Polskie firmy ruszają na świat. Rekordowy wzrost inwestycji zagranicznych

Skumulowana wartość polskich inwestycji za granicą wyniosła w 2024 r. 164,9 mld zł i była o 7,1 mld zł wyższa niż rok wcześniej - wynika z raportu przygotowanego przez firmę doradczą PwC Polska i PFR TFI we współpracy z KUKE.

Z tego artykułu się dowiesz:

• Jakie są aktualne trendy w zakresie zagranicznych inwestycji polskich firm?
• Na które rynki zagraniczne polskie przedsiębiorstwa najchętniej kierują swoje inwestycje?
• Jak zmieniły się plany inwestycyjne polskich firm w porównaniu do poprzednich lat?
• Jakie kryteria są najważniejsze dla polskich przedsiębiorstw przy wyborze kierunków inwestycji za granicą?

Raport „Globalne horyzonty polskich inwestycji - atrakcyjne okazje inwestycyjne w warunkach niepewności”, bo o nim mowa, pokazuje, że w ostatnim roku znacząco wzrosła skłonność polskich firm do inwestowania za granicą. Obecnie 49,4 proc. przedsiębiorstw deklaruje plany realizacji nowych projektów, co stanowi wyraźny wzrost względem poprzedniej edycji badania. bo o nim mowa pokazuje, że polscy inwestorzy najchętniej lokują swój kapitał w Europie.

– Blisko 50 proc. polskich przedsiębiorców deklaruje plany nowych inwestycji na rynkach zagranicznych, co oznacza wyraźny wzrost w porównaniu z poprzednią edycją badania z 2023 r., gdy plany ekspansji deklarowało 21,4 proc. polskich firm. To pokazuje, że polskie firmy nie tylko śmiało patrzą poza granice kraju, one realizują swoje ambicje z rozmachem i determinacją – mówił Piotr Dmuchowski, prezes zarządu PFR Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, zarządzającego Funduszem Ekspansji Zagranicznej, podczas środowej premiery raportu w warszawskim Centralnym Domu Technologii. Jego zdaniem dane prezentowane w raporcie to coś więcej niż statystyka. – To ilustracja odwagi i ambicji polskich przedsiębiorców, którzy nie boją się stanąć w szranki z globalnymi graczami – przekonywał szef PFR TFI.

Gdzie inwestują polskie firmy?

Aż 88 proc. polskich bezpośrednich inwestycji zagranicznych zostało w zeszłym roku ulokowane na naszym kontynencie, a 73 proc. w samej Unii Europejskiej. Krajami o najwyższych należnościach wobec polskich inwestorów bezpośrednich były Luksemburg (24,9 mld zł), Czechy (19,2 mld zł), Wielka Brytania (10,5 mld zł), Niemcy (10,1 mld zł), Rumunia (7,9 mld zł), Niderlandy (7,1 mld zł), Norwegia (7 mld zł), Węgry (6,9 mld zł), Francja (6,2 mld zł) i Malta (5,9 mld zł). Inwestycje w Wielkiej Brytanii w stosunku do 2023 r. zwiększyły się przy tym aż o 40 proc., co świadczy o rosnącym zainteresowaniu tym kierunkiem wśród polskich inwestorów.

Do największych pod względem stanu należności branż należały kolejno przetwórstwo przemysłowe, handel hurtowy i detaliczny, działalność finansowa i ubezpieczeniowa, działalność profesjonalna, naukowa i techniczna oraz górnictwo. Pod względem wartości przepływów, polscy inwestorzy najbardziej aktywni byli w Norwegii, Wielkiej Brytanii i Niderlandach. W porównaniu do rekordowego 2022 r. dochody z tytułu polskich inwestycji za granicą zmniejszyły się o 62 proc. – z 29,6 mld zł do 11,4 mld zł w 2024 r., utrzymując się na podobnym poziomie co w 2023 r. Pod tym względem dominowały Norwegia, Luksemburg i Niderlandy.

