Trzeci filar znajduje się teraz w punkcie zwrotnym

Jak PPK wpłyną na oszczędności Polaków, a jak na rynek kapitałowy? Co dalej z IKE, IKZE i PPE, które wreszcie zostały zauważone? Jaka przyszłość czeka OFE i zarządzające nimi PTE?

Małgorzata BarsKA prezes NN Investment Partners TFI NN Investment Partners TFI zbiera owoce konsekwentnej strategii komunikacji i sprzedaży – zainteresowanie III filarem wśród klientów tego podmiotu rośnie wykładniczo.

Archiwum

Choć ustawa o pracowniczych planach kapitałowych (PPK) jest już w wykazie prac legislacyjnych, wciąż nie została opublikowana. Mimo to samymi zapowiedziami wprowadzenia powszechnego pracowniczego systemu dobrowolnego oszczędzania na emeryturę (zapis każdego pracownika do PPK ma być automatyczny z możliwością wypisania się) rząd wywołał skokowy wzrost zainteresowania dodatkowymi formami oszczędzania na jesień życia.

Nagle wszyscy myślą o emeryturze

Ewa Małyszko prezes PFR TFI Kierowana przez nią instytucja jest kluczowa w systemie PPK – będzie domyślnym prowadzącym plany kapitałowe dla tych pracodawców, którzy sami nie wybiorą zarządzającego.

Archiwum

– Porównując ostatni kwartał 2017 r. z rokiem poprzednim, w NN Investment Partners TFI widzimy znaczny wzrost sprzedaży produktów emerytalnych. Zainteresowanie klientów skupia się nie tylko na pracowniczych programach emerytalnych (PPE), ale również na indywidualnych kontach emerytalnych i indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Dla dwóch ostatnich produktów przyrost nowych kont był o 42 proc. wyższy niż w listopadzie ubiegłego roku. W przypadku PPE wzrost ten był jeszcze większy – ujawnia Małgorzata Barska, prezes NN Investment Partners TFI.

Jacek Treumann członek zarządu Esaliens TFI Esaliens TFI jest bardzo aktywne na polu dostępnych dziś produktów III filaru – IKE, IKZE i PPE. Zamierza walczyć również o kawałek tortu nowych PPK.

Archiwum

– Zainteresowanie Polaków indywidualnymi formami oszczędzania na emeryturę może dalej rosnąć – uważa Adam Woźny, zarządzający Union Investment TFI. – Coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że w kolejnych latach emerytury wypłacane przez państwo będą malały. Istnieje ryzyko, że w przyszłości otrzymamy z ZUS jedynie minimalną emeryturę. Dlatego sądzę, że w kolejnych latach będzie rosła też liczba IKE i IKZE, które w nagrodę za długoterminowe oszczędzanie dają spore korzyści podatkowe.

Co dalej z IKE, IKZE, PPE?

Jak na ironię zainteresowanie PPE, IKE i IKZE zaczyna wyraźnie rosnąć w chwili, gdy ich znaczenie – przynajmniej teoretycznie – może zacząć spadać. – Zakładając, że do PPK przystąpią miliony pracowników (rząd szacuje, że liczba potencjalnych uczestników wynosi 11,5 mln osób – red.), to właśnie nowe plany staną się głównym produktem oszczędnościowym w celach emerytalnych – stwierdził Paweł Borys, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju, w #PROSTOzPARKIETU, zastrzegając, że w nowym systemie emerytalnym znajdzie się też miejsce dla działających już PPE, a także – potencjalnie – dla IKZE, które mogłyby spełniać funkcję PPK w przypadku mikroprzedsiębiorstw i samozatrudnionych.

Pytanie, czy trzeci filar nie będzie zbyt rozdrobniony – Trzeci filar, o którym trudno mówić „trzeci", bo drugi został rozmontowany, miał być w zamierzeniu twórców reformy ważnym elementem samodzielnego oszczędzania na emeryturę. W praktyce okazał się raczej niechcianym dzieckiem – podkreśla Grzegorz Zalewski, ekspert DM BOŚ.

Adam Woźny zarządzający funduszami Union Investment TFI Przedstawiciel nie tylko jednego z TFI, które mocno stawiają na III filar, ale i grona zawodowych inwestorów, którym leży na sercu przyszłość rynku kapitałowego.

Archiwum

– Sympatia do IKE pojawiła się dopiero kilka lat temu, gdy podniesiono roczny limit inwestycji. Wprowadzenie IKZE trochę rozwodniło znaczenie IKE, ale pokazało, że krótkoterminowa zachęta (odpis wpłat od podatku dochodowego) dla wielu osób stanowi atrakcyjny wabik. Jednocześnie jednak większość pracodawców i pracowników nadal nie wie o korzyściach płynących z PPE, polegających z jednej strony na budowaniu lojalności zespołu, z drugiej na tańszym premiowaniu pracowników (obsługa i finansowanie PPE stanowią koszty przedsiębiorstwa – red.) – wymienia Zalewski. – Podsumowując: lepsze niż takie rozdrobnienie byłoby ustalenie jednolitych, spójnych zasad dotyczących samodzielnego inwestowania na emeryturę, ale nie mam złudzeń, że jest to możliwe – kwituje Zalewski.

