Do końca roku zostały cztery sesje. O czym każdy inwestor powinien pamiętać

Tylko do środy po świętach inwestorzy giełdowi mają czas na optymalizację podatkową. Niewiele więcej czasu zostało na wpłaty na konta emerytalne. Podpowiadamy, o czym przed udaniem się na sylwestra po-winien pamiętać każdy inwestor.

Ledwie cztery sesje na warszawskiej giełdzie zostały do końca roku kalendarzowego. Zmiana daty to o tyle ważna dla inwestorów kwestia, że transakcje rozliczane przed 31 grudnia będą wpływały na wysokość naliczonego podatku od zysków kapitałowych. To, czy daninę będziemy musieli zapłacić do końca kwietnia, czy rok później, robi sporą różnicę.

Zaoszczędzoną kwotę będzie można reinwestować przez kolejne 12 miesięcy, co daje szansę na zyski kapitałowe lub – przy wciąż dość wysokich stopach procentowych – dzięki założeniu depozytu na zachowanie wartości nabywczej pieniądza. Aby obliczyć wynik finansowy, należy porównać średni kurs sprzedaży i zakupu, a różnicę przemnożyć przez liczbę akcji.

Jak obliczyć podatek Belki?

Jeśli sprzedajemy tylko część pakietu, to do obliczenia średniej ceny zakupu wybieramy transakcje zgodnie z metodą FIFO (pierwsze weszło – pierwsze wyszło). Wynik możemy obliczyć samodzielnie, ale jeśli dokonywaliśmy licznych transakcji, to znacznie łatwiej będzie poprosić biuro maklerskie o przygotowanie dla nas prognozy podatkowej.

Optymalizacji podatku od zysków kapitałowych (nazywanego często „podatkiem Belki”) można w prosty sposób dokonać dzięki temu, że w rozliczeniu rocznym uwzględniane są tylko instrumenty, których sprzedaż zaksięgowano w danym roku podatkowym – straty i zyski niezrealizowane nie są brane pod uwagę. W zależności od tego, jaki wynik (a więc i jaką podstawę naliczenia podatku) pokazuje taka prognoza, można rozważyć sprzedaż instrumentów na podstawie tego, czy obecnie są one notowane poniżej czy powyżej ceny, po jakiej je nabyliśmy.

W przypadku akcji ostatnią sesją rozliczaną w 2021 r. będzie 28 grudnia (rozliczenie następuje po dwóch dniach), więc tylko do tego czasu możemy wpłynąć w korzystny dla nas sposób na wynik do opodatkowania. W przypadku instrumentów pochodnych ostatnią sesją rozliczaną w 2023 r. będzie ta z 29 grudnia, bo transakcje na kontraktach terminowych oraz CFD rozlicza się jeszcze tego samego dnia.

Jeśli zatem chcemy obniżyć (w sprzyjających okolicznościach nawet praktycznie do zera) podatek należny za kończący się rok, wystarczy do 27 grudnia włącznie sprzedać akcje, na których jesteśmy stratni. I odwrotnie – jeśli zmierzamy do zamknięcia roku z księgową stratą – można rozważyć podciągnięcie w podobny sposób wyniku.

Zyski kapitałowe: Jak dokonać optymalizacji podatkowej?

Niedogodność związana ze stratą podatkową w danym roku polega na tym, że można ją rozliczać tylko przez kolejnych pięć lat. Co więcej, w pojedynczym roku można rozliczyć nie więcej niż połowę jej wartości, i to pod warunkiem, że nie przekracza to wysokości deklarowanego za ten rok dochodu.

Efekt jest taki, że kończąc rok ze znaczną podatkową stratą, będąc na całości portfela na plusie, prawdopodobnie przyspieszamy moment zapłaty podatków w przyszłości. Co więcej, istnieje ryzyko, że straty nie uda się odliczyć w całości, a to oznacza podatek wyższy nawet w kategoriach nominalnych. Jeśli w portfelu mamy wiele pozycji, wybrać papiery do sprzedaży będzie względnie łatwo.

Co jednak, jeśli nie jesteśmy pewni, czy wytypowanych do sprzedaży pod kątem optymalizacji podatkowej papierów rzeczywiście chcemy się pozbywać? Wówczas można od razu je odkupić po podobnej cenie – poniesiemy jednak koszt prowizji, choć przy odwrotnych transakcjach zawartych na jednej sesji (daytrading) jej stawka może być obniżona.

Taka operacja będzie jednak opłacalna tylko w przypadku, gdy jej koszty będą niższe od odsetek możliwych do uzyskania dzięki zainwestowaniu na dodatkowy rok kwoty równej różncy w podatku. Problemem może być też ordynacja podatkowa, zgodnie z którą urząd skarbowy może uznać taką operację za pozorną.

Ile w 2023 r. wynoszą limity wpłat na IKE oraz IKZE?

Warto też pamiętać, że wraz ze zmianą daty kasowane są wszystkie złożone zlecenia. Aby minimalizować podatki do zapłacenia w przyszłości, należy pamiętać o jeszcze jednym. Chodzi o wpłatę na konta umożliwiające oszczędzanie na emeryturę bez podatku, wśród których najpopularniejsze są IKE oraz IKZE.

W przypadku tego pierwszego tegoroczny limit wpłat sięga 20 805 zł, w przypadku drugiego jest to 8 322 zł, przy czym kluczowe jest, aby wpłata została na koncie zaksięgowana jeszcze w tym roku. Na ruszające OIPE można w 2023 r. wpłacić 21 312 zł (na razie taki produkt oferuje jedynie słowacki Finax). IKE daje zwolnienie z podatku od dochodów kapitałowych, IKZE dodatkowo możliwość korzystania z ulgi w podatku dochodowym.

Na obu kontach można oszczędzać w formie lokaty, rachunku do deponowania jednostek funduszy, czy rachunku maklerskim, a zgromadzony kapitał jest naszą własnością i podlega dziedziczeniu. Minusem są jednak ograniczenia w korzystaniu z ulokowanych środków. Z IKZE wypłacać możemy dopiero po osiągnięciu 65. roku życia, z IKE – po ukończeniu 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych i osiągnięciu 55 roku życia.

Jeśli zostaniemy zmuszeni do wcześniejszej wypłaty, ceną będzie utrata korzyści podatkowych i uniemożliwienie dalszych wpłat. W przypadku IKZE możliwa jest wypłata tylko całości zgromadzonej kwoty, a w przypadku IKE także wypłata częściowa.