E-handel w obliczu wyzwań

Przedsiębiorca, który nie dostosuje standardowych wzorów umów lub innej dokumentacji umów sprzedaży do nowych przepisów i pozostawi uprawnienia z tytułu rękojmi i gwarancji w dotychczasowym brzmieniu, może zostać uznany za wprowadzającego konsumenta w błąd.

Pod koniec czerwca do Sejmu trafił rządowy projekt zmieniający ustawę o prawach konsumenta i niektórych innych ustaw, wynikający z konieczności przystosowania przepisów prawa krajowego do dwóch prokonsumenckich unijnych dyrektyw, istotnych dla sektora e-handlu. Są to:

dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/770 z 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych;

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylająca dyrektywę 1999/44/WE.

Rządowy projekt uzupełnia ustawę o prawach konsumenta o brakujące definicje, precyzuje zakres regulacji oraz wskazuje obszar zastosowania dyrektyw.

Według nowych przepisów przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową, jeżeli konsument nie został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha towaru odbiega od wymogów zgodności z umową, oraz wyraźnie i odrębnie nie zaakceptował braku konkretnej cechy towaru. W określonych okolicznościach przedsiębiorca ponosi dodatkowo odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową wynikający z niewłaściwego zamontowania towaru.

Przepisy regulują odpowiedzialność przedsiębiorcy za brak zgodności towaru z umową – istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od tej chwili, chyba że termin przydatności towaru do użycia, określony np. przez przedsiębiorcę, jest dłuższy.

W odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi, przedsiębiorca odpowiada za brak ich zgodności z umową, który wystąpił w czasie, w którym zgodnie z umową miały być dostarczane. Czas ten nie może być krótszy niż dwa lata od dostarczenia towaru z elementami cyfrowymi.

Jeżeli towar jest niezgodny z umową, konsument może żądać jego naprawy lub wymiany. Przedsiębiorca może dokonać wymiany, gdy konsument żąda naprawy, lub dokonać naprawy, gdy konsument żąda wymiany, jeżeli doprowadzenie do zgodności towaru z umową w sposób wybrany przez konsumenta jest niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów dla przedsiębiorcy.

Dodatkowo na określonych warunkach konsument może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy.

W nowych przepisach uregulowano również takie kwestie, jak koszty dochodzenia praw konsumenta (zakres, terminy, sposób zwrotu ceny) oraz ograniczenia prawa do odstąpienia od umowy.

W art. 43h ustawodawca określił sposób wykonania zobowiązania do dostarczenia treści lub usługi cyfrowej oraz przysługujące konsumentowi prawa w razie jego niewykonania.

Przedsiębiorca dostarcza konsumentowi treść lub usługę cyfrową niezwłocznie po zawarciu umowy, chyba że strony postanowiły inaczej. Nowe przepisy określają również, kiedy treść lub usługę cyfrową uważa się za dostarczoną.

Konsument może odstąpić od umowy bez wzywania do dostarczenia treści lub usługi cyfrowej jedynie w określonych okolicznościach (np. przedsiębiorca oświadczył lub z okoliczności wyraźnie wynika, że nie dostarczy treści lub usługi cyfrowej).

Nowo dodane art. 43i–43m regulują zgodność treści lub usług cyfrowych z umową oraz odpowiedzialność przedsiębiorcy w przypadku jej braku. Art. 42i nakłada obowiązek zachowania subiektywnej i obiektywnej zgodności z umową.

Przedsiębiorca będzie zobowiązany do informowania konsumenta o aktualizacjach, w tym dotyczących zabezpieczeń, niezbędnych do zachowania zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową oraz dostarczania tych aktualizacji konsumentowi przez odpowiedni czas. Niezainstalowanie przez konsumenta aktualizacji z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy może stanowić podstawę do wyłączenia jego odpowiedzialności.

Dodatkowo przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności, jeżeli konsument najpóźniej w chwili zawarcia umowy został wyraźnie poinformowany, że konkretna cecha treści lub usługi cyfrowej odbiega od wymogów zgodności z umową oraz wyraźnie i odrębnie zaakceptował brak tej konkretnej cechy.

W art. 43j pkt 1 i pkt 3 określono ograniczenia czasowe ponoszonej przez przedsiębiorcę odpowiedzialności za niezgodność z umową treści lub usług cyfrowych dostarczanych jednorazowo, w częściach lub w sposób ciągły, a także okoliczności, w których nie ma zastosowania domniemanie odpowiedzialności przedsiębiorcy (art. 43j pkt 5). Przykładowo przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za treści lub usługi cyfrowe dostarczane jednorazowo lub w częściach przez dwa lata od daty dostarczenia.

W myśl art. 43k konsument może żądać doprowadzenia treści lub usług cyfrowych do zgodności z umową. Przedsiębiorca może odmówić jedynie, jeżeli byłoby to niemożliwe albo wymagałoby nadmiernych kosztów.