Rekordy w PPK, ale wielu Polaków nęci wypłata przed świętami

Nie warto sięgać po pieniądze z PPK doraźnie, choćby dla podreperowania budżetu domowego przed świętami. Tak nie zbudujemy poduszki finansowej na czas emerytury – mówią eksperci. I życzą, by magia świąt nie zepsuła magii procenta składanego.

Z tego artykułu się dowiesz:

• Ilu uczestników było w PPK na koniec października 2025 r. i jaką wartość miały zgromadzone przez nich aktywa?
• W jaki sposób konstrukcja PPK wpływa na solidne stopy zwrotu oraz jakie są różnice w zyskach w zależności od funduszu zdefiniowanej daty?
• Dlaczego eksperci odradzają sięganie po środki z PPK doraźnie, na przykład w okresie przedświątecznym?
• Jakie są konsekwencje wcześniejszego wycofania środków z PPK dla uczestników programu?

Wedle najświeższych oficjalnych danych, na koniec października łączna wartość aktywów netto zgromadzonych w Pracowniczych Planach Kapitałowych osiągnęła 42,60 mld zł. Oznacza to rekordowy miesięczny wzrost o 1,78 mld zł. Te same dane wskazują, że z PPK aktywnie korzystało 4,04 mln osób. Tylko w październiku do programu dołączyło 39,7 tys. osób. Łączna partycypacja sięgnęła 55,89 proc., a w największych firmach, które zatrudniają ponad 1000 osób, aż 82,86 proc. Trzeba jednak pamiętać, że dane na temat partycypacji dotyczą tylko tych firm, które uruchomiły u siebie PPK, a nie wszystkich pracowników uprawnionych do udziału w tym programie, których liczbę szacowano na 11,5 mln.

Wzrostowi PPK sprzyja oczywiście sytuacja na rynkach finansowych, bo pieniądze lokowane w tym programie inwestowane są m.in. w akcje. Ale pomaga też oczywiście konstrukcja programu, w którym do oszczędności uczestnika programu dokładają się jego pracodawca i państwo. Wszystko to przekłada się na bardzo solidne stopy zwrotu z inwestycji w PPK. Według najnowszych wyliczeń PFR Portal PPK, który jest oficjalnym źródłem wiedzy na temat tego programu, na koniec października 2025 r. zysk przykładowego uczestnika tego programu oszczędzającego w nim od grudnia 2019 r. i zarabiającego 5300 zł do końca 2023 r. oraz 7000 zł miesięcznie od początku 2024 r., sięgnął – w zależności od rodzaju funduszu zdefiniowanej daty – od 138 do nawet 198 proc. (najwyższy średni zysk osiągnęły FDZ z datą 2050, 2055 i 2060). W praktyce oznacza to, że na jego rachunku znajduje się dziś o 11 380 zł do 16 420 zł więcej, niż sam wpłacił do programu.

– To ciągle jeszcze nie są pieniądze, które znacząco podbiją wysokość naszych emerytur, ale pamiętajmy, że jest to program długoterminowego oszczędzania, a od jego uruchomienia minęło zaledwie sześć lat. Na prawdziwe efekty trzeba więc jeszcze poczekać – mówią nam eksperci.

I stanowczo odradzają wcześniejsze wypłaty pieniędzy z PPK, choć program daje taką możliwość i co, jak twierdzą niektóre media, może przynieść krótkoterminowo niewielką korzyść istotną na przykład w okresie przedświątecznym.

Foto: Tomasz Sitarski

Zakupy przed świętami na kredyt czy z wypłaty? Lepiej nie PPK

– Czas przed świętami to pora wzmożonych zakupów, dodatkowo stymulowanych reklamami i promocjami. Często wydajemy wówczas więcej niż planowaliśmy, mimo że wydaje nam się, że jesteśmy odporni na działania marketingowe. Chciałabym przestrzec jednak przed wykorzystywaniem oszczędności w Pracowniczych Planach Kapitałowych i dokonywaniem zwrotów na bieżące potrzeby – mówi „Rzeczpospolitej” Marta Damm-Świerkocka, członkini zarządu PFR Portal PPK, spółki odpowiedzialnej za upowszechnianie programu.

I tłumaczy, że PPK to program oszczędzania długoterminowego, który ma pozwolić utrzymać odpowiedni standard życia na emeryturze, dlatego wcześniejsza wypłata środków na dowolny cel oznacza utratę części z nich. – Przepadną wszystkie dopłaty państwa, a 30 proc. wpłat pracodawcy zostanie przekazane do ZUS, jako składka emerytalna uczestnika programu. Dodatkowo od zysków kapitałowych zostanie także naliczony 19-procentowy tzw. podatek Belki – wylicza Marta Damm-Świerkocka.

