Zarobić na wodzie życia

We wrześniu ubiegłego roku na lotnisku w Singapurze chiński biznesmen kupił butelkę szkockiej whisky Dalmore 62 za 125 tys. funtów. Destylarnia, w której powstał ten trunek, dzierży cenowy prymat wśród jego producentów. Czy rynek whisky czeka w najbliższych latach hossa podobna do tej, z jaką mamy do czynienia na rynku wina?

Dalmore 62 została rozlana do zaledwie 12 butelek. W 2002 r. jedna z nich została sprzedana za 22 tys. funtów, trzy lata później klient w hotelowym barze zapłacił za inną 32 tys. funtów i od razu wypił, wspólnie z przyjaciółmi, niemal całą zawartość. Ostatni łyk ofiarował kelnerowi w formie napiwku. Jego wartość oszacowano na tysiąc funtów.

Walka o rekord

W lutym koncern Diageo, z okazji sześćdziesiątej rocznicy wstąpienia na tron królowej Elżbiety II, wprowadził na rynek 60?butelek specjalnej edycji Johnnie Walkera. Trunek powstał ze zmieszania różnych destylatów pochodzących z 1952 r. Każda butelka kosztowała 150?tys. dolarów (ok. 95 tys. funtów). Poza jedną, przeznaczoną dla królowej, wszystkie trafią w ręce prywatnych kolekcjonerów, a zysk z ich sprzedaży zostanie przeznaczony na cele charytatywne. Ich wartość w niedługim czasie niewątpliwie znacznie wzrośnie.

Destylarnia Dalmore nie ma jednak zamiaru ustąpić pola konkurencji – 31 marca zakończy się internetowa aukcja, której przedmiotem jest jedyna istniejąca butelka Dalmore Zenith. Whisky powstała z połączenia destylatów z roku 1951 i 1964, a także z legendarnej już 52-letniej whisky Dalmore z rocznika 1926. Minimalna kwota podbicia w czasie tej licytacji to 50 tys. funtów. Na razie wydaje się więc, że to Dalmore wciąż będzie najdroższą whisky na świecie.

Zainwestowanie takiej kwoty pozostaje poza zasięgiem większości inwestorów, ale i ci z mniej zasobnym portfelem mają szansę na udział w hossie na rynku whisky. Z okazji ubiegłorocznego ślubu księcia Williama i Kate Middleton inna znana destylarnia – Macallan – zaoferowała Macallan Royal Wedding Whisky za 150 funtów. Dziś cena jednej butelki jest przynajmniej trzykrotnie wyższa.

Co sprawia, że wartość niektórych gatunków szkockiego narodowego napoju wzrasta tak szybko? – Cena whisky, podobnie jak ma to miejsce w  wypadku wina, zależy przede wszystkim od dostępności danego trunku – mówi Jerzy Mazgaj, prezes spółki Alma Market, prywatnie znany koneser whisky. – Należy jednak pamiętać o tym, że w odróżnieniu od wina whisky dojrzewa tylko w beczce. Jeśli powstało mało beczek z danym gatunkiem, to siłą rzeczy jego podaż będzie się z czasem zmniejszać, a to bezpośrednio przekłada się na wzrost cen. Ponadto najlepsze rodzaje whisky mają na etykiecie informację o tym, ile butelek zostało wyprodukowanych i z którą z nich mamy do czynienia. To ma kluczowe znaczenie dla wartości danego trunku. Choć oczywiście nie zapominajmy też o samym smaku – dodaje Mazgaj.

Na własną rękę kupuj ostrożnie

Chętni na inwestycję w whisky mają dwie możliwości. Pierwsza to indywidualny zakup poszczególnych butelek z myślą o późniejszej sprzedaży, na przykład na jednej z licznych aukcji internetowych. Ten sposób wymaga jednak sporej wiedzy. – Absolutnie nie polecam inwestycji tym, którzy nie mają pojęcia o whisky. Najpierw należy poczytać fachową literaturę, posmakować różnych gatunków, a dopiero potem można kupować konkretne butelki z myślą o zysku – przestrzega Jerzy Mazgaj.

Liczba rodzajów whisky dostępnych na rynku może przyprawić początkującego inwestora o prawdziwy ból głowy. Trzeba mieć jednak świadomość, że większość najpopularniejszych odmian typu blended, czyli powstałych w wyniku zmieszania jednego lub więcej rodzajów whisky typu single malt (wytwarzanej z jednego konkretnego rodzaju słodu jęczmiennego) z innymi rodzajami whisky zbożowych, nie przysporzy nam znacznych profitów. Które gatunki warto zatem wybierać? – Koniecznie musi to być whisky single malt, z odpowiedniego rocznika. Wartość popularnego Johnnie Walkera, nawet 24-letniego, za jakiś czas będzie podobna, ponieważ jest on produkowany w dużych ilościach. Natomiast w wypadku whisky cask strenght, czyli pochodzącej z jednej beczki i umieszczonej prosto w butelce bez żadnej dodatkowej ingerencji, po 10–20 latach od jej wyprodukowania na rynku będzie dostępnych coraz mniej butelek – mówi Mazgaj. Jego zdaniem najbardziej wartościowe gatunki whisky pochodzą z regionu wyspy Islay. – Są najbardziej fenoliczne, torfowe, pachną bryzą morską, słowem – prawdziwą Szkocją. Potencjalnym inwestorom radzę zwrócić uwagę na takie marki, jak Ardbeg, Bruichladdich, Caol Ila czy Lagavulin. Godne polecenia są również rodzaje whisky z destylarni leżących w  rejonie rzeki Spey, jak choćby Macallan czy Balvenie – mówi Mazgaj.

