Społeczna odpowiedzialność: nowy rozdział praktyki biznesowej

Nowa rzeczywistość z globalnymi problemami społecznymi, środowiskowymi i ekonomicznymi wymaga od spółek rewizji podejścia do działalności i przyjęcia odpowiedzialności nie tylko wobec pracowników i akcjonariuszy, ale również wobec społeczeństwa i środowiska

Zaufanie do CEO największych firm w rozwiniętych gospodarkach spadło o 12 proc., co stanowi największy spadek w historii barometru zaufania; w Wielkiej Brytanii, Japonii, Niemczech, Francji czy Hiszpanii zaufanie do firm spadło nawet o 20 proc. Nowa rzeczywistość z globalnymi problemami społecznymi, środowiskowymi i ekonomicznymi wymaga od firm rewizji podejścia do działalności i przyjęcia odpowiedzialności nie tylko wobec pracowników i akcjonariuszy, ale również wobec społeczeństwa i środowiska. Szansą dla nich jest zarządzanie z uwzględnieniem zasad społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR). Przyczynia się ono do zrównoważonego rozwoju i może przynieść wymierne korzyści w postaci łatwiejszego dostępu do kapitału, lepszego wizerunku i skuteczniejszego zarządzania ryzykiem. Aż 96 proc. CEO firm, które przyjęły międzynarodowe zasady odpowiedzialności Global Compact uważa, że odpowiedzialny biznes powinien być w pełni zintegrowany ze strategią i działaniami firmy, a 93 proc. postrzega go jako istotny element w kontekście przyszłych sukcesów zarządzanych przez nich firm.

Czym jest społeczna odpowiedzialność biznesu?

Jakie oferuje szansy?

Jak może wesprzeć spółkę?

Jak można z niej skorzystać?

CSR, czyli corporate social responsibility (z jęz. ang. społeczna odpowiedzialność biznesu) to koncepcja, która przeszła dynamiczny rozwój w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. CSR często łączony jest z etyką biznesu, odwołuje się m.in. do corporate conscience (świadomości korporacyjnej), traktowany bywa jako corporate citizenship (obywatelstwo korporacyjne) jako działalność uwzględniająca czynniki ESG (z jęz. ang. economic, social and governance), czyli kwestie związane ze środowiskiem, społeczeństwem i ładem korporacyjnym, a ostatnio coraz częściej nazywany zrównoważonym biznesem (corporate sustainability). W debacie na temat CSR pojawiły się również takie koncepcje jak tworzenie shared value, czyli „wspólnej wartości" zarówno dla firm, jak i interesariuszy. Mimo to najpopularniejszym terminem pozostaje skrót CSR, który dzisiaj rozwijany jest również jako corporate sustainability and responsibility (zrównoważony i odpowiedzialny biznes), odzwierciedlając tym samym drogę, jaką przeszła koncepcja.

W niniejszej publikacji używane są zamiennie terminy: odpowiedzialny biznes, społeczna odpowiedzialność biznesu, zrównoważony biznes, zrównoważony i odpowiedzialny biznes oraz skrót CSR.

POSTĘPOWANIE DOBROWOLNE

CZY OBOWIĄZKOWE?

CSR jako podejście do zarządzania zyskuje coraz większą popularność wśród kadry menedżerskiej na całym świecie. W Polsce koncepcja ta „cieszy się rosnącym zainteresowaniem kadry menedżerskiej, instytucji otoczenia biznesu, inwestorów oraz administracji państwowej, stopniowo stając się wyznacznikiem ładu korporacyjnego oraz priorytetem w budowaniu kompleksowej strategii rozwoju firmy. Niemniej, choć praktyka CSR szybko się rozwija, na polskim gruncie jest to idea stosunkowo nowa.

Opracowana przez CSRinfo Analiza instytucjonalnych modeli promocji CSR w wybranych krajach pokazuje, że CSR coraz częściej staje się przedmiotem większej aktywności rządowej. Przykładem są państwowe strategie CSR w Belgii, Danii, Holandii czy Kanadzie, które tworzą ramy działań dla biznesu lub nowe wymogi prawne jak obowiązkowe raportowanie CSR wprowadzone w Danii, Szwecji czy Hiszpanii. W Polsce w 2009 roku rząd aktywnie włączył się w promocję CSR, powołując Zespół ds. Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw, który w drodze dialogu biznesu i interesariuszy z otoczenia biznesu kreuje ramy instytucjonalne dla rozwoju CSR w Polsce.

