Akcjonariusze sprzedają w IPO? Zwróć szczególną uwagę na firmę

Spośród 20 spółek, których oferty publiczne w minionych pięciu latach obejmowały tylko sprzedaż istniejących akcji, kursy zaledwie ośmiu są na plusie od debiutu. Rynek w tym samym czasie pokonało tylko siedem firm.

Rynek pierwotny na GPW powoli ożywa: oferty prowadzą już teraz i2 Development, Biuro Inwestycji Kapitałowych i Polski Bank Komórek Macierzystych, a niedługo ma ruszyć pierwsza oferta publiczna XTB. Co ciekawe, w przypadku tych trzech ostatnich firm sprzedawane będą istniejące już akcje (w BIK będą stanowić mniej więcej jedną trzecią oferty, zaś w PBKM i XTB prawdopodobnie całość).

Większość na minusie

Oferty publiczne, kiedy akcje sprzedają tylko dotychczasowi właściciele i nie są emitowane nowe walory, często są postrzegane jako bardziej ryzykowne. Sprawdziliśmy, jak zachowywały się kursy 20 spółek, które w ciągu ostatnich pięciu lat zdecydowały się na przeprowadzenie tego typu oferty (w tym czasie stanowiły 15 proc. wszystkich debiutów).Okazuje się, że większość z tych firm jest na minusie.

Biorąc pod uwagę stopę zwrotu, do teraz (licząc od ceny z IPO) na plusie jest tylko osiem spółek. Średnia stopa zwrotu z akcji analizowanej dwudziestki to 10 proc., ale zdecydowanie podbija ją Polska Grupa Odlewnicza, której akcje podrożały aż o 480 proc.

Miały jednak na to sporo czasu, bo spółka weszła na giełdę w październiku 2011 r. (oferta tej firmy, kontrolowanej przez Tomasza Domogałę, wyniosła 96 mln zł). Na dużym plusie są też akcje LiveChat i AC Autogaz, które podrożały po około 103 proc. (odpowiednio przez dwa i prawie pięć lat). Zyski przyniosły też inwestycje w Alumetal (51 proc.), Private Equity Managers (12 proc.), Skarbiec Holding (9 proc.) i Zamet (7 proc.).

Pozostałe 12 spółek, które w IPO sprzedawały tylko istniejące akcje, jest na minusie. Na największym – sięgającym aż 90 proc. – Solar i JSW.

Ta pierwsza firma to urzeczywistnienie najczarniejszych obaw inwestorów o ofertę, w której właściciele częściowo wychodzą z biznes przez giełdę. Po debiucie ta odzieżowa firma pogrążyła się w problemach, nigdy nawet nie zbliżyła się do prognozowanych w prospekcie emisyjnym wyników, otrzymała karę od KNF i wciąż toczy się postępowanie karne w jej sprawie (oferta była warta 156 mln zł).

Z kolei prywatyzowana (za 5,37 mld zł) w ramach akcjonariatu obywatelskiego JSW po rekordowych wynikach w 2010 r. i latach wysokich cen węgla rozczarowała wynikami po spadku cen tego surowca na światowych rynkach. W przeprowadzeniu restrukturyzacji spółki przeszkadzają związkowcy i Skarb Państwa.Na sporym minusie są też Libet (64 proc.), PKP Cargo (37 proc.), InPost (33 proc.), Energa (22 proc.), PHN (20 proc.).

Porównanie notowań analizowanej dwudziestki (od ceny z oferty do obecnego kursu) z zachowaniem WIG niewiele zmienia. Rynek pokonało zaledwie siedem spółek. Kurs akcji Polskiej Grupy Odlewniczej wzrósł aż o 460 pkt proc. ponad WIG, w przypadku LiveChat było to 110 pkt proc., a Alumetalu i AC odpowiednio 79 pkt proc. i 58 pkt proc. Wyraźnie rynek pokonały również Polwax (30 pkt proc.), PEM (25 pkt proc.) i Skarbiec (19 pkt proc.).

Notowania pozostałych 13 spółek zachowywały się gorzej niż rynek. Najgorzej znowu wypadły Solar i JSW. Rozczarowały też ZE PAK, Libet i PKP Cargo.

Niewiele lepszych od WIG

Jeśli weźmiemy pod uwagę zachowanie kursu w ciągu sześciu miesięcy od IPO (cały czas liczymy zmianę kursu od ceny z oferty), to sytuacja nieznacznie się poprawia. Na plusie i minusie jest równo po dziesięć spółek (złośliwie można by stwierdzić, że w tak krótkim okresie kursy niektórych zwyczajnie nie zdążyły jeszcze porządnie spaść).

