Społeczna odpowiedzialność a wartość przedsiębiorstw na rynku kapitałowym

W światowej literaturze dotyczącej problematyki rynków kapitałowych poświęcono dotychczas niewiele uwagi społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw (CSR) w kontekście budowania ich wartości.

Aktualizacja: 06.02.2017 13:05 Publikacja: 16.12.2016 10:08

Karolina Łudzińska, wyróżniona trzecim miejscem w konkursie na referat naukowy dotyczący rynku kapit

Karolina Łudzińska, wyróżniona trzecim miejscem w konkursie na referat naukowy dotyczący rynku kapitałowego.

Foto: Archiwum

W szczególności opublikowano stosunkowo niewiele opracowań i wyników badań odnoszących społeczną odpowiedzialność do wartości przedsiębiorstwa, rozumianej zgodnie z dominującą współcześnie koncepcją zarządzania przez wartość (Value Based Management, VBM), zaproponowaną przez Rappaporta (1986) oraz Copelanda (1990).

W wyniku analizy wniosków z dotychczasowych badań zauważono, że były one prowadzone zazwyczaj z perspektywy inwestora (rozumianego jako potencjalny, przyszły akcjonariusz), a nie właściciela lub (aktualnego) akcjonariusza. Przyjmując logikę działania rynku kapitałowego, warto jednakże zauważyć, że taka perspektywa badań nie zawsze musi prowadzić do tych samych wniosków. Inna jest bowiem perspektywa inwestora, który oczekuje możliwie maksymalnej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału i tym samym dąży do zakupu akcji przedsiębiorstwa przy jak najniższym ich kursie. Perspektywa przedsiębiorstwa oraz jego akcjonariusza jest zgoła odmienna. Nadrzędnym celem każdego przedsiębiorstwa – także takiego, którego własność jest rozproszona, a osobowość prawna przyjmuje formę spółki kapitałowej – jest maksymalizacja wartości – wartości kursu akcji będących w obrocie, wysokości wskaźników finansowych, wypłacanych dywidend itp.

W związku z powyższym przeprowadzono autorski projekt badawczy, który został oparty na perspektywie budowania wartości przedsiębiorstwa z punktu widzenia aktualnych, a nie potencjalnych właścicieli i akcjonariuszy, i przeprowadzony statystyczną metodą ilościową, longitudionalną. Celem badań była identyfikacja możliwej pozytywnej zależności między społeczną odpowiedzialnością a budowaniem wartości przedsiębiorstw na rynku kapitałowym. W związku z powyższym sformułowano tezę mówiącą, że realizowanie przez przedsiębiorstwo koncepcji społecznej odpowiedzialności przyczynia się do budowania jego wartości na rynku kapitałowym.

W celu jej weryfikacji badaniu poddano spółki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie objęte indeksem RESPECT oraz indeksem WIG20, a również spółki krajowe, notowane na głównym parkiecie1). Te same wskaźniki zostały także przeanalizowane dla wyników indeksu RESPECT oraz – bazowych wobec indeksu RESPECT – indeksów GPW w Warszawie: WIG, WIG20, mWIG40 oraz sWIG80. Badanie zostało przeprowadzone w rocznych interwałach na danych z pięciu lat – od 2009 do 2014 r.

Ocena realizacji koncepcji społecznej odpowiedzialności przez spółki została dokonana przez potwierdzenie faktu ich przyłączenia do indeksu RESPECT, wartość badanych przedsiębiorstw została zaś określona za pomocą wybranych mnożnikowych metod wyceny spółek, prezentowanych w postaci wskaźników giełdowych: stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału, ceny przedsiębiorstwa w stosunku do jego zysku (C/Z), ceny przedsiębiorstwa w stosunku do jego wartości księgowej (C/WK) oraz stopy dywidendy (DY).

Na podstawie przeprowadzonych badań potwierdzono, że spółki objęte indeksem społecznej odpowiedzialności RESPECT osiągają wyższe stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału, wyższe wartości wskaźnika Cena/Zysk, a również oferują wyższe stopy dywidendy niż badane spółki nieobjęte indeksem RESPECT na przestrzeni lat 2009–2014. Jedynie średnie wartości wskaźnika C/WK okazały się nieznacznie niższe dla spółek objętych indeksem RESPECT niż pozostałych badanych spółek, natomiast mediana wskaźnika C/WK okazała się już wyższa dla spółek z indeksu RESPECT niż zarówno dla spółek notowanych na głównym parkiecie giełdy, jak i objętych indeksem WIG 20.

