Wyrok SN nie wywoła rewolucji dywidendowej

Odsetek spółek z GPW dzielących się zyskiem już jest spory. W najbliższych latach może ich być jeszcze więcej

Już ponad sto spółek publicznych zasygnalizowało, że zamierza wypłacić w tym roku dywidendę – wynika z zestawienia PAP. Część z nich to firmy z NewConnect, ale zdecydowana większość jest notowana na rynku głównym.

Kilkanaście dni temu Sąd Najwyższy uznał, że PZU powinno było wypłacić akcjonariuszom dywidendę za 2006 r., jeśli sytuacja firmy była dobra i na przeszkodzie nie stały potrzeby kapitałowe i inwestycyjne spółki. Ten bezprecedensowy wyrok otworzył dyskusję na temat możliwych dalszych scenariuszy w innych spółkach. Jedno jest pewne: presja na zarządy ze strony akcjonariuszy może wzrosnąć. – Upatruję szansy, że spółki, które dobrze prosperują, nie mają potrzeb inwestycyjnych, a jednocześnie dysponują nadwyżkami, będą nieco bardziej otwarte na dzielenie się zyskiem – mówi Piotr Cieślak, wiceprezes Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych.

Pozwy mało popularne

Rewolucji jednak nikt się nie spodziewa. – Myślę, że ten wyrok dużo nie zmieni. Na polskim rynku praktyka pozywania spółek czy ich właścicieli jest dosyć mało popularna, głównie dlatego, że inwestorzy instytucjonalni nie mogą za to płacić z powierzonych funduszy. Dopóki to się nie zmieni, dopóty ochrona inwestorów mniejszościowych będzie raczej iluzoryczna – mówi Marcin Materna, szef działu analiz Millennium DM. Dodaje, że zarządy i właściciele spółek często traktują je jako własne poletko. – Musi dojść do naprawdę dużego nadużycia, żeby można było temu przeciwdziałać. Do tej pory raczej nikt nie został pozwany za zaniedbanie interesów inwestorów mniejszościowych – mówi.

Również Robert Brzoza, strateg rynkowy UniCredit CAIB, uważa, że decyzja w sprawie PZU nie zmieni obrazu polskiego rynku. – Za każdym razem akcjonariusz musiałby uzyskać odpowiedni wyrok sądowy, a zważywszy na to, jak powoli i mało efektywnie działają sądy w Polsce, to wydaje się to mało prawdopodobne. Wydaje się nam, że nie należy tego precedensu przeceniać – mówi.

GPW zbytnio nie odstaje

Jeśli chodzi o skłonność do wypłaty dywidendy wyraźnie widać, że w ostatnich latach coraz więcej notowanych na GPW spółek dzieli się zyskiem.

– Wydaje mi się, że po podliczeniu na szybko dużych spółek, około 70 proc. z nich w Polsce wypłaca dywidendy. W porównaniu z rynkiem amerykańskim to podobna procentowo kwota (dla S&P 500 za rok 2012 to około 80 proc.). Nie można więc powiedzieć, abyśmy odstawali w tym względzie jakoś znacząco od innych krajów – mówi Brzoza. Zwraca uwagę, że strategia wypłaty dywidendy przez spółki jest pochodną możliwości i okazji inwestycyjnych, kosztu alternatywnego kapitału oraz reżimu podatkowego. Stąd też trudno jest porównywać poszczególne kraje.

– Na przykład na rynku amerykańskim po roku 1997 liczba spółek wypłacających dywidendy zmniejszyła się prawdopodobnie na skutek wprowadzenia niekorzystnego opodatkowania dywidend względem zysków kapitałowych. Od roku 2003 liczba ta ponownie wzrosła (po tym jak w 2003 roku wprowadzono porównywalne stawki opodatkowania). Od 2013 r. stopa opodatkowania dywidend znowu wzrośnie ponad stopę opodatkowania zysków kapitałowych, więc w związku z tym zapewne skłonność spółek do wypłaty dywidend spadnie – mówi.

MSP sięga po miliardy

Inwestorzy, którzy liczą na wysokie dywidendy od spółek z GPW, w tym roku się nie zawiodą. Wyjątkiem jest oczywiście Telekomunikacja Polska, która dwa razy obniżała dywidendę. Większość pozostałych blue chips wypłaci akcjonariuszom spore kwoty. Tradycyjnie w największych spółkach ostatni głos będzie miał Skarb Państwa. Łącznie chce pozyskać z dywidend w tym roku 5 mld zł, ale już pojawiają się sygnały, że to plan minimum.

Zdaniem analityków MSP może sięgnąć po wyższe dywidendy, niż proponują zarządy takich firm, jak KGHM, PGNiG czy PGE. Skarb w tej sprawie na razie wypowiada się ostrożnie. – Każdorazowo w procesie decyzyjnym o poborze dywidendy resort kieruje się przesłankami, takimi jak np. plany inwestycyjne wynikające z realizacji długookresowej strategii. Na bieżąco przeprowadzane są analizy, uwzględniające powyższe założenia. MSP chciałoby także skonfrontować wewnętrzne analizy z rekomendacjami organów spółek. Ministerstwo nie ma zwyczaju także publikować informacji o charakterze potencjalnie cenotwórczym – mówi Katarzyna Kozłowska z biura prasowego MSP.

Tymczasem UniCredit szacuje, że tegoroczna prognozowana stopa dywidendy dla firm z WIG20 może wynieść 5,6 proc. Byłaby zatem znacząco wyższa od stopy dywidendy dla indeksu MSCI na rynkach wschodzących (2,7 proc. za rok 2012). – Główną przyczyną takiego stanu rzeczy jest struktura naszego indeksu, czyli dominacja byłych spółek państwowych oraz dużych banków. To dwie kategorie spółek, które zwyczajowo wypłacają wyższe od przeciętnych dywidendy, natomiast dodatkowo w przypadku spółek, gdzie w akcjonariacie jest Skarb Państwa, występuje presja zwiększenia wypłaty dywidendy ze względu na potrzeby budżetowe – mówi Brzoza.

Niekoniecznie dywidenda

Z kolei Materna zwraca uwagę na jeszcze jedną kwestię, dotyczącą rozproszenia akcjonariatu. Gros spółek, w których dominującą pozycję ma inwestor strategiczny bądź osoba fizyczna, nie wypłaca dywidend. – Często nie ma tam chęci do dzielenia się zyskiem z akcjonariuszami, a zarząd ze swoją rekomendacją wykonuje tylko polecenia właściciela. Brak dywidendy np. w USA, gdzie akcjonariat jest rozproszony, mógłby skutkować po prostu odwołaniem zarządu. Tymczasem u nas niebezpieczeństwa takiego nie ma – mówi Materna. Dodaje, że pozostawienie pieniędzy w firmie wzmacnia bilans spółki matki, a tam, gdzie głównym właścicielem jest osoba fizyczna, właściciel ma inne możliwości „wyciągnięcia" zysku (np. w postaci pensji dla zarządu, umów ze spółkami powiązanymi z zarządem itp.).

[email protected]