Warto przypomnieć o najważniejszych prawach inwestorów i obowiązkach domów maklerskich związanych z rozliczeniem podatkowym.
Obowiązek podatnika
Podatek od dochodów „giełdowych" został w Polsce oparty na zasadzie samoopodatkowania. Oznacza to, że do obliczenia wysokości zobowiązania podatkowego i odprowadzenia kwoty podatku obowiązany jest podatnik (czyli jest on też płatnikiem). Jednakże, aby było to możliwe, podatnik musi dysponować informacjami o wysokości uzyskanych przychodów oraz poniesionych kosztów. Z tego powodu na domy maklerskie nałożono obowiązek sporządzenia i przekazania podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu informacji PIT-8C dotyczącej wysokości dochodu uzyskanego (za pośrednictwem podmiotu sporządzającego informację).
Zawartość PIT-8C
W literaturze podatkowej budzi ciągle kontrowersje kwestia, co może być kosztem uzyskania przychodu z obrotu instrumentami finansowymi. Sporządzając informację PIT-8C domy maklerskie najczęściej uwzględniają jedynie następujące koszty: 1) koszt nabycia papieru wartościowego (cena zakupu, wartość z dnia zamiany), 2) prowizję zapłaconą od transakcji nabycia i prowizję zapłaconą od transakcji zbycia papieru, 3) opłatę za prowadzenie rachunku, 4) koszt konwersji papieru wartościowego, 5) koszt wykonania warrantów i praw pochodnych, 6) koszty przeniesienia papierów wartościowych z rachunku na rachunek, 7) koszty przechowywania papierów wartościowych. Jeżeli dany inwestor nie zgadza się z wyliczeniami domu maklerskiego, może złożyć reklamację. Niestety w przypadku jej nieuwzględnienia pozostaje jedynie dokonanie własnych wyliczeń i uwzględnienie ich w składanym samodzielnie rocznym zeznaniu podatkowym. Podobnie jest w sytuacji, gdy inwestor (podatnik) chce swój dochód pomniejszyć o nieuwzględnione przez dom maklerski koszty uzyskania przychodu. Wówczas stosownych rozliczeń dokonuje wyłącznie w rocznym zeznaniu podatkowym. Z uwagi jednak, iż inne niż wskazane powyżej koszty mogą wzbudzić zastrzeżenia urzędu skarbowego, warto jest przed ich uwzględnieniem w rocznym zeznaniu podatkowym zwrócić się do dyrektora izby skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji.
Ważne terminy
Każdy inwestor giełdowy powinien otrzymać od swojego domu maklerskiego informację PIT-8C w terminie do końca lutego roku następującego po danym roku podatkowym. Bardzo rzadko zdarza się, żeby dom maklerski spóźnił się z przekazaniem inwestorowi informacji PIT-8C. Gdyby jednak taka sytuacja zaistniała, należy jak najszybciej złożyć reklamację. Skrajną sytuacją jest przypadek, gdy dom maklerski nie wystawia w ogóle informacji PIT-8C. Mając na uwadze, że jest to obowiązek wynikający bezpośrednio z art. 39 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w takiej sytuacji oprócz reklamacji można również zawiadomić urząd skarbowy i Komisję Nadzoru Finansowego. Przepis ten jest mocno niedoskonały, gdyż jak podnosi się w literaturze przedmiotu, ustawodawca nie przewidział żadnej sankcji za niewykonanie tego obowiązku. Co więcej, należy zauważyć, że nieotrzymanie informacji PIT-8C nie zwalnia podatnika z obowiązku rozliczenia się terminowo z fiskusem. Niestety, musi wówczas zrobić to samodzielnie.
Zobowiązania podatkowe wynikające z dochodu osiągniętego z obrotu papierami wartościowymi podlegają wykazaniu w zeznaniu rocznym, które podatnik ma obowiązek złożyć do dnia 30 kwietnia roku następnego po roku podatkowym, w którym zostały osiągnięte dochody. Również wpłata należnego podatku powinna nastąpić w tym terminie.