Przyszłość rynku kapitałowego zależy od PPK i OFE

Grzegorz Zalewski ekspert DM BOŚ Wydawca i inwestor od lat oszczędzający na indywidualnym koncie emerytalnym w formie rachunku maklerskiego, które nazywa namiastką raju podatkowego w Polsce.

Archiwum

Tłem dla reformy emerytalnej – a w środowiskach zawodowo związanych z rynkiem kapitałowym nawet jej pierwszym planem – jest wpływ PPK na rynek kapitałowy. – Rząd szacuje, że do pracowniczych planów kapitałowych będzie napływało nawet 15–20 mld zł oszczędności rocznie. To niewątpliwie ustabilizuje, a docelowo także umocni polski system emerytalny. A jeśli reforma zakończy się sukcesem, to PPK wypełnią lukę po OFE i przejmą od nich rolę silnika napędowego dla polskiego rynku kapitałowego. Proces ten potrwa jednak nawet kilkanaście lat, ponieważ obecnie OFE zarządzają aktywami o wartości około 180 mld zł – twierdzi Adam Woźny.

Marcin Żółtek prezes PTE PZU Grupa PZU to gracz nr 1 w PPE, a PTE PZU uczestniczy w konsolidacji rynku OFE. Kompetencje zarządzających funduszami emerytalnymi będą w cenie po wprowadzeniu PPK.

Archiwum

Podkreśla przy tym, że dużym atutem PPK w budowaniu długoterminowego kapitału jest niewątpliwie to, że w nowych planach będzie partycypowało państwo. – Każdy pracownik przystępujący do programu dostanie 250 zł opłaty powitalnej i dodatkowych 240 zł co roku w postaci dopłaty od państwa. Ze wstępnych wyliczeń wynika, że zwiększy to wartość aktywów zgromadzonych w PPK o dodatkowe 3 mld zł rocznie – zwraca uwagę Woźny. – Z biegiem lat PPK będą stanowiły impuls rozwojowy nie tylko dla rynku kapitałowego, ale także dla całej gospodarki. Kiedy już PPK zgromadzą znaczne aktywa, mogą również uniezależnić warszawską giełdę, a także rodzimy rynek obligacji, od kapitału zagranicznego – podsumowuje zarządzający Union Investment TFI.

Osobnym tematem pozostaje przyszłość OFE i zarządzających nimi PTE. – Warto przypomnieć, że polskie akcje OFE stanowią około 12 proc. kapitalizacji giełdy i około 10 proc. oszczędności polskich gospodarstw domowych z przeznaczeniem na konkretne, emerytalne cele. Z tej perspektywy ich rola na rynku kapitałowym pozostanie znacząca i wszystkim nam powinno zależeć na tym, by dbać o ten kapitał i kompetencje, ponieważ będą one warunkować stan rynku – przypomina Marcin Żółtek, prezes PTE PZU.

Zgodnie z rządowymi założeniami 75 proc. aktywów OFE ma trafić jako prywatne oszczędności do nowych IKZE. To oznacza, że kapitał ten nie trafi w ramach suwaka do ZUS. Tymi nowymi IKZE mają zarządzać PTE przekształcone w TFI. – Tym samym ich doświadczenia i kompetencje oraz kapitał OFE pozostaną na rynku. Co więcej, PPK mają zarządzać TFI, a więc również przekształcone PTE. Jeśli jednak przekształcenie OFE – drugi element reformy emerytalnej – się opóźni, to PTE, pozostając w obecnej formule prawnej, powinny zarządzać PPK. To one jako jedyne w Polsce mają unikatową wiedzę i wieloletnie doświadczenie w zarządzaniu długoterminowymi oszczędnościami emerytalnymi o dużych aktywach z niskim poziomem kosztów, rozbudowaną sieć klientów oraz od czasu powstania legitymują się najlepszymi stopami zwrotu w Polsce spośród różnych form inwestycji. To najlepiej przygotowane w Polsce instytucje do zarządzania oszczędnościami emerytalnymi. Ich rola na rynku kapitałowym powinna wręcz rosnąć – przekonuje Żółtek.

W razie przekształcenia PTE w TFI powstaną podmioty zarządzające funduszami o wyjątkowo niskich opłatach. – Jeżeli przyjęte rozwiązania będą przewidywać możliwość dobrowolnych wpłat do takich funduszy, mogą się stać poważną konkurencją dla istniejących funduszy o wyższych opłatach – uważa prezes PTE PZU.