Po pomoc do specjalistów

Ci, którzy nie czują się na siłach, by samodzielnie dokonać wyboru konkretnych gatunków whisky, mogą skorzystać z pośrednictwa wyspecjalizowanych firm. W Polsce taką możliwość oferuje Wealth Solutions. Na czym polega taka inwestycja?

– Na rynku whisky powoli kończą się zapasy najlepszych trunków – mówi Maciej Kossowski, prezes Wealth Solutions. – Dlatego nasza strategia polega na inwestycji w szkockie whisky single malt pochodzące z renomowanych destylarni. Współpracujemy przy tym z wyspecjalizowaną holenderską?firmą Whisky Investments – wspólnie selekcjonujemy butelki pochodzące spośród kilkuset rodzajów whisky. Minimalna kwota inwestycji to 5 tys. euro. Z uwagi na to, że rynek whisky jest znacznie mniejszy niż wina, klienci powinni traktować ten trunek jako uzupełnienie swojego portfela inwestycji alternatywnych i założyć daleki horyzont inwestycji. Rekomendujemy, by trwała ona co najmniej trzy do pięciu lat, jakkolwiek można ją również zakończyć wcześniej – klient składa zlecenie i w praktyce w ciągu dwóch, trzech tygodni następuje sprzedaż whisky po aktualnej cenie. Nie wiąże się to z dodatkowymi kosztami – wyjaśnia Kossowski.

Po raz pierwszy Wealth Solutions umożliwiła inwestycje tego typu w 2010 r. w ramach serii kolekcjonerskiej whisky MO ÒR, stworzonej przez Michela Kappena, założyciela World Whisky Index. Kappen wybrał beczki z ponad 50 destylarni, w których whisky została zabutelkowana w ramach prestiżowej serii. Obecnie trafia ona do luksusowych hoteli i restauracji w Holandii i Niemczech. – Nasi klienci, którzy mieli możliwość wejścia w tę inwestycję jeszcze na etapie selekcji beczek, osiągnęli zyski na poziomie 15 proc. w skali roku – zapewnia Kossowski. Zdradza też, że w najbliższym czasie firma planuje autorskie subskrypcje, w ramach których wyłącznie jej klienci będą mieli możliwość zakupu butelek z whisky z najwyższej półki. – Mówimy o trunkach o wybitnych walorach inwestycyjnych i kolekcjonerskich, do których dostęp można uzyskać tylko dzięki bezpośrednim relacjom z właścicielami destylarni –  tłumaczy.

Należy jednak pamiętać, że decydując się na Portfel Indywidualny Whisky, trzeba się liczyć z opłatą wstępną (od 8 do 15 proc. wartości inwestycji), jak również opłatą za zarządzanie, liczoną od kwoty wydanej na zakup whisky, w wysokości 2,5 proc. rocznie.

Trzeźwe spojrzenie na ewentualny zysk

Niezależnie od tego, czy potencjalni inwestorzy zdecydują się na samodzielny zakup czy zdadzą się na wybór specjalistów, bez wątpienia whisky może stanowić ciekawy sposób na urozmaicenie portfela inwestycyjnego. Trzeba mieć jednak świadomość, że powinna stanowić tylko jego część. Podobnie zresztą jak i wino. Choć w odróżnieniu od niego (z biegiem lat może się ono zamienić w ocet) whisky ma pewną przewagę – zawsze nadaje się do wypicia. A jak mawiał Mark Twain, „wszelki nadmiar jest zły, ale dobrej whisky jest zawsze za mało".

[email protected]

Rodzaje whisky

Whisky

: (z gaelickiego uisge beatha – woda życia) powstaje z destylacji zacieru zbożowego, poddawana jest dojrzewaniu w drewnianych (głównie dębowych) beczkach.

Blended

: najpopularniejsza odmiana whisky powstaje w wyniku zmieszania jednego lub więcej rodzajów whisky typu single malt z innymi rodzajami whisky zbożowych

Single malt

: wytwarzana z jednego konkretnego rodzaju słodu jęczmiennego

Single cask

: pochodzi z jednej konkretnej beczki z danej destylarni

Cask strenght

: trunek, który został przelany z beczek do butelek bez ingerencji w jego skład – bez rozcieńczania, barwienia karmelem czy filtrowania

Grain

: zbożowa, wyprodukowana z mieszanki różnych zbóż, używana przy mieszaniu whisky blended

Burbon

: amerykańska odmiana whisky, produkowana głównie z kukurydzy