Na poziomie unijnym nie ma jednolitych regulacji dla wszystkich państw Unii Europejskiej. Niemniej Komisja Europejska (KE) od chwili wydania Zielonej Księgi CSR w 2001 roku wspiera CSR i włącza do strategii unijnych. W komunikacie z 25?października 2011 r. KE rekomenduje strategiczne podejście do CSR i podkreśla jego rolę w realizacji strategii Europa 2020, ukierunkowanej na osiągnięcie inteligentnego i zrównoważonego wzrostu

Szanse i ryzyko wdrażania CSR

Dla wielu przedsiębiorstw CSR zaczyna się od korporacyjnej filantropii. Firmy przyjmują rolę mecenasów kultury, sponsorują wydarzenia sportowe czy też poprzez drobne inwestycje angażują się w życie lokalnych społeczności. Takie działania przynoszą firmie szybkie korzyści reputacyjne, jednak dla pełnego wykorzystania potencjału CSR konieczne jest połączenie ich z szerszymi celami strategicznymi w kontekście zarządzania całą firmą. Dlatego, jak podaje opublikowany w 2011 roku raport „More than just giving", coraz więcej brytyjskich firm odchodzi od modelu CSR opartego na korporacyjnej filantropii na rzecz strategicznego zarządzania odpowiedzialnością i powiązaniem jej z ich główną działalnością biznesową.

Strategiczne podejście do CSR zapewnia powiązanie celów CSR z długoterminowymi celami biznesowymi przedsiębiorstwa i wsparcie ogólnej strategii rozwoju przedsiębiorstwa. Pozwala ono organizacji na zarządzanie odpowiedzialnością we wszystkich obszarach, nie tylko społecznych, ale związanych z klientami czy wpływem na środowisko.

Artykuł pochodzi z przewodnika „Jak zyskać na odpowiedzialności? CSR w strategiach spółek giełdowych" Przewodnik przygotowany został przez CSRinfo. Partnerami publikacji są Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych, Enea i GPW.

Koncepcja odpowiedzialnego biznesu w pigułce

CSR to odpowiedzialność organizacji za skutki i wpływ jej decyzji i działań na społeczeństwo i środowisko poprzez transparentne i etyczne zachowanie, które:

Zrównoważony rozwój

Zrównoważony rozwój to koncepcja, w myśl której obecne pokolenia zaspokajają swoje potrzeby bez umniejszania szans zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń. Dzisiaj stanowi podstawę unijnej strategii gospodarczej, jak i punkt wyjścia wielu strategii biznesowych. Wysiłki na rzecz zrównoważonego rozwoju tworzą zagrożenia dla wielu branż, szczególnie surowcowych, ale z drugiej strony generują liczne szanse na nowe usługi, produkty, na efektywne korzystanie z zasobów naturalnych. Dążenie do zrównoważonego rozwoju wymaga od firmy zmiany w podejściu do działalności; kompleksowym rozwiązaniem jest włączenie CSR do strategii firmy.

Skutki i wpływ decyzji i działań

Każda firma działa w określonym środowisku, a jej decyzje są istotne dla osób i organizacji, na które ma ona bezpośredni i pośredni wpływ. Podstawową zasadą odpowiedzialności jest uwzględnienie tego wpływu w całej działalności firmy, dlatego też rośnie zainteresowanie tematem efektywnego i odpowiedzialnego zarządzania łańcuchem dostaw. Firmy poszerzają perspektywę mapowania szans i ryzyka i dążą do eliminacji negatywnego wpływu na kwestie społeczne i środowiskowe.

Strategiczne podejście

Strategiczne zarządzanie odpowiedzialnością przedsiębiorstwa pozwala na osiągnięcie długofalowych korzyści. Powiązanie strategii CSR ze strategią biznesową i wyznaczenie długoterminowych celów pozwala ocenić, na ile podjęte działania przynoszą rezultaty, jakie obszary wymagają szczególnej uwagi oraz na ile cele CSR wspierają ogólne cele rozwoju przedsiębiorstwa.

Interesariusz

Odpowiedzialne firmy mapują i priorytetyzują swoich interesariuszy, czyli jednostki i grupy, które mają wpływ na działalność organizacji i jej wyniki i/lub na które organizacja wpływa poprzez swoje działania, decyzje i ich skutki. Przykładowi interesariusze firmy to pracownicy, dostawcy, klienci, społeczność lokalna, administracja publiczna i inne podmioty z otoczenia firmy. Zarządzanie interesariuszami stanowi integralną część odpowiedzialnego zarządzania firmą i jest uznawane za dobrą praktykę menedżerską.

Obszary odpowiedzialnego biznesu

Norma ISO 26000 definiuje siedem obszarów społecznej odpowiedzialności, które odzwierciedlają całokształt działań firmy i strategiczne podejście:

1. Relacje z pracownikami

2. Prawa człowieka

3. Zaangażowanie społeczne i inwestycje społeczne

4. Uczciwe praktyki rynkowe

5. Kwestie konsumenckie

6. Środowisko

7. Ład organizacyjny