Nadciągający ESEF budzi gorące emocje

Sprawozdania finansowe za trwający rok obrotowy emitenci będą musieli sporządzić w nowym formacie. Czy rynek zdąży się przygotować na zmianę?

15 października ruszyły testy raportowania według Jednolitego Europejskiego Formatu Elektronicznego (ang. European Single Electronic Format, ESEF). Potrwają do 29 października. Z rynku płyną głosy, że okres ten jest za krótki.

Audytorzy o zmianach

– Z punktu widzenia audytora ważne jest, by była powszechna dostępność do bramki testowej dla każdej spółki giełdowej. Obecnie nieliczne grupy zakwalifikowały się do testów, nie znamy też kryteriów doboru próby w tym zakresie – mówi Jan Letkiewicz, partner zarządzający Grant Thornton. Dodaje, że znaczna część emitentów zakupiła już odpowiednie oprogramowanie do przygotowania raportów inlineXBRL i jest merytorycznie przygotowana do zmian w raportowaniu. – Niestety, brak możliwości podejścia do testów w tym zakresie powoduje niepewność co do poprawności zakończonych prac – podkreśla.

Audytorzy zgodnie twierdzą, że ESEF jest znaczącą zmianą. Podkreślają, że wymaga on instalacji dedykowanego oprogramowania do wygenerowania plików XBRL/XHTML, dlatego udostępnienie bramki testowej jest bardzo przydane dla spółek, które już zdecydowały się na wdrożenie takiego narzędzia i będą w stanie skorzystać z opcji przetestowania poprawności pliku. – Wiele podmiotów nie podjęło jeszcze decyzji o wyborze narzędzia lub nie zakończyło jego wdrożenia, co może uniemożliwić przetestowanie plików. Informacja zwrotna na temat ewentualnych błędów będzie bardzo przydatna dla dostawców oprogramowania ESEF, gdyż jest to nowy wymóg i doświadczenia w tym zakresie są ograniczone. Patrząc z tej perspektywy, zakończenie testów do końca października ma sens, gdyż daje firmom i dostawcom IT czas na dostosowania narzędzi i procesów do nowych wymagań – uważa z kolei Adam Czechanowski, partner associate z Deloitte. Natomiast Marek Gajdziński, szef działu audytu w KPMG w Polsce, ocenia, że do efektywnego przeprowadzenia transpozycji przepisów UE do sprawozdawczości MSSF niezbędne są też działania o charakterze informacyjno-edukacyjnym. – Na dzisiaj nieznane są jeszcze zmiany prawne, w tym ustawy o rachunkowości i ustawy o biegłych rewidentach, które mają doprecyzować unijne przepisy – podkreśla.

Szansa dla dostawców oprogramowania

Pełne ręce roboty mają firmy IT. Comarch informuje, że rozpoczął przygotowania do zapowiadanych zmian w zakresie ESEF zarówno jako dostawca systemów IT, jak i spółka notowana na giełdzie już w 2017 r.

– Pierwszą wersję aplikacji Comarch ESEF udostępniliśmy w kwietniu. Wtedy też ruszyliśmy z kampanią informacyjną oraz cyklem bezpłatnych szkoleń i webinariów. Widzieliśmy duże zainteresowanie i obecnie z naszego narzędzia korzysta już ponad 30 giełdowych spółek – mówi Paweł Krupa, menedżer systemów Comarch ERP.

Na rynku aktywnie działa też spółka App Trend.

– Firmy informatyczne powinny mieć możliwość dialogu technicznego, zasięgnięcia informacji o liście testów i kryteriach walidacji na bramce. Ta wiedza przyczyni się do lepszego przygotowania warstwy testów po stronie aplikacji. Dłuższy okres testowania przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa rynku kapitałowego, ponieważ emitenci będą przysyłali dobrze przygotowane merytorycznie raporty. Z naszych poprzednich doświadczeń z bramkami ministerialnymi wynika, że jest to cały proces uczenia się dostawców oprogramowania i użytkowników, by wyeliminować potencjalne nieprawidłowości – podkreśla Adam Dobek, zarządzający firmą App Trend.

Z kolei Ewa Matlak, menedżerka z działu rozwiązań regulacyjnych i ryzyka Asseco Poland, podkreśla, że testy umożliwią także lepsze przygotowanie się na raportowanie „produkcyjne". – Dowiemy się, na co zwrócić szczególną uwagę przy obsłudze nowego formatu – mówi.

Legislacja pod lupą

GPW zwraca uwagę na ciekawą kwestię: na forum UE toczy się dyskusja nad przyznaniem państwom członkowskim możliwości rocznego przesunięcia terminu obowiązku raportowania zgodnie

z ESEF. GPW popiera tę propozycję. Jednocześnie uważa, że emitenci, którzy będą gotowi do raportowania na czas, powinni mieć możliwość skorzystania z tej opcji.

Ministerstwo Finansów potwierdza, że w UE prowadzona jest dyskusja związana z terminem stosowania ESEF. –Nie zapadły jeszcze formalne decyzje w tej sprawie – zaznacza resort. Poinformował nas też, że w ministerstwie został przygotowany projekt ustawy zmieniającej ustawę o rachunkowości.