Kierunki planowanej ekspansji

Plany inwestycyjne polskich przedsiębiorstw skupione są w Europie. Ponad trzy czwarte badanych firm (76,7 proc.) nie planuje rozszerzać działalności na innych rynkach. Wśród firm, które planują ekspansję zagraniczną dominują deklaracje dotyczące rynków europejskich, zwłaszcza Niemiec, Francji oraz innych krajów Europy Zachodniej (np. Skandynawii, Włoch), a także Europy Środkowo-Wschodniej (m.in. Czech, Bałkanów, państw bałtyckich). Na kolejnych miejscach znalazła się Ameryka Północna, której atrakcyjność wyraźnie wzrosła względem poprzedniego badania, co może być związane z nasilającymi się napięciami handlowymi i poszukiwaniem alternatywnych rynków zbytu. Za nimi uplasowały się Ukraina oraz Azja Wschodnia.

W porównaniu z wcześniejszą edycją raportu osłabło zainteresowanie rynkami Europy Zachodniej, a zyskały rynki Europy Środkowo-Wschodniej. Kierunki takie jak Bliski Wschód, Afryka, Ameryka Południowa i Środkowa czy Australia i Oceania pozostają marginalne w oczach przedsiębiorców. Do ekspansji zagranicznej częściej skłaniają się duże przedsiębiorstwa, które posiadają już doświadczenie na rynkach międzynarodowych.

Przy wyborze kierunków ekspansji zagranicznej przedsiębiorstwa w pierwszej kolejności zwracają uwagę na wielkość rynku zbytu (87,9 proc.) oraz jakość instytucji (85,8 proc.). To dwa najważniejsze kryteria wskazywane przez respondentów. Mniejsze znaczenie niż w poprzedniej edycji badania przypisywane jest czynnikom takim jak ryzyko geopolityczne czy perspektywy wzrostu rynku, a także bliskość kulturowa i system ulg oraz zachęt inwestycyjnych. Najniżej ocenianym kryterium pozostaje bliskość geograficzna (37,9 proc. wskazań), która jednak, w odróżnieniu od pozostałych, zyskała na znaczeniu względem poprzedniego badania.

Ostatnia część raportu zawiera autorski ranking najbardziej perspektywicznych kierunków ekspansji zagranicznej dla polskich inwestorów, oparty na analizie 18 czynników, takich jak prognozowany i historyczny wzrost PKB, inflacja, powiązania z Unią Europejską i inne. Pod lupę trafiły m.in. Stany Zjednoczone, Chiny, Brazylia, Argentyna, Niemcy, Czechy, Szwecja, Włochy, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Japonia, Katar, Maroko, RPA czy Rwanda.

Polska robi się za ciasna?

– Polskie firmy krzepną kapitałowo, dostrzegają, że krajowy rynek dla wielu z nich staje się zbyt mały, a możliwości finansowania i innych rodzajów wsparcia ich ekspansji są coraz szersze, także dzięki kompleksowej ofercie KUKE, PFR TFI i pozostałych instytucji rozwoju Grupy PFR. Należy docenić też to, że polscy przedsiębiorcy coraz sprawniej poruszają się na międzynarodowej arenie gospodarczej i doświadczeni działaniem w stanie podwyższonej niepewności od początku rynkowych przemian w 1989 r. potrafią wykorzystać trwające od kilku lat zaburzenia na globalnym rynku i lepiej niż inni odnajdują się w tworzącym się nowym ładzie geoekonomicznym – tłumaczą autorzy raportu.

– Zauważalne jest rosnące zainteresowanie nowymi rynkami i wschodzącymi gospodarkami, które oferują potencjał wzrostu oraz dywersyfikację portfela inwestycyjnego – tłumaczył w środę dr Paweł Oleszczuk, dyrektor zespołu ds. sektora publicznego i analiz ekonomicznych PwC Polska.

– Polskie firmy mają ewidentnie coraz większy apetyt na inwestycje zagraniczne. Naszą rolą jest ich ubezpieczanie, choć przyczyniamy się też do tego, żeby do tych inwestycji w ogóle doszło. I nie chodzi tylko o ryzyko komercyjne, bo ono jest przy każdej inwestycji – ubezpieczamy wiele innych rodzajów ryzyka, jak ryzyko polityczne, czyli choćby nacjonalizacja, zakaz wykonywania niektórych działalności czy moratoria płatnicze. Ubezpieczamy nie tylko inwestora, ale i instytucje, które te inwestycje finansują – mówił Janusz Władyczak, prezes zarządu Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych (KUKE).