Jej zdaniem warto zatem poważnie się zastanowić i policzyć, czy – jeśli już mamy taką potrzebę – kredyt konsumpcyjny nie byłby w tym przypadku bardziej opłacalny. Tym bardziej, że nie ma możliwości zwrotu z PPK tylko części kwoty, a więc uczestnik programu musi wyzerować wszystkie swoje oszczędności.

– Celem takiego produktu jak Pracownicze Plany Kapitałowe jest długoterminowe oszczędzanie. Doraźne wsparcie budżetu domowego, nawet w tak ważnym momencie jak okres przedświąteczny, nie jest więc dobrym pomysłem, bo niweczy ono długoterminowy cel gromadzenia środków w ramach PPK – ocenia dr Marcin Wojewódka, prezes Instytutu Emerytalnego. Jego zdaniem, jeśli ktoś potrzebuje środków na doraźne cele, to powinien gromadzić oszczędności oddzielnie, np. kupując jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych przez okres kilku czy kilkunastu miesięcy przed datą planowanego ich wydatkowania. – Pożyczka, szczególnie tuż przed Świętami, może być stosunkowo drogim produktem – zauważa szef Instytutu Emerytalnego. 

Jeśli alternatywą jest wzięcie kredytu bankowego na 16-20 proc. na prezenty, to pomysł z wypłatą pieniędzy z PPK może nie jest najgorszy, tym bardziej, że kredyt może zamienić się w bardziej trwałe zobowiązanie niż się na początku wydaje – mówi z kolei Marcin Materna, CFA, doradca inwestycyjny, dyrektor departamentu analiz w Millennium Domu Maklerskim. – Generalnie nie polecam jednak wycofywania środków z PPK – dodaje zaraz.

Jego zdaniem oczywiście, jeśli ktoś od początku traktuje pieniądze gromadzone w tym programie jako dodatkowe źródło dochodu raz na jakiś czas, to tego podejścia raczej nie zmieni. – Pytanie, czy wycofać środki z PPK jest pytaniem o to, czy priorytetem jest oszczędzanie na emeryturę czy raczej bieżąca konsumpcja. I od odpowiedzi na to pytanie zależy ocena, czy wycofanie środków z PPK ma dla danej osoby sens czy nie – mówi Marcin Materna.

Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy HRK Payroll, przekonuje, że PPK potrzebują spokoju, a środki, które są gromadzone w tym programie zasadniczo są przeznaczone na okres po osiągnięciu 60. roku życia. – Dokonywanie wcześniejszej wypłaty to oczywiście jedno z rozwiązań przewidzianych w ustawie o PPK, ale nie warto z niego korzystać, wiąże się bowiem z potrąceniami – uważa Oskar Sobolewski.

Jego zdaniem do Pracowniczych Planów Kapitałowych warto podchodzić długoterminowo i nie wycofywać z nich pieniędzy w doraźnych sytuacjach, chyba że mówimy np. o wypłacie środków w ramach poważnego zachorowania, co jest szczególną sytuacją, która została przewidziana w ustawie o PPK. W tym przypadku nie ma przy tym żadnych potrąceń i utraty korzyści wynikających z programu. Ekspert zwraca uwagę, że z drugiej strony, dzięki temu, że w przepisach przewidziano także możliwość wycofania środków w dowolnej chwili, tu już z potrąceniami, część uczestników zdecydowała się na pozostanie w programie. – Trzeba jednak pamiętać, że decydując się na taki zwrot nie budujemy oszczędności na przyszłość – mówi Oskar Sobolewski. – W związku z tym warto przed świętami, ale nie tylko wtedy, zrobić sobie długoterminowy prezent i nie dokonywać zwrotu z PPK – dodaje. 

Foto: Paweł Krupecki

PPK to coś więcej niż kapitał

Marta Damm-Świerkocka przekonuje na koniec, że Pracownicze Plany Kapitałowe to coś więcej niż zgromadzony kapitał. – To poduszka finansowa, która daje poczucie bezpieczeństwa i chroni nas w razie nieprzewidzianych zdarzeń. To także, poprzez pełne dziedziczenie środków, zabezpieczenie naszych dzieci. To niezależność finansowa i komfort życia na emeryturze – wylicza członkini zarządu PFR Portal PPK. – Jeśli przerwiemy oszczędzanie w PPK, magia procentu składanego nie zadziała, a właśnie tej magii potrzebujemy, by efektywnie pomnażać nasze pieniądze. Warto w przedświątecznej gorączce do spraw finansów podchodzić z chłodną głową – przekonuje.