Warto być uczciwym wobec fiskusa

Podatkowa transparentność jest już doceniana przez większość dyrektorów finansowych. Dla osiągnięcia takiej przejrzystości przydatne jest opracowanie strategii podatkowej firmy, współpraca z administracja skarbową i przeprowadzanie audytów podatkowych.

Materiał powstał we współpracy z PWC

Z raportu „CFO Tax Survey”, opracowanego przez firmę doradczą PwC wynika, że 59 proc. dyrektorów finansowych opracowało i wdrożyło sformalizowaną strategie podatkową. Wprawdzie posiadanie takiej strategii i jej publikowanie jest prawnym obowiązkiem tylko dla największych firm (o rocznych obrotach powyżej 50 mln euro i grup kapitałowych) , ale bywa to przydatne w zmaganiu się z ryzykami fiskalnymi. Opracowanie takiego planu jest bowiem częścią tzw. dojrzałej funkcji podatkowej. Eksperci PwC definiują to pojęcie jako system klarownych i sprawnie zarządzanych procesów oraz interakcji wewnątrz przedsiębiorstwa dostosowanych do potrzeb organizacji, wychodzący naprzeciw zmianom w przepisach podatkowych i środowisku biznesowym.

Strategia obowiązkowa i dobrowolna

Dlaczego ta „podatkowa dojrzałość” jest tak ważna? Wynika to po części z wymogów prawnych. Otóż realizowana przez polskie władze skarbowe polityka uszczelniania systemu podatkowego polega m. in. na wprowadzaniu wymogów coraz większej przejrzystości rozliczeń biznesu. Chodzi oczywiście o zapewnienie skutecznego poboru podatków.

Szczególne wymogi dotyczą największych firm. Ministerstwo Finansów regularnie publikuje zestawienie wyników podatkowych (tj. przychodów, dochodów i kwot zapłaconego podatku) firm podlegających podatkowi dochodowemu od osób prawnych (CIT). Dane te pochodzą ze zwykłych zeznań podatkowych tych firm, aczkolwiek Ministerstwo Finansów pracuje nad przepisami, które nałożyłyby obowiązek publicznego raportowania rozliczeń CIT. Ma to być wdrożenie europejskiej dyrektywy 2021/2101 z dnia 24 listopada 2021 r. w zakresie ujawniania informacji o podatku dochodowym przez niektóre jednostki i oddziały (tzw. Public CbCR). Poza tym, największe firmy powinny opracować i publikować swoja strategie podatkową.

Z badania PwC, przeprowadzonego wśród dyrektorów finansowych firm różnej wielkości (także tych największych) wynika, że 59 proc. tych dyrektorów wdrożyło taką strategię, formalnie zatwierdzoną przez zarząd. Kolejne 17 proc. badanych firm dopiero pracuje nad przygotowaniem takiej strategii podatkowej, czeka na jej formalne zatwierdzenie lub też posiada strategię podatkową na poziomie grupy. Prawie co czwarta badana firma (24 proc.) deklaruje, że zdecydowało nie wdrażać strategii podatkowej i nie planuje działań w tym zakresie.

Świeże spojrzenie zawsze w cenie

Samo publiczne przyznanie się do swoich wyników podatkowych czy strategii to oczywiście nie wszystko, by zapewnić prawidłową politykę podatkową. Eksperci PwC zwracają uwagę w swoim raporcie także na kwestię wewnętrznej i zewnętrznej weryfikacji prawidłowości rozliczeń. Ponad połowa (55 proc.) firm przyznaje, że posiada u siebie mniej lub bardziej sformalizowany system zarządzania ryzykiem, który obejmuje kwestie podatkowe.

Jednak nic nie zastąpi świeżego spojrzenia eksperta zewnętrznego, zwłaszcza w tak skomplikowanej materii, jaką są podatki. „Niezależna weryfikacja pozwala na identyfikację kwestii, które mogły zostać przeoczone w toku codziennej pracy lub na które nie zwrócono należytej uwagi” – czytamy w raporcie.