Wyniki badanych indeksów w zakresie stóp zwrotu z zainwestowanego kapitału, stóp dywidendy oraz wysokości wskaźnika C/WK okazały się wyższe dla indeksu RESPECT niż dla pozostałych badanych indeksów: WIG, WIG20, mWIG40 oraz sWIG80 w badanym okresie. Natomiast odmienny wynik uzyskały notowania indeksu RESPECT względem pozostałych badanych indeksów dla wskaźnika C/Z, który okazał się zaledwie w 25 proc. przypadków wyższy i tym samym w 75 proc. przypadków niższy dla indeksu RESPECT względem pozostałych wyżej wymienionych indeksów giełdowych.

Na podstawie przeprowadzonych badań potwierdzono, że realizowanie przez przedsiębiorstwo koncepcji społecznej odpowiedzialności przyczynia się do współtworzenia jego wartości na rynku kapitałowym. Zaprezentowane wyniki badań dowodzą, że spółki społecznie odpowiedzialne charakteryzują się wyższym zwrotem z zainwestowanego kapitału oraz wyższą stopą dywidendy niż ogół firm na giełdzie. Z ostrożnością natomiast należy podchodzić do oceny wyników wskaźnika Ceny do Zysku oraz Ceny do Wartości Księgowej, zarówno spółek, jak i indeksów giełdowych, w kontekście oceny potencjalnego wpływu społecznej odpowiedzialności na budowanie wartości przedsiębiorstw, ponieważ nie dają one jednoznacznych wyników w badanym okresie.

Realizowanie koncepcji CSR przez przedsiębiorstwa jest ważnym i atrakcyjnym argumentem dla rynków, szczególnie kapitałowych. Warto inwestować w strategie i metody zarządcze oparte na zasadach społecznej odpowiedzialności, by zwiększać wartość firmy w postaci zarówno kapitału przedsiębiorstwa, jak i kapitału jego akcjonariuszy, przyciągać inwestorów i móc dotrzymać złożonej im obietnicy w postaci nie tylko ponadprzeciętnego, ale i stabilnego zwrotu z kapitału oraz godziwej stopy dywidendy. Warto po prostu być przyzwoitym.

(1) Liczba (nR) spółek objętych indeksem RESPECT w poszczególnych latach wynosiła: w 2009 r.: nR = 16; w 2010 r.: nR = 16; w 2011 r.: nR = 22; w 2012 r.: nR = 20; w 2013 r.: nR = 23 oraz w 2014 r.: nR = 24. Liczba spółek (n) notowanych na głównym parkiecie GPW w Warszawie w poszczególnych latach wynosiła: w 2009 r.: n = 353; w 2010 r.: n = 372; w 2011 r.: n = 387; w 2012 r.: n = 394; w 2013 r.: n = 401 oraz w 2014 r.: n = 420.

Karolina Łudzińska

Doktorantka Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie SGH w Warszawie oraz koordynator ds. projektów w Międzynarodowym Centrum Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego. W swojej pracy zajmuje się marketingiem i zarządzaniem projektami, ale także społeczną odpowiedzialnością przedsiębiorstw, której poświęciła szereg publikacji naukowych. Poprzednio była dyrektorem programowym Polskiej Rady Dyrektorów Marketingu oraz Polskiej Rady Dyrektorów Personalnych międzynarodowego stowarzyszenia firm The Conference Board oraz dyrektorem marketingu Kompanii Dóbr Luksusowych Legic Ltd.

Gospodarka
Estonia i Polska technologicznymi liderami naszego regionu
Gospodarka
Piotr Bielski, Santander BM: Mocny złoty przybliża nas do obniżek stóp
Gospodarka
Donald Tusk o umowie z Mercosurem: Sprzeciwiamy się. UE reaguje
Gospodarka
Embarga i sankcje w osiąganiu celów politycznych
Gospodarka
Polska-Austria: Biało-Czerwoni grają o pierwsze punkty na Euro 2024
Gospodarka
Duże obroty na GPW podczas gwałtownych spadków dowodzą dojrzałości rynku