Czasu na reformę jest niewiele, a niewiadomych wciąż dużo

Idea zmian funkcjonowania rynku usług audytorskich jest słuszna, jednak diabeł tkwi w szczegółach – podkreślają przedstawiciele największych firm z branży. Resort finansów uspokaja.

W czerwcu przyszłego roku Polska musi implementować unijne rozporządzenie i dyrektywę przyjęte w czerwcu 2014 r., dotyczące reformy rynku usług audytorskich. Czasu pozostało naprawdę niewiele, tymczasem nadal nie wiadomo, w jakim kierunku pójdą zmiany na polskim podwórku. Uczestnicy debaty zorganizowanej przez „Rzeczpospolitą" i „Parkiet" zgodzili się, że zmiany są potrzebne, ponieważ mają na celu poprawę jakości i przejrzystości usług audytorskich, zwiększenie zaufania do pracy biegłych rewidentów oraz ich niezależności od badanych podmiotów. Jednak diabeł tkwi w szczegółach – to fraza, która padała podczas dyskusji często.

Ministerstwo pracuje...

Implementację przepisów unijnych na polskim gruncie przygotowuje Ministerstwo Finansów. Wiceminister Izabela Leszczyna podkreśliła podczas ceremonii rozdania nagród dla najlepszych audytorów, że przy projektowaniu zmian legislacyjnych dotyczących implementacji przepisów unijnych z zakresu tzw. pakietu audytowego najistotniejsze jest zapewnienie bezpieczeństwa w obrocie gospodarczym.

Szkopuł w tym, że rozporządzenie i dyrektywa przyjęte przez Komisję Europejską mają częściowo charakter kierunkowy – państwa członkowskie mają dużą samodzielność w zakresie wdrażania niektórych konkretnych rozwiązań. Opcji do wyboru jest ok. 50. Niewykluczone, że zmian będzie wymagać nie tylko ustawa o biegłych rewidentach, ale także inne akty prawne, jak ustawa o rachunkowości, o ochronie konkurencji i konsumentów czy kodeks spółek handlowych. Joanna Dadacz, dyrektor departamentu rachunkowości w Ministerstwie Finansów oraz członek Komisji Nadzoru Audytowego, powiedziała, że także w wielu innych państwach etap analiz jeszcze się nie zakończył. – Jesteśmy w przeddzień podjęcia decyzji, jak będzie wyglądać proponowana implementacja przepisów unijnych w Polsce – zapewniła. Resort przeprowadził już szerokie prekonsultacje dotyczące nowelizacji ustawy o biegłych rewidentach, natomiast po przedstawieniu propozycji zmian legislacyjnych odbędą się konsultacje społeczne.

...branża czeka na konkrety

Przedstawiciele branży audytorskiej zaznaczyli, że przyświecająca reformie idea harmonizacji rynku europejskiego może spalić na panewce z powodu zbyt dużej swobody w zakresie implementacji przepisów pozostawionej poszczególnym państwom. To może utrudnić współpracę audytorów z podmiotami działającymi w kilku krajach.

Branża ma również obawy odnośnie do koncepcji zakazu łączenia usług audytorskich i doradczych dla tego samego przedsiębiorstwa. Z jednej strony ma to wzmocnić niezależność audytora względem badanej firmy. Ale katalog niedozwolonych usług nie powinien być zbyt restrykcyjny. Tu również pojawia się obawa, że przyjęte w poszczególnych krajach UE listy będą niespójne.

Z drugiej strony zakaz wykonywania niektórych usług przez audytorów powinien się przyczynić do poprawienia pozycji rynkowej mniejszych firm audytorskich, które będą miały szansę na rozwój i być może dogonienie „wielkiej czwórki". Szczegółowe głosy dyskutantów prezentujemy poniżej.

[email protected]

Opinia

Mirosław Szmigielski, dyrektor w PwC Polska

Przy implementowaniu prawa unijnego kraje członkowskie mają dużą swobodę i wciąż nie wiemy, w którą stronę pójdą rozwiązania. Jeśli każdy przyjmie odmienne opcje rozwiązań, podmiotom działającym w kilku krajach UE trudno będzie podejmować decyzje o współpracy z audytorem.

Już dziś nasi klienci nas pytają, jak nowe przepisy będą wpływać na ich biznes.

Wydaje się, że przy implementacji w Polsce należy się kierować zasadą maksymalizacji korzyści z nowych przepisów i minimalizowania kosztów i zakłóceń, jakie mogą one spowodować. Jeśli miałyby zostać wprowadzone bardziej restrykcyjne rozwiązania, powinny być dobrze udokumentowane korzyściami, jakie z tego będą płynąć.

Marek Gajdziński, partner w KPMG

W ramach pilotażowego programu wydaliśmy opinię w nowym formacie dla PKN Orlen i Polskiej Grupy Energetycznej. Odzew z rynku, z jakim się spotykamy, jest bardzo pozytywny. Inwestorzy zwracają uwagę, że w miejsce suchej, zerojedynkowej oceny – sprawozdanie spełnia/nie spełnia wymogów – otrzymali oni pogłębioną analizę i użyteczność opinii audytora znacznie wzrosła.

Audyt trochę stał się commodity, towarem, za który klienci nie zawsze są skorzy zapłacić odpowiednią cenę. Cały czas edukujemy klientów, członków rad nadzorczych, że audyt to nie towar, ale przede wszystkim zabezpieczenie akcjonariuszy, którzy uzyskują wiarygodne dane finansowe.

Artur Żwak, partner w EY Polska,

W zamyśle zmiana funkcjonowania rynku miałaby na celu harmonizację rynku europejskiego. Do wyboru regulatorom krajowym pozostawiono jednak zbyt wiele opcji, a trzeba mieć na uwadze, że regulatorzy potrafią być bardziej liberalni lub bardziej restrykcyjni. Zakaz łączenia usługi audytu z niektórymi innymi usługami może doprowadzić do tego, że spółki będą zatrudniać audytorów wyłącznie do przeprowadzenia badania – bez żadnych czynności dodatkowych. To niekoniecznie jest pozytywne, audytor nie może być wtedy w pełni efektywnie wykorzystany. A wykonując dodatkowe usługi, np. z zakresu podatków, audytor uzyskuje dodatkowe źródło wiedzy o badanej firmie.

Raimondo Eggink, członek rad nadzorczych

Zapewnienie niezależności biegłego rewidenta wymaga, by usługi dodatkowe miały niewielką wagę w zestawieniu z usługą audytu. Znam przypadek dużej spółki, w której wartość wynagrodzenia za usługi dodatkowe była trzy razy wyższa od opłaty za audyt. Nie kwestionuję jakości i rzetelności tych usług, ale to stawiało pod znakiem zapytania współpracę. Bo czy to bardziej biegły rewident, analizujący krytycznym okiem firmę, czy bardziej doradca dbający o swoje wynagrodzenie?

Ingerencja regulatora w funkcjonowanie rynku jest uzasadniona. Uważam, że bez narzuconych przepisami standardów rynek sam z siebie nie wypracowałby dobrych praktyk.