Taka weryfikacja jest najbardziej doceniana w sferze CIT i VAT. Aż 38 proc. dyrektorów finansowych przyznaje, że korzysta z zewnętrznych audytów podatkowych każdego roku, kolejne 7 proc. - że raz na 2-3 lata, a 35 proc. – że nieregularnie co kilka lat. W przypadku VAT te wskaźniki wynoszą odpowiednio 17 proc., 7 proc. i 38 proc. Widać zatem, że ponad 2/3 dyrektorów finansowych docenia poddanie się zewnętrznej weryfikacji, przynajmniej w obszarze tych dwóch podatków.

Współpraca zamiast walki

Kwestie podatkowe bywają polem konfrontacji biznesu z władzami, co przejawia się w licznych sporach w sądach administracyjnych. Niemniej jednak, wiele firm docenia „pokojowy” model relacji z fiskusem, w ramach dostępnych form współpracy. Najwięcej spośród badanych, bo 41 proc. korzysta z możliwości wystąpienia o wydanie indywidualnej interpretacji prawa podatkowego.

Inna formę uzyskiwania oficjalnej wykładni przepisów wybierają czasem firmy zobowiązane do rozliczeń tzw. podatku u źródła. To danina płacona od dochodów zagranicznych partnerów np. z licencji, dywidend o odsetek od pożyczek. O wydanie opinii zabezpieczającej władz skarbowych w tym zakresie występuje 21 proc. respondentów.

W przypadku firm działających w dużych międzynarodowych grupach i dokonujących wielu transakcji wewnątrz tych grup istotną kwestią są sprawy cen transferowych. Dla uniknięcia nieporozumień na tle interpretacji tych zagadnień można zawrzeć z administracją skarbową tzw. uprzednie porozumienie cenowe (APA). Na taki krok zdecydowało się 7 proc. badanych przedsiębiorstw.

Eksperci PwC zwracają uwagę na inną, rzadko stosowaną do tej pory form współpracy z administracją skarbową, jaką jest umowa o współdziałaniu. Zapewnia ona – najkrócej mówiąc - większą przewidywalność wydatków związanych z obciążeniami publicznoprawnymi w zamian za transparentność firmy. Ta forma współdziałania jest dostępna dla firm o rocznych obrotach powyżej 50 mln zł. Ministerstwo Finansów przyznaje, ze podpisało dotychczas zaledwie osiem takich porozumień. Nie zawarła go żadna z firm, które wzięły udział w badaniu PwC.

Opinia eksperta

Dorota Bokszczanin, Dyrektorka w PwC Polska, ekspertka w obszarze raportowania i doradztwa podatkowego

Podanie do wiadomości publicznej informacji o realizowanej strategii podatkowej powinno być dobrze przemyślane i poprzedzone analizą procesów podatkowych oraz oceną ryzyka. To przełoży się na budowanie zaufania i relacje z klientami, kontrahentami oraz organami skarbowymi, a także będzie stawiać firmę w dobrym świetle w oczach społeczeństwa i mediów. Niektóre formy ujawniania danych podatkowych są obowiązkowe i wynikają z przepisów prawa. Te rozwiązania legislacyjne sprzyjają przede wszystkim poszerzeniu świadomości podatkowej społeczeństwa. Służą zwróceniu uwagi na to, w jaki sposób największe przedsiębiorstwa realizują swoje zobowiązania wobec obywateli.

Garść statystyk

Jakie działania planuje podjąć twoja firma w najbliższych 2 latach w celu usprawnienia funkcjonowania obszaru podatkowego?

Przegląd procesów podatkowych: 52%

Przygotowanie pisemnych procedur dla procesów podatkowych: 55%

Inwestycje w technologie wspomagające obszar podatkowy: 45%

Inwestycje w personel odpowiadający za obszar podatkowy: 24%

Żadne z powyższych: 21%

Materiał powstał we współpracy z PWC