FinTechy mogą stać się katalizatorem zasad ESG w polskim sektorze finansowym

Dzięki swojej elastyczności i innowacyjności firmy FinTech mogą przyczynić się do szybszego upowszechniania się reguł ESG w codziennym życiu.

ESG, czyli ochrona środowiska naturalnego, odpowiedzialność społeczna i ład korporacyjny weszły w ostatnich latach do głównego nurtu dyskusji, zajmując rosnącą część uwagi mediów, komentatorów oraz decydentów politycznych. Oprócz dotychczasowych miękkich zaleceń jak Cele Zrównoważonego Rozwoju z 2015 r., w gospodarkach państw członkowskich zaczęły się bowiem pojawiać konkretne ramy prawne w wyniku przyjęcia przez Parlament Europejski Taksonomii UE w 2020 r. W związku z rosnącą potrzebą uwzględniania reguł zrównoważonego rozwoju w życiu społecznym i działalności gospodarczej coraz więcej branż stara się dołożyć swoją cegiełkę do zielonej transformacji – nie inaczej sytuacja wygląda w branży finansowej.

Największe banki świata jak Goldman Sachs, JP Morgan czy Wells Fargo już od kilku lat publikują raporty dotyczące oceny działań finansowanych przez nie przedsiębiorstw w zakresie ESG i sustainability. W Polsce najambitniejszy cel postawił sobie Bank Ochrony Środowiska, który do 2030 r. planuje zaprzestać finansowania przedsiębiorstw z ujemnym bilansem emisji CO2. Jednakże, powszechne wprowadzanie zmian na tak szeroką skalę wymaga czasu – zgodnie z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu, gospodarki państw członkowskich powinny osiągnąć neutralność klimatyczną dopiero w 2050 r. Będzie się to również wiązało z koniecznością poniesienia znacznych nakładów – według Marka Wadowskiego, wiceprezesa ds. finansów Tauron Polska Energia osiągnięcie zeroemisyjności w samym polskim sektorze energetycznym będzie wymagało inwestycji o wartości ok. 180–200 mld euro. Tym samym w nadchodzących latach niezbędna będzie współpraca wszystkich trzech stron; sektora finansowego, rządu oraz Komisji Europejskiej.

Działalność dużych instytucji finansowych dotyczy jednak głównie kwestii związanych z ochroną środowiska i ładem korporacyjnym, podczas gdy odpowiedzialność społeczna poruszana jest przez nie głównie pośrednio. Wynika to zarówno z braku bezpośredniego kontaktu z konsumentami wielu z nich, jak i stanowi echo nadwyrężonego zaufania do sektora finansowego po kryzysie z lat 2007-2009.

Z pomocą w tym zakresie przyjść mogą FinTechy, których znaczenie w polskim sektorze finansowym istotnie wzrosło w ciągu ostatnich kilku lat. Są to firmy łączące rozwiązania finansowe i technologiczne, zazwyczaj z wykorzystaniem kanałów online. Według raportu „mapa polskiego fintechu 2022” obecnie w Polsce funkcjonuje już 299 takich firm, z czego przeszło połowa z nich powstała po 2017 r. Działalność największej części (74) dotyczy głównie obsługi płatności, jednak niektóre zajmują się także zarządzaniem finansami przedsiębiorstw, crowdfundingiem, cyberbezpieczeństwem czy faktoringiem. Wzrost ich znaczenia wynika z kolei bezpośrednio z rosnącej cyfryzacji polskiej gospodarki – według badań Fundacji Polska Bezgotówkowa między 2016 r. 2021 r. udział płatności bezgotówkowych w transakcjach detalicznych wzrósł z 32% do 57% a od 2017 r. do 2023 r. udział e-commerce w handlu detalicznym ma wzrosnąć z 5,3% do okolic 20%.

Choć w skali kraju udział płatności bezgotówkowych w transakcjach detalicznych prawdopodobnie osiągnie niedługo swoje maksimum – jako że według badań Warszawskiego Instytutu Bankowości większość Polaków (53%) docenia możliwość wyboru między płatnościami gotówkowymi i bezgotówkowymi – to wciąż istnieje znaczne pole dla rozwoju FinTechów oferujących usługi innego rodzaju.

Według raportu Fundacji DigitalPoland 52% Polaków uważa, że inwestycje i oszczędności przyczyniające się do realizacji ESG oraz mające pozytywny wpływ na klimat i środowisko powinny przynieść taki sam zwrot lub nawet większy od inwestycji nieuwzględniających realizacji celów ESG – odsetek ten wzrasta aż do 80% w grupie wiekowej 18-34. Jednocześnie, w związku z Taksonomią UE i innymi regulacjami w sektorze finansowym w nadchodzących latach występować będzie rosnąca pula firm spełniających wymogi ESG i niejako „certyfikowanych” przez finansujące je banki. Operując wśród tych firm FinTechy mogłyby tworzyć portfele zielonych akcji, obligacji jak i mieszane, umożliwiając konsumentom wrażliwym na kwestie środowiskowe alokację oszczędności, jednocześnie zapewniając zielonym firmom finansowanie – łącząc tym samym wszystkie trzy sfery ESG.

Inne przykładowe sfery działalności FinTechów mogą obejmować elektroniczne podpisy (przyczyniając się do oszczędności papieru), zarządzanie domowym budżetem (na przykład wskazując na możliwości zmniejszenia zużycia energii), outsourcing procesów IT do chmury (zmniejszając ślad węglowy dzięki ekonomii skali) czy też przeznaczać procent dochodów uzyskanych z reklam na sadzenie drzew.

W ten sposób zrównoważone FinTechy mogą stać się katalizatorem dla zasad ESG w polskim sektorze finansowym, uzupełniając działalność banków i innych dużych instytucji. Upowszechnianie reguł ESG w codziennym życiu będzie bowiem niezbędne, aby podołać ambitnym celom Europejskiego Zielonego Ładu.