ESRS-y jeszcze bardziej konkretnie

Już za kilka tygodni około 150 największych spółek giełdowych zacznie zbierać dane do sporządzenia raportu zrównoważonego rozwoju za rok 2024 zgodnego z jednolitymi unijnymi standardami ESRS.

Dużym wsparciem będzie opublikowana właśnie przez EFRAG szczegółowa lista punktów danych niezbędnych do sporządzenia raportów.

Już same ESRS-y są bardzo precyzyjne, zawierają bardzo szczegółowe wymogi ujawnieniowe (DR) i wytyczne dotyczące ich formułowania (AR). Ale opracowanie konkretnego wskaźnika wymaga najczęściej więcej niż jednego rodzaju danych. O ile wymogów ujawnieniowych jest poniżej setki, o tyle tzw. data points – powyżej tysiąca. I właśnie listę tych punktów danych poznaliśmy dzięki publikacji EFRAG.

Otrzymaliśmy do dyspozycji rozbudowany plik Excela, który w 12 arkuszach (osobny arkusz dla każdego ESRS-u z wyjątkiem ESRS 1, który nie zawiera żadnych DR oraz dodatkowy dla bezwzględnie obowiązkowych wymogów ujawnieniowych określonych w ESRS 2) w uporządkowany sposób prezentuje konkretne rodzaje danych wymaganych do realizacji danego wymogu ujawnieniowego. Każdy punkt danych jest zakotwiczony w konkretnym miejscu (który ESRS, który DR, który paragraf tekstu), nazwany (czego dotyczy konkretna dana), określony jako rodzaj danych (opisowe, tabelaryczne, Tak/Nie, możliwość wyboru z predefiniowanego menu czy też liczbowe ze wskazaniem formatu danych), wskazany, czy wymagany jest przez inne regulacje (SFDR) oraz czy ujawnienie jest obowiązkowe, czy dobrowolne.

Takie tabelaryczne ułożenie punktów danych nareszcie pozwala na konkretne podanie statystyk, które dla wygody użytkowników zostały zaprezentowane w Dodatku B. Otóż wszystkich punktów danych będzie 1083, przy czym publikacja 257 jest dobrowolna, zajmiemy się zatem analizą tych 826 obowiązkowych. Spośród nich 177 punktów danych będzie bezwzględnie wymaganych do sporządzenia raportu, a 649 tylko wówczas, jeśli tak wyjdzie z badania istotności. Przy czym należy dodać, że największa część z tych „warunkowych” 649 punktów danych dotyczy obszarów, które w zdecydowanej większości spółek muszą się okazać istotne, bo dotyczą zmian klimatu (179) i pracowników (127).

Należy jednak dodać, że w przypadku spółek zatrudniających poniżej 750 pracowników możliwe będzie przesunięcie o rok (a niekiedy o dwa lata) realizacji niektórych wymogów ujawnieniowych, w związku z czym mniejsze spółki mogą zbierać część danych nieco później – dotyczy to wymogów wynikających ze standardu E4 obejmującego bioróżnorodność (55 punktów danych) oraz wszystkich standardów z grupy S (269 punktów danych). Ponadto niekiedy na liście jest podana przy ujawnieniu dezagregacja, która jest dobrowolna dla spółki, a nie obowiązkowa – EFRAG chciał stworzyć listę maksymalnych ujawnień (obowiązkowych i dobrowolnych wynikających z ESRS), w związku z czym faktyczna liczba ujawnień może być nieco mniejsza.

Bardzo ciekawe jest zestawienie rodzajów danych względem ich formatu – na 826 punktów danych ponad połowa (478) to dane opisowe, 102 stanowią dane „ponadopisowe” (tekst wzbogacony o znaczniki Tak/Nie i możliwość wyboru z menu), a 246 to najbardziej „twarde” dane numeryczne. Przy czym przestrzegałbym przed „miękkim” traktowaniem danych opisowych – wprawdzie będą one trudniejsze do obróbki matematycznej, ale nie należy ich traktować jako esejów na dowolny temat. Jeśli mamy np. wymóg opublikowania planu zielonej transformacji (DR E1-1), to nie chodzi o ogólny opis: „w roku 2030 będziemy prawie bezemisyjni, a w roku 2050 zredukujemy emisje do zera”, tylko trzeba będzie szczegółowo sprawozdać, jakie działania są i będą podejmowane celem realizacji tych deklaracji.

Warto przypomnieć, że jednym z ważnych elementów nowego systemu raportowania czynników zrównoważonego rozwoju będzie możliwość maszynowej analizy danych dzięki ich raportowaniu w języku XBRL, znanym już uczestnikom rynku z raportowania danych finansowych. Wymagać to będzie otagowania każdej danej, aby maszyny wiedziały, że jest to np. procentowy spadek emisji gazów cieplarnianych spółki X za rok Y względem roku Z (DR E1-4). Otagowanie natomiast będzie wymagać uprzedniego opracowania taksonomii jasno wskazującej, jaka dana jak ma być opisana. Należy jednak podkreślić, że opublikowana lista punktów danych nie jest tożsama z przyszłą taksonomią z przyczyn technicznych, choć oczywiście merytorycznie zakres danych będzie taki sam (szczegóły opisane zostały w Dodatku A do komunikatu EFRAG). Konsultacje taksonomii mają być przeprowadzone na początku przyszłego roku i mam nadzieję, że finalną wersję poznamy na tyle wcześnie, że nie utrudni to prac nad tagowaniem raportów za rok 2024.

Na koniec warto dodać, że formalnie jest to projekt listy punktów danych, który będzie jeszcze przedmiotem dalszych prac, w tym publicznych konsultacji. Finalną listę poznamy dopiero na początku przyszłego roku, przy czym nie powinna się ona istotnie różnić od opublikowanego projektu, więc należy przygotowywać się do zbierania danych w oparciu o ten dokument. Spółki, które mają przeprowadzone badanie istotności mogą już rozpocząć bardzo konkretne prace całościowe, a te, które badania jeszcze nie zakończyły, mogą opracowywać procedury na początek dla 177 punktów danych.