Kłopotliwa troska o inwestora

Ministerstwo Finansów skierowało do konsultacji kilkanaście projektów rozporządzeń do ustaw nowelizujących prawo rynku kapitałowego. Na początku września parlament zakończył prace nad zmianami, które wprowadzają do polskich regulacji postanowienia unijnej dyrektywy w sprawie rynków instrumentów finansowych.

Rozporządzenia szczegółowo precyzują, jak prowadzony ma być biznes przez domy maklerskie. Zgodnie z wytycznymi MiFID, inwestorzy powinni mieć zagwarantowany wyższy poziom ochrony ich inwestycji. Instytucje finansowe mają jednak swobodę kształtowania polityki informacyjnej, o ile prowadzi ona do większej ochrony uczestników rynku.

Tym samym kluczowa wydaje się być klasyfikacja konkretnego klienta pod względem jego wiedzy o rynkach i możliwości finansowych dotyczących wybranego produktu, którym jest on zainteresowany.

I tu pojawia się pierwszy problem, z którym musi się zmierzyć każdy z banków, brokerów czy towarzystw funduszy inwestycyjnych. - Z nowymi wytycznymi związany jest wzrost kosztów wynikający z konieczności stworzenia kompleksowego systemu identyfikacji klienta - mówi Mariusz Bieńkowski z Banku BGŻ. - Należy tak skonstruować proces weryfikacji, by możliwe było określenie, w jakim stopniu klient rozumie mechanizmy rynkowe - dodaje. Dopiero po weryfikacji instytucje będą mogły doradzić klientowi konkretną strategię inwestycyjną, by zapoznać go z czynnikami ryzyka. Jeśli natomiast weryfikujący uzna, że nie może sprzedać pożądanego produktu, powinien odmówić zawarcia transakcji.

Inny problem związany jest z zasadą "best execution", która obliguje instytucję finansową do oferowania klientowi najlepszych z możliwych usług. Regulacje dotyczą między innymi szybkości realizowania zleceń i ich bezpieczeństwa. Jednak największy nacisk położony jest na koszt i cenę konkretnych transakcji.

I tu instytucje finansowe mają możliwość wyboru. Albo zastosują dynamiczne, albo statyczne podejście. - Pierwsze polega na tym, że klient ma wybór warunków transakcji. A to w przypadku akcji na przykład z dual listingu, czyli notowanych na rynku zagranicznego emitenta i na warszawskim parkiecie, oznacza wybór, gdzie dana transakcja będzie zawarta - wyjaśnia Tamara Leśniak z DI BRE Banku. - Drugie, statyczne podejście sprowadza się do poinformowania klienta o warunkach transakcji i to do jego decyzji pozostaje, czy zaakceptuje warunki i zawrze ją w danym domu maklerskim, czy może poszuka innego - dodaje.

W tym zakresie wybór ma instytucja. Wydaje się to być dobrym wyjściem, gdyż każdy podmiot oferuje różne produkty. I o ile w przypadku transakcji akcyjnych praktycznie nie ma problemu, o tyle przy walutowych kontraktach terminowych nie jest możliwe prezentowanie kosztów. Transakcje zawierane są poza rynkiem regulowanym.

Z koniecznością odpowiedniego informowania klienta związany jest także wymóg efektywnie działających systemów informatycznych. Zgodnie z ustawą instytucje mają obowiązek archiwizowania transakcji przez 5 lat. Zmiany rozporządzeń tworzą także konieczność zmian w systemach informatycznych. Tym bardziej że mają one nie tylko archiwizować realne transakcje, ale także analizować warunki, jakie są i były dostępne na innych, konkurencyjnych rynkach.

Brokerzy zastanawiają się także, czy i kiedy prezydent podpisze najważniejszą dla nich ustawę o obrocie, do której jest najwięcej projektów rozporządzeń. Wówczas będzie wiadomo, czy trud przygotowań nie idzie na marne.

Parlament zakończył prace nad MiFID dokładnie 4 września. Lech Kaczyński ma 21 dni na jej zatwierdzenie.