty oddawane do ZUS nie są problemem.

– OFE mają na kontach spory zapas gotówki. Fundusze przygotowały się do tego procesu i nie wymaga on od OFE wyprzedaży aktywów – mówi Zawiła. Na koniec listopada fundusze miały w swoich portfelach niemal 10 mld zł gotówki. Teoretycznie więc mają zapas na pokrycie deficytu przepływów przez kilka lat.

– Jednak również na zakupy funduszy, tak jak to było wcześniej, rynek nie może liczyć – zaznacza członek zarządu Generali PTE.

Ponadto OFE wciąż dostają dywidendy ze spółek portfelowych oraz odsetki od obligacji korporacyjnych. – W tym roku napływy z tego tytułu wyniosą około 4 mld zł. To na pewno łagodzi negatywny efekt suwaka i pomaga zbilansować fundusze na plus – dodaje.

Branża OFE bardziej niż suwakiem martwi się dalszymi ewentualnymi zmianami w II filarze. Powszechne towarzystwa emerytalne są zdezorientowane i zastanawiają się, jaką przyszłość emerytalnego biznesu planuje PiS.

– Już teraz następuje stopniowa degradacja tego systemu – mówi pragnący zachować anonimowość przedstawiciel PTE. – Nie wiemy jednak, czy politycy nie zdecydują się na dodatkowe, bardziej radykalne kroki – dodaje nasz rozmówca.

[email protected]