Jedno z głównych założeń analizy technicznej mówi, że historia lubi się powtarzać. Na wykresach giełdowych ta powtarzalność objawia się charakterystycznymi kształtami tworzonymi przez linię ceny, zwanymi formacjami. Ich prawidłowa identyfikacja może pomóc w trafnym przewidzeniu przyszłych ruchów kursu. I choć metody inwestycyjne bazujące na formacjach porównywane są przez wielu do wróżenia z fusów, często w fachowych publikacjach można natknąć się na takie terminy jak głowa z ramionami, podwójne szczyty czy trójkąty. Bo z formacjami jest trochę jak z disco polo – niby nikt tej muzyki nie słucha, ale wszyscy nucą ją pod nosem.
Warto zatem zapoznać się z podstawowymi figurami, które zgodnie z teorią zapowiadają (wróżą) zmianę dotychczasowego trendu. Poniżej prezentujemy cztery najbardziej popularne formacje – głowę z ramionami, odwróconą głowę z ramionami, podwójny szczyt i podwójne dno. Przez giełdowych ekspertów figury te uznawane są za jedne z najbardziej pewnych i najczęściej pojawiających się na wykresach. Zenon Komar ostrzegał jednak w „Sztuce spekulacji", że początkujący inwestorzy poszukujący formacji mogą ulec pewnemu złudzeniu. Ponieważ wszystkie formacje mają zygzakowaty kształt, łatwo pomylić się podczas ich identyfikacji. Dlatego istotne jest, by dokładnie przyswoić sobie informacje na temat ich prawidłowego kształtowania i warunków potwierdzających ich wiarygodność – zachowanie wolumenu oraz wybicie. Ponadto, grając pod formacje, zawsze należy ustawiać zlecenia stop loss, które można lokalizować w pobliżu linii wybicia.
Głowa z ramionami
Jest to formacja pojawiająca się u schyłku trendu wzrostowego i zapowiadająca nadchodzące spadki. Tworzą ją trzy lokalne szczyty, czyli lewe ramię, głowa i prawe ramię. Szczyt głowy powinien być najwyższym punktem całej figury. Aby formacja została uznana za wiarygodną, wykres wolumenu również musi tworzyć charakterystyczny kształt. Najwyższe obroty utrzymują się w trakcie tworzenia lewego ramienia. Ponowny wzrost aktywności obserwowany jest przy formowaniu głowy, przy czym obroty powinny być niższe od towarzyszących lewemu ramieniu. Podczas tworzenia prawego ramienia obroty powinny być najniższe. Ponowny wzrost aktywności inwestorów obserwowany jest przy dojściu i przebiciu przez kurs linii szyi (linia łącząca lokalne dołki utworzone przez fale korygujące lewego ramienia oraz głowy). Potencjalny zasięg spadku powinien być równy wysokości głowy mierzonej jako odległość wierzchołka głowy od linii szyi.
Odwrócona głowa z ramionami
Formacja ta pojawia się u schyłku trendu spadkowego i zapowiada nadchodzący ruch wzrostowy. Jest symetrycznym odbiciem formacji głowy i ramion. Tworzą ją zatem trzy lokalne dołki – lewę ramię, głowa i prawe ramię, przy czym dno wyznaczone przez głowę jest najniższym punktem formacji. Tu również bardzo istotne jest prawidłowe zachowanie wolumenu obrotów. Przy formowaniu lewego ramienia obrót powinien być najniższy, sygnalizując słabnący potencjał niedźwiedzi. Jego stopniowy wzrost obserwowany jest podczas formowania głowy, a przy prawym ramieniu aktywność inwestorów powinna być najwyższa. Ostatecznym potwierdzeniem wybicia z formacji i początku nowego trendu są wysokie obroty towarzyszące wybiciu kursu ponad linię szyi (linia łącząca lokalne szczyty utworzone przez fale korygujące lewe ramię i głowę). Potencjalny zasięg ruchu powinien być równy odległości dna formacji od linii szyi.