– Celem nowelizacji jest uproszczenie, polegające na ujednoliceniu formatu elektronicznego sprawozdań finansowych składanych przez emitentów do Krajowego Rejestru Sądowego z formatem wymaganym przez przepisy UE dla celów raportu rocznego dla UKNF i inwestorów. W najbliższym czasie planowane jest zgłoszenie projektu ustawy zmieniającej do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów – poinformowało nas biuro prasowe MF.

członek zarządu, GPW

Wdrożenie raportowania według ESEF w spółce giełdowej jest projektem złożonym. Wymaga nie tylko poniesienia istotnych nakładów finansowych na zakup odpowiedniego oprogramowania do raportowania, ale również zbudowania odpowiednich kompetencji w spółce lub zatrudnienia zewnętrznego dostawcy. Wdrożenia ESEF dodatkowo nie ułatwia fakt, że część polskich dostawców oprogramowania w dalszym ciągu pracuje nad rozwojem istotnych funkcjonalności tworzonych przez nich aplikacji do przygotowania sprawozdań w nowym formacie. Gotowe rozwiązania do raportowania według ESEF oferują już dostawcy zagraniczni, aplikacje te są jednak droższe niż rozwiązania firm krajowych. Ze względu na te uwarunkowania problem z przygotowaniem do wdrożenia ESEF mogą mieć w szczególności mniejsze spółki, dla których będzie to relatywnie większe wyzwanie finansowe i organizacyjne. W związku z powyższym w ocenie GPW korzystne dla uczestników rynku i jakości przyszłego raportowania byłyby testy raportowania trwające przez dłuższy okres, np. do początku 2021 r. Do testów mogliby zostać dopuszczeni wszyscy zainteresowani emitenci i dostawcy aplikacji do tworzenia sprawozdań w formacie ESEF oraz audytorzy. Dla wdrożenia ESEF niezbędna jest też nowelizacja ustawy o rachunkowości.

prezes, SEG

ESEF zrewolucjonizuje proces podejmowania decyzji inwestycyjnych na unijnym rynku kapitałowym. Powinni na tym zyskać przede wszystkim inwestorzy zainteresowani małymi spółkami, które obecnie nie mają pokrycia analitycznego, a dzięki możliwości przeprowadzenia takich analiz przez algorytmy spółki te staną się inwestowalne, i to inwestowalne w sposób bezpieczny, tj. w oparciu o gruntowną analizę danych finansowych, a nie opinie innych uczestników rynku. Zmiana formatu raportowania jest jednak nie tylko wyzwaniem merytorycznym (właściwe przypisanie znaczników do poszczególnych danych w sprawozdaniu), ale też technologicznym (konwersja do języka iXBRL), i to częściowo w obszarze poza możliwościami oddziaływania emitenta (kwestia załadowania raportu do systemu ESPI). Dlatego bardzo ważna jest inicjatywa przeprowadzenia testów przez KNF i mam nadzieję, że będą one kontynuowane, tak aby wszyscy chętni mogli sprawdzić prawidłowość generowanych plików, dzięki czemu inwestorzy nie mieliby opóźnień w odbiorze tych informacji.

prezes, IRiP

ESEF ma zapewnić porównywalność i możliwość elektronicznego przetwarzania raportów rocznych w europejskim obszarze sprawozdawczym, co jest szczególnie istotne dla podejmujących decyzje inwestycyjne. Wprowadzenie tego standardu nadzoruje ESMA. Prawidłowość tagowania będą weryfikowali biegli rewidenci. Dlatego niezwykle ważne jest, aby implementacja standardu przebiegała z należytą starannością. Aby tak się stało, należy stworzyć odpowiednie warunki do tego, czyli m.in. zapewnić emitentom możliwość przetestowania zakupionego oprogramowania i właściwego przygotowania raportu w standardzie iXBRL. Trudno uznać, że takie warunki zostaną spełnione, jeśli emitenci będą mieli tylko dwa tygodnie na testy – nie wszyscy będą mogli z nich skorzystać, ponieważ liczba miejsc jest ograniczona. Zmiana dotychczasowego raportowania z formatów PDF na iXBRL to rewolucja i aby uzyskać oczekiwany efekt, warto bardzo dokładnie przeanalizować cały proces, dając wsparcie emitentom tam, gdzie jest to pożądane, ponieważ to oni ponoszą największy ciężar tej zmiany.

rzecznik, KNF

Nie planujemy wydłużenia testów. Jest bardzo duże zainteresowanie spółek. 17 listopada organizujemy webinarium w ramach naszego projektu „Cedur" pt. „ESEF – nowe obowiązki związane ze sprawozdawczością w Jednolitym Europejskim Formacie Raportowania", podczas którego zostaną omówione wyniki testów oraz udzielone odpowiedzi na wszelkie pytania, które się pojawią. Szczegółowe informacje na temat nadchodzących zmian i planowanych testów komunikowaliśmy szeroko już w grudniu 2019 r., prasa branżowa (w tym „Parkiet"), powołując się na nasze odpowiedzi, pisała o tym już w połowie 2019 r. – można więc stwierdzić, że czasu, by się przygotować, było sporo.

prezes, KRBR

O wprowadzeniu ESEF wiadomo od dawna, więc sam wymóg dostosowania się nie powinien być dla firm zaskakujący. Komunikat KNF o planowanych na październik testach został opublikowany w grudniu 2019 r. Samorząd także przygotowywał się i przygotowuje do zmiany. Już kilka miesięcy temu zaproponowaliśmy szkolenia dotyczące sporządzania sprawozdań zgodnie

z taksonomią ESEF. Przed nami kolejny etap, ale czekamy na zmianę przepisów. Do dziś nie ma odpowiedzi na pytanie, czy w przypadku ESEF zastosowanie będzie miał standard KSUA 3000, dotyczący usług atestacyjnych innych niż audyt i przegląd historyczny informacji finansowych. Nie znamy stanowiska regulatora w tej sprawie, wiemy, że MF pracuje nad aktualizacją ustawy o rachunkowości. Sądzimy, że zmieniony zostanie art. 83 ustawy o biegłych rewidentach, który mówi o zawartości sprawozdania biegłego rewidenta.