Najlepiej poradziła sobie znowu Polska Grupa Odlewnicza (po sześciu miesiącach od IPO kurs urósł o 77 proc.), Skarbiec (39 proc.), Alumetal (25 proc.), Polwax (21 proc.). Jednym z przykładów spółki, której kurs akcji na początku zachowywał się dobrze, ale później zanurkował, jest PKP Cargo (+15 proc. w pół roku). Podobnie rzecz się ma w przypadku Energi (+13 proc. po połowie roku od debiutu).

Po drugiej stronie skali znajdują się znani maruderzy – JSW i Solar (spadek odpowiednio o 40 proc. i 35 proc. po półroczu), a także InPost i Libet (po 32 proc. i 26 proc.).

W porównaniu z zachowaniem WIG pół roku po debiucie lepiej zachowywało się tylko sześć spółek z analizowanej dwudziestki. Obok PGO, której kurs akcji w tym czasie pokonał rynek o 75 pkt proc., dobrze poradziły sobie też takie firmy, jak Skarbiec, Alumetal i PEM z Polwaxem. Zdecydowanie gorzej radziły sobie Solar, InPost, AC, JSW i AAT Holding.

[email protected]

Opinie

Tomasz Wyłuda, doradca inwestycyjny, ING Securities

W przypadku emisji nowych akcji sygnał dla inwestorów jest czytelny: spółka się rozwija i potrzebuje kapitału. Ale jeżeli akcjonariusz decyduje się wyjść z inwestycji poprzez IPO, najczęściej kieruje się dwoma motywami: chce zdywersyfikować portfel (spółka wprowadzana to główne aktywo inwestora – np. gdy jest firmą rodzinną) lub uważa, że potencjał rozwoju spółki już się wyczerpał i należy się pozbyć akcji. W pierwszym przypadku powinniśmy zwrócić uwagę na to, w jakim stopniu właściciel chce się pozbyć akcji – czy pozostawi znaczny pakiet. Gdy mamy do czynienia z tą drugą sytuacją, wcale to nie musi oznaczać, że inwestycja jest zła – przykładowo spółka może przekształcić się w dojną krowę – tak jak np. Polwax. Kluczem jest zrozumienie motywów i analiza inwestycji samej w sobie. Przy analizie takich firm inwestorzy powinni zwrócić uwagę głównie na udział akcji oferowanych w ogóle akcji i jakie są motywy wyjścia akcjonariusza ze spółki. Ponadto standardowo, jak przy wszystkich inwestycjach, należy dokonać analizy sytuacji finansowej spółki: wycena, porównanie do konkurentów, kto jest oferującym, czy fundusze inwestycyjne są zainteresowane oraz ogólna sytuacja na giełdzie. Lock-upy mają znaczenie z trzech powodów: zapewniają akcjonariuszy, że sprzedający nie spowoduje nadmiernej podaży akcji w krótkim terminie, mobilizują sprzedającego do dalszej pracy nad rozwojem spółki oraz dają częściowe poczucie bezpieczeństwa inwestorom, że inwestorzy nie kupują spółki z trupami w szafie. MR

Adam Łukojć, zarządzający, Skarbiec TFI

Sprzedaż akcji przez dotychczasowych właścicieli zwykle powoduje nieufność inwestorów finansowych. Dotychczasowi inwestorzy najczęściej mają dokładną wiedzę o działalności spółki, czynnikach ryzyka i są w stanie lepiej ocenić jej perspektywy. Nowi inwestorzy nie mają ani takiego dostępu do informacji, ani czasu na analizy. Zarządzający wiedzą, że nie są uprzywilejowani w dostępie do informacji, i są nieufni – ktoś, kto wie więcej, sprzedaje, więc czemu ja mam kupować? Jeśli sprzedawane są akcje nowej emisji, to podejrzenia inwestorów są mniejsze – oznacza to, że spółka potrzebuje pieniędzy na rozwój. W przypadku sprzedaży istniejących akcji inwestorzy instytucjonalni zwykle się zastanawiają: dlaczego dotychczasowy właściciel chce sprzedać nam akcje właśnie teraz? Czy w spółce nie wydarzy się niedługo coś złego? Chyba każdy doświadczony zarządzający dał się kiedyś nabrać, więc jest ostrożny. Niepokój mogą wzbudzać: nagła poprawa wyników niedługo przed IPO, wychodzenie przez dotychczasowych akcjonariuszy z dużej części ich pozycji (jeśli sprzedają małą część swoich akcji, to ryzyko jest mniejsze), prowadzenie innej działalności przez dotychczasowych właścicieli (może chcą nam sprzedać swoją starą spółkę i rozwijać nową, konkurencyjną?), transakcje z podmiotami powiązanymi (dotychczasowi akcjonariusze mogą chcieć sprzedać nam dużą część akcji, a potem, przez transakcje ze spółką, wyprowadzić z niej pieniądze). Przykład Solara pokazuje, że być może nie warto się skusić nawet na ofertę, która wydaje się bardzo tania. MR