Jak inwestować bez „podatku Belki”. Jest projekt nowej ustawy o OKI

Osobiste konta inwestycyjne, czyli OKI, mają wystartować w połowie 2026 r. Dzięki zachętom podatkowym Polacy mogą w ten sposób zyskać nawet 1 mld zł rocznie – szacuje resort finansów.

Z tego artykułu się dowiesz:

• Czym jest osobiste konto inwestycyjne i jakie są jego cechy?
• Jakie są korzyści podatkowe związane z OKI?
• Dlaczego wprowadzenie OKI może pobudzić giełdę i inwestycje Polaków?
• Jakie długoterminowe efekty ekonomiczne przewiduje się dzięki wdrożeniu OKI?

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się długo wyczekiwany projekt ustawy o osobistych kontach inwestycyjnych. Wprowadzenie tego instrumentu zapowiadał kilka miesięcy temu minister finansów Andrzej Domański.

Czym są osobiste konta inwestycyjne OKI?

Osobiste Konto Inwestycyjne (OKI) to nowy produkt, który ma zapewnić Polakom więcej możliwości inwestowania i zachęcić ich do długoterminowego oszczędzania w innej formie niż tylko bankowe depozyty.

OKI będzie miało charakter rachunku inwestycyjnego, na którym można gromadzić różne rodzaje aktywów (z wyłączeniem instrumentów spekulacyjnych), m.in. środki pieniężne, oszczędnościowe obligacje skarbowe, papiery wartościowe, instrumenty finansowe notowane na rynku regulowanym lub alternatywnym, a także jednostki funduszy inwestycyjnych. Aktywa mogą być denominowane w złotych oraz w walutach krajów UE i OECD.

Zgodnie z projektem ustawy, OKI będzie rachunkiem indywidualnym, co oznacza, że nie przewiduje się kont wspólnych np. z małżonkiem ani kont dla nieletnich. Każdy dorosły Polak będzie mógł (od 2028 r.) posiadać więcej niż jedno konto inwestycyjne. Prowadzić je będą m.in. banki, bez opłat i prowizji za podstawowe czynności takie jak wpłaty czy wypłaty. 

Jakie zachęty podatkowe na OKI

Resort finansów przekonuje, że OKI ma być atrakcyjne dzięki prostocie, elastyczności i płynności: wpłat i wypłat będzie można dokonywać niemal w dowolnym momencie, bez obowiązku zamrażania środków na lata.

Kluczową zachętą ma być zastąpienie podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki) nowym podatkiem – od wartości aktywów. Jego stawka ma wynosić 19 proc. stopy referencyjnej NBP z 31 października poprzedniego roku (nie mniej niż 0,1 proc.).

Najważniejsze jest jednak to, że aktywa o wartości do 100 tys. zł będą całkowicie zwolnione z tego podatku. W 2026 r. limit będzie przejściowo niższy – 50 tys. zł, ponieważ OKI ruszą dopiero od 1 lipca 2026 r.

W ramach łącznego limitu 100 tys. zł instrumenty oszczędnościowe (pieniądze w banku czy obligacje skarbowe) mogą stanowić tylko 25 tys. zł. Nadwyżka ponad limit będzie opodatkowana podatkiem od aktywów.

OKI mają pobudzić giełdę i inwestycje Polaków. Jakie będą efekty?

Celem wprowadzenia OKI jest zwiększenie długoterminowych oszczędności Polaków oraz ożywienie krajowego rynku kapitałowego, który wciąż jest relatywnie mały.

W ocenie skutków regulacji resort finansów zakłada, że wszyscy podatnicy posiadający lokaty i rachunki oszczędnościowe lub obligacje detaliczne SP przeniosą środki na OKI, zaś wśród indywidualnych inwestorów giełdowych (tj. podatników rozliczających kiedykolwiek dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych) odsetek ten wyniesie 15 proc.

Docelowo Polacy skorzystać mają na OKI niemal 1 mld zł rocznie (choć w pierwszych latach, gdy program będzie się upowszechniał, korzyści mają być mniejsze), jako ulgę w obciążeniach podatkowych. Jednocześnie to, co zyskają podatnicy, będzie stratą i ubytkiem dla dochodów budżetu państwa.

Resort finansów zakłada też, że dzięki wprowadzeniu OKI napływ nowych funduszy na Giełdę Papierów Wartościowych może sięgnąć ok. 74 mld zł do 2040 r.