Miliardy złotych na inwestycje

Branża górnicza musi otwierać i modernizować złoża węgla, aby utrzymać poziom wydobycia zgodny z potrzebami rynku. To musi sporo kosztować. Polskie górnictwo, które nigdy nie narzekało na nadmiar pieniędzy, musi szukać dodatkowego kapitału

Największe krajowe spółki węglowe przygotowały na najbliższe kilkanaście lat, wielomiliardowe inwestycje. Realność tych planów uzależniona jest od wielu kwestii. Przede wszystkim kondycja finansowa firm górniczych różni się diametralnie. W najlepszej sytuacji od lat jest Jastrzębska Spółka Węglowa (JSW) i Katowicki Holding Węglowy (KHW), które są firmami rentownymi. Gorzej wygląda sytuacja Kompanii Węglowej, która ma straty.

Branża węglowa zarobiła na czysto w I kw. 2007 r. 231 mln zł, (rok temu prawie 175 mln zł). Mimo tych zysków, w dużej mierze księgowych, kopalnie mają stare problemy. Chodzi o wielomiliardowe zobowiązania, których bieżąca obsługa wpływa negatywnie na ich płynność finansową. Długi kopalń po pierwszych trzech miesiącach tego roku wyniosły ponad 6 mld zł (większość to zobowiązania krótkoterminowe).

W tej sytuacji głównym źródłem finansowania inwestycji, szacowanych nawet na 20 mld zł, mają być pieniądze z emisji obligacji, sprzedaży zbędnych aktywów czy oszczędności powstałych w procesie restrukturyzacji. Dodatkowo prezesi spółek węglowych liczą na spory kapitał z przyszłych debiutów giełdowych. Tu jednak problemem może być sceptyczny stosunek związków zawodowych do procesu prywatyzacji (czytaj wiźcej A. 01-A. 02).

Niezbędne inwestycje

Tegoroczne nakłady inwestycyjne w górnictwie, m.in. kupno maszyn i urządzeń oraz budowa wyrobisk, szacowane są na około 2,3 mld zł. Kwota ta pozwoli utrzymać krajowe wydobycie węgla na poziomie 90 mln ton rocznie. Większość pieniędzy będzie pochodzić ze środków własnych kopalń (ok. 1,9 mld zł) oraz kredytów.

Branżowi specjaliści szacują, że średnia wystarczalność zasobów operatywnych (takich, gdzie możliwe jest wydobycie węgla), zalegających na poziomach czynnych i w budowie (przy planowanym przez spółki węglowe poziomie wydobycia na lata 2006-2015), wynosi około 26 lat.

W najbliższych latach zakończy się eksploatacja surowca na osiemnastu poziomach wydobywczych: dwanaście wyrobisk dotyczyć będzie Kompanii Węglowej, cztery Katowickiego Holdingu Węglowego, a dwa Jastrzębskiej Spółki Węglowej. W tym samym czasie polskie kopalnie planują uruchomić wydobycie na dziewięciu budowanych poziomach.

Kompanii Węglowej ciąży przeszłość

Największa spółka w branży - Kompania Węglowa, skupiająca 17 kopalń, inwestuje rocznie ok. 500-600 mln zł. Niestety, kwota ta starcza w większości na pokrycie bieżących nakładów. Tymczasem zarząd spółki szacuje wielkość niezbędnych inwestycji do 2015 roku na co najmniej 5,5 mld złotych. Pieniądze te pozwolą utrzymać wydobycie węgla na odpowiednim poziomie.

Sporym balastem, który utrudnia Kompanii Węglowej aktywniejszą politykę inwestycyjną, są ogromne zobowiązania. Długi spółki wynoszą ponad 4 mld zł (w większości wobec ZUS i gmin górniczych). Pewną poprawę może przynieść spieniężenie pakietu akcji spółek giełdowych otrzymanych w zamian za walory Ciechu (36-proc. pakiet) o wartości ok. 900 mln zł. Środki trafią na spłatę zobowiązań. Dodatkowo zarząd nie wyklucza emisji obligacji o wartości przekraczającej 1 mld zł. Należy pamiętać, że Kompania Węglowa spodziewa się dodatkowych oszczędności z tytułu prowadzonej restrukturyzacji m.in. poprzez tworzenie centrów wydobywczych. Wszystko to razem powoduje, że ogólna sytuacja spółki powinna się powoli poprawiać. Nie pozostanie to bez wpływu na skalę polityki inwestycyjnej.

KHW: prawie 2 mld zł

do 2015 roku

Katowicki Holding Węglowy, w skład którego wchodzi 7 kopalń, zamierza zainwestować w tym roku ok. 520 mln zł. Dużą część tej kwoty ma zapewnić emisja obligacji o wartości 300 mln zł oraz środki własne. Dodatkowy zastrzyk kapitału może przynieść debiut giełdowy pod koniec 2008 roku. Inwestorzy mogliby wtedy objąć do 20-30 proc. kapitału spółki. Łączna wartość nakładów, jaką KHW planuje wydać do 2015 roku, sięga prawie 2 mld zł.Zarząd spółki szacuje, że docelowo holding składać się będzie z trzech centrów wydobywczych. Dwa już istnieją (połączone kopalnie "Mysłowice" i "Wesoła" oraz "Wujek" i "Śląsk"), a trzecie utworzą za 3-5 lat kopalnie "Staszic", "Murcki" i "Wieczorek". Większość planowanych nakładów dotyczy kopalni "Murcki" oraz "Staszica" i "Wesołej". W przyszłości holding ma zatrudniać ok. 17 tys. osób (teraz 20 tys.).

Dodatkowo pula środków, przeznaczona na inwestycje, może niebawem wzrosnąć w wyniku sprzedaży majątku nieprodukcyjnego. Chodzi zwłaszcza o liczne grunty w Katowicach. Na razie holding czeka z ich sprzedażą, analizując cały rynek.

JSW: GPW w 2008 roku?

Jastrzębska Spółka Węglowa zainwestuje w tym roku prawie 700 mln zł. Jeszcze okazalej wyglądają długoterminowe plany firmy. JSW zamierza wydać do 2020 r. 7 mld zł. Z tej kwoty 4 mld zł trafi na inwestycje bieżące. Blisko 2 mld zł będzie kosztowało udostępnienie i zagospodarowanie złóż Pawłowice 1 w kopalni "Pniówek" oraz Bzie-Dębina 1 Zachód w kopalni "Zofiówka". Koszt budowy poziomów wydobywczych w kopalniach grupy pochłonie 600 mln zł. Zdaniem zarządu, inwestycje - m.in. w nowe złoża - są niezbędne, aby w przyszłości sprostać popytowi na węgiel koksowy.

Długoterminowe plany finansowe spółki uwzględniają kapitał pozyskany z debiutu giełdowego. Do upublicznienia ma dojść pod koniec 2008 r. (jeśli bździe zgoda załogi).

JSW pracuje obecnie nad przyłączeniem kopalni "Budryk". Jej potrzeby inwestycyjne to ponad 200 mln zł, z czego 185 mln zł pochłonie uruchomienie nowego poziomu.

Jastrzębska spółka liczy, że Skarb Państwa przekaże jej koksownie w Zabrzu i Wałbrzychu. Jeśli do tego dojdzie, to łączne inwestycje grupy węglowo-koksowej, składającej się z koksowni "Przyjaźń" (88 proc. akcji ma JSW), "Zabrze" i "Wałbrzych", wyniosą w najbliższych latach 2,5 mld zł.