Gry strategiczne

Największe szanse na sukces będą miały te województwa, w których zostanie zastosowane "biznesowe" podejście do realizowanej strategii

Członkostwo w Unii Europejskiej wymusza na rządzie i samorządach różne działania, które w innych okolicznościach nie byłyby podejmowane. Jednym z przykładów takich działań jest formułowanie strategii działalności. Posiadanie oficjalnej strategii stanowi bowiem jeden z warunków niezbędnych do starania się o środki europejskie.

Przykład idzie z góry. Strategia Lizbońska jest planem strategicznym dla całej Wspólnoty. Państwa członkowskie przedstawiają swoje krajowe strategie na lata 2007-2013. To samo dotyczy regionów, czyli województw. Strony internetowe wszystkich urzędów marszałkowskich zawierają zatwierdzone w odpowiednim trybie strategie rozwoju. Poza zasadniczą rolą, jaką jest posiadanie planu rozwojowego, stanowią one uzasadnienie do ubiegania się o środki unijne. Swoje strategie mają także miasta i wiele gmin.

Wszystkie strategie wojewódzkie są do siebie podobne pod względem formułowania celów. Na ogół chodzi o poprawę warunków i poziomu życia mieszkańców, uczynienie lokalnych gospodarek bardziej konkurencyjnymi i atrakcyjnymi, przyciąganie inwestorów zewnętrznych oraz o zwiększenie innowacyjności.

Strategie są różnie konstruowane. Jedne są bardzo dobrze napisane, inne gorzej. Niektóre zawierają oryginalne wizje, inne zadziwiają naiwnością. Niemniej jednak, gdyby udało się zrealizować choćby połowę zamierzeń zawartych w strategiach województw, w krótkim czasie Polska stałaby się krajem mlekiem i miodem płynącym.

Rzeczywistość prawdopodobnie okaże się inna. Niektóre strategie zostaną odłożone na półkę, gdy tylko środki unijne zostaną przyznane. Inne strategie będą "realizowane" przez administrację z lepszym lub gorszym skutkiem. Największe szanse na sukces będą miały te województwa, gdzie zostanie zastosowane "biznesowe" podejście do realizacji strategii. Administracja lokalna i samorządowcy są w gorszej sytuacji niż przedsiębiorcy, gdyż ich wpływ na czynniki decydujące o realizacji strategii jest mniejszy niż w przedsiębiorstwach.

Realizacja strategii wymaga wielu zabiegów. Po pierwsze, strategia musi być aktualizowana co najmniej w okresach półrocznych. Współczesna gospodarka rozwija się dynamicznie i sytuacja w wielu dziedzinach zmienia się nieustannie. Przegapienie istotnej zmiany w otoczeniu może doprowadzić do niewłaściwego wydawania pieniędzy. Po drugie, konieczne jest stałe monitorowanie rezultatów podejmowanych działań oraz podejmowanie działań w przypadku braku efektów lub uzyskiwania niepożądanych efektów.

Tego typu postępowanie, typowe dla zarządzanych strategicznie przedsiębiorstw, jest rzadko spotykane w administracji samorządowej. Raz napisana i zatwierdzona strategia województwa traktowana jest jak drogowskaz i na ogół nie jest ona aktualizowana. Akcja opracowywania i dyskutowania nad strategiami wojewódzkimi z pewnością będzie owocowała w przyszłości i doprowadzi do rozwoju kultury myślenia strategicznego.

Często przyjmuje się a priori, że przedsiębiorstwa działają, realizując swoje plany strategiczne. Prawdopodobnie tak jest w przypadku wielu przedsiębiorstw. Nie wiadomo jednak, czy we wszystkich przypadkach i w jakim zakresie. Znany jest mi przypadek odrzucenia przez Komitet Badań Naukowych wniosku o sfinansowanie badania w sprawie stosowania strategii rozwojowych przez spółki notowane na GPW i wchodzące w ostatnich latach do portfela indeksu WIG20. Recenzenci wyznaczeni przez KBN byli zdania, że spółki giełdowe nie zechcą uczestniczyć w badaniu w formie zgody na udział w ankiecie lub w pogłębionym wywiadzie. Wiele wskazuje na to, że strategiczne myślenie i działanie w polskim życiu gospodarczym powoli, choć z trudem zdobywa sobie prawo obywatelstwa. Spółki giełdowe prawdopodobnie znajdują się w awangardzie stosowania strategii biznesowych, o czym pośrednio świadczy uzyskiwanie przez nie lepszych wyników niż przedsiębiorstwa niepubliczne. Wskazane byłoby jednak posiadanie przez inwestorów więcej kompleksowych informacji na ten temat.

Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową