Popyt krajowy zapewni solidny wzrost PKB

Publikowane ostatnio słabsze dane krajowe oraz obawy o kondycję gospodarki Chin przyczyniły się do wyraźnego obniżenia oczekiwań co do tempa wzrostu naszej gospodarki w przyszłym roku. a

Marcin Mrowiec, główny ekonomista Banku Pekao

O ile ostrożności nigdy za wiele, o tyle wydaje się, że ten pesymizm jest nieco przedwczesny i przesadzony. Naszym zdaniem cały czas jest duża szansa na zwyżkę PKB o więcej niż 3,5 proc. w przyszłym roku dzięki kontynuacji solidnego wzrostu popytu wewnętrznego, a w szczególności konsumpcji prywatnej i inwestycji.

Zacznijmy od otoczenia zewnętrznego. Rzeczywiście, gospodarka Chin wykazuje wyraźne oznaki spowolnienia, a forsowany tam model wzrostu ma ograniczenia. Władze Chin mają jednak możliwości przeciwdziałania „bardzo twardemu lądowaniu" tamtejszej gospodarki, a jeśli wykluczyć taki scenariusz, to skutki dla Europy i Polski nie powinny być aż tak znaczące, jak to się ostatnio przedstawia.

Udział Chin w eksporcie z Polski jest w tych rozważaniach do pominięcia. W przypadku Niemiec wynosi on nieco poniżej 6 proc. (a w branżach dóbr produkcyjnych około 10 proc.), ale – jak zwracają uwagę koledzy ekonomiści z Niemiec – obserwowane w ostatnich miesiącach osłabienie popytu chińskiego jest z nawiązką kompensowane poprawiającym się popytem z USA oraz z krajów strefy euro. Co więcej, główną składową wzrostu gospodarki eurolandu od 2013 r. była konsumpcja prywatna – a nie eksport czy inwestycje – ta zaś ma się dobrze. Spadek cen ropy naftowej odgrywa tu rolę „automatycznego stabilizatora" konsumpcji. Mówiąc skrótowo, mniejsze wydatki na paliwo pozwalają więcej wydać na inne towary i usługi.

Jeśli chodzi o gospodarkę Polski, warto zwrócić uwagę, że coraz istotniejsze znaczenie dla sytuacji na rynku pracy będzie miała zmieniająca się sytuacja demograficzna. Publikowane przez GUS dane pokazują, że lata 2015–2020 przyniosą spadek liczby osób aktywnych zawodowo (tzn. pracujących i bezrobotnych). Rzeczywista stopa bezrobocia (wg. BAEL) już teraz jest poniżej stopy bezrobocia niepowodującej wzrostu płac (tzw. NAWRU), co tłumaczy, dlaczego pomimo historycznie nie aż tak silnego wzrostu gospodarczego płace systematycznie rosną w tempie wyraźnie ponad 3 proc. W miarę spadku stopy bezrobocia (od drugiej połowy przyszłego roku stopa bezrobocia rejestrowanego powinna na trwałe zagościć na poziomach jednocyfrowych) presja na płace będzie się jeszcze wzmacniała.

Jeśli na spadek podaży pracy nałożyć wzrost popytu na nią, to efektem musi być dalszy wzrost płac. Z kolei wzrost płac przy niskiej inflacji oznaczać będzie wzrost realnego funduszu płac, który mocno koreluje z konsumpcją prywatną. Innymi słowy, biorąc pod uwagę już widoczne długofalowe trendy na rynku pracy, można zakładać co najmniej 3–3,5-proc. tempo wzrostu realnego funduszu płac i konsumpcji prywatnej, nie tylko w 2016 r., ale w kolejnych dwóch, trzech latach. Nie powinno też być problemów ze skłonnością do konsumpcji – wskaźniki nastrojów konsumenckich rosną od 2013 r. i w wielu przekrojach są już na poziomach porównywalnych z najwyższymi w historii.

W odniesieniu do inwestycji obserwujemy obecnie (oczekiwane) wyhamowanie ich dynamiki, w związku m.in. z wyczerpywaniem się funduszy z poprzedniej unijnej perspektywy budżetowej oraz brakiem środków z nowej perspektywy. Ta sytuacja będzie się jednak zmieniała w 2016 r.; już teraz GDDKiA rozpisuje nowe przetargi i podpisuje umowy, które będą finansowane z nowej perspektywy, a które w znacznej mierze będą rozpoczynane w przyszłym roku. To, obok innych programów finansowanych ze wsparciem UE , powinno dynamizować inwestycje publiczne.

W sektorze prywatnym mamy zaś do czynienia z systematycznie rosnącą skłonnością firm (wg. badań NBP) do rozpoczynania nowych inwestycji. Biorąc pod uwagę to, że w ostatnich latach polskie firmy wydawały stosunkowo niewiele na inwestycje (zarówno na tle ich zysków, jak i na tle innych krajów), a równocześnie mamy najwyższy stopień zużycia majątku trwałego w UE, nie ma wątpliwości, że potrzeby inwestycyjne są wysokie. Dodatkowym czynnikiem stymulującym inwestycje w maszyny będzie to, że w związku z nakreślonymi trendami demograficznymi praca będzie stawała się relatywnie coraz droższa. To wszystko skłania nas do wniosku, iż dynamika inwestycji w 2016 r. może być zbliżona do 10 proc.

Reasumując, sądzimy, że są dość wyraźne fundamentalne przesłanki do oczekiwania solidnego wzrostu gospodarczego w najbliższych kwartałach. Istotnie, koniunktura globalna będzie miała znaczenie, ale nasz wzrost już od ładnych kilku kwartałów napędza popyt wewnętrzny. Od koniunktury na świecie potrzebujemy tylko, aby znacząco nie podcięła skrzydeł opisanym wyżej procesom